محسن جلال پور
رئیس اتاق بازرگانی ایران

برجام یکساله شد. فصل دیگری از داستان پر ماجرای ما با غرب ورق خورد و حالا زمان آن رسیده که ببینیم عایدی ما از این فصل چه بوده است. زمان زود می‌گذرد. از روزی که مشعوف توافق شدیم تا امروز بارها به این فکر کرده‌ام که چرا وقت ما صرف دعوای خوبی و بدی برجام شد، به جای اینکه تلاش کنیم عایدی بیشتری از باز شدن فضا داشته‌باشیم. اینجا، آنجا و خیلی جاهای دیگر گفته بودم که «امتیاز 5 یا 95 برجام مهم نیست. مهم، فرصت‌طلبی و سهم‌خواهی ما از هر امکان ایجاد شده پس از برجام است.» امروز اما وقتی به یک‌سال گذشته نگاه می‌کنم، می‌بینم جدا از امتیاز برجام، در حوزه اقتصاد حتی از 5 امتیاز فضای پسا برجام هم بهره‌برداری نکرده‌ایم.

اگر باور داشته‌باشیم که مشکل اصلی کشور، امروز مساله اقتصاد است و اگر بپذیریم که خروج از رکود و رونق تولید و ایجاد اشتغال، هدف اصلی سیاست‌گذار است، آنگاه مفهوم زمان برای ما اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. برای اشتغال نیاز به رونق داریم و برای رونق نیاز به امید و انگیزه. برجام می‌توانست موتور محرک انتظارات باشد و بذر امید و انگیزه را در جامعه بکارد که کاشت اما با جوانه‌ها چه کردیم؟

اتاق‌ها در ایران و تشکل‌های بخش خصوصی با درک این واقعیت، از همان روزهای آغازین امضای برجام، احساس کردند که وظیفه اصلی‌شان استفاده حداکثری از این فضا برای حل معضلات اقتصادی و رونق بخشی به اقتصاد و حرکت به سمت افزایش اشتغال است و به همین جهت بدون نگاه به دیگر جوانب برجام، تلاش کردند در جامعه امید و انگیزه بیافرینند. در نشست‌ها، ملاقات‌ها و دیدارهای داخلی و خارجی، سعی کردیم انتظارها را تعدیل کنیم و با تکیه بر ظرفیت‌های واقعی برجام، امید و انگیزه بیافرینیم. نگاه ما این بود که برجام می‌تواند موتور محرک انگیزه‌آفرینی در دو سوی عرضه و تقاضا باشد و در سایه امنیت و آرامش برجام می‌شود سرمایه‌گذاری را تقویت کرد و تولید و بازار‌گشایی را هدف گرفت، تکاپوی ما همین بود و بس.

حالا یک‌سال از برجام گذشته است و ما دو گلایه داریم. گلایه اول از دولت عزیز است که حتی در این یک سال، چندان بندی از دست و پای بخش خصوصی باز نشد و آنجا که می‌توانست این پرنده را از قفس رها کند، نکرد. یک‌سال پس از برجام،هنوز فضای کسب‌وکار مساعد نیست و مشکلات زیادی پیش‌روی تولید و تجارت قرار دارد. پس از دولت، روی سخنم با مخالفان برجام است. کاش می‌دانستند نقش آنها در مخالفت با برجام چه صدمه‌ای به فضای امید در فضای کسب‌وکار زده است. همان‌ها که در یک‌سال گذشته تا توانستند بذر ناامیدی در جامعه پراکندند. کاش گروه‌های سیاسی در این شرایط حساس درک می‌کردند که برجام برای رونق بخشی اقتصاد ایران یک فرصت است و باید غنیمت شمریمش. کاش یک سال، اختلاف‌های سیاسی کنار گذاشته می‌شد و همه حواس‌ها به منافع ملی جلب می‌شد. به قول رئیس‌جمهوری در اجلاس اقتصاد ایران درپساتحریم «سال‌های طولانی است که اقتصاد به سیاست یارانه می‌دهد،اکنون زمان آن رسیده که سیاست به اقتصاد یارانه بدهد» آیا سیاست، زیر بار بدهکاری چند دهه گذشته به اقتصاد می‌رود؟