بررسی آماری دخل‌وخرج صندوق توسعه ملی؛
سلطه دولتی بر صندوق ثروت
منابع صندوق توسعه ملی عمدتا از منابع حاصل از صادرات نفت‌خام و میعانات گازی و خالص صادرات گاز (۱۶۳.۶میلیارد دلار) تشکیل شده است. البته غضنفری، رئیس هیات عامل صندوق در این نشست خبری تاکید کرد که جریان نقدی ورودی در ۳سال گذشته به صندوق صفر بوده است. همچنین در این نشست، منابع قابل مدیریت صندوق توسعه ملی ۱۱میلیارد دلار اعلام شد.
صندوق به یاری افزایش تولید نفت می‌رود
روز گذشته چهاردهمین سالگرد تاسیس صندوق توسعه ملی با حضور خبرنگاران برگزار شد. رئیس صندوق توسعه ملی با اشاره به رشد چشم‌گیر عملکرد صندوق‌های ثروت در کشورهای مختلف، تاکید کرد که اگر صندوق توسعه ملی در مسیر سرمایه‌گذاری، مشارکت و تسهیلات منتظر افزایش سهم خود باشد، نباید آن را زیاده‌خواهی دانست. او توضیح داد که صندوق توسعه ملی باید منابع خود را دائم افزایش دهد و تسهیلات بیشتری در اختیار پروژه‌ها قرار دهد. مهدی غضنفری در این نشست به نوسانات نرخ ارز و تاثیر آن بر صندوق پرداخت و گفت: اگر مطالبات صندوق با نرخ روز ارز محاسبه نشود، صندوق به‌شدت کوچک خواهد شد.
او همچنین در سالروز تاسیس صندوق تاکید کرد: همواره بر شفافیت و اطلاع‌رسانی تاکید داشته‌ایم تا ماموریت اصلی صندوق در راستای رشد اقتصادی کشور پیگیری شود. غضنفری در ادامه به توسعه ابزارهای مالی صندوق اشاره کرد و گفت: «در ۱۴سال گذشته، صندوق صرفا از طریق تسهیلات وارد کسب‌وکار شده، اما با توجه به نرخ بالای نکول، مجبور به تغییر رویکرد شده است و اکنون، صندوق از ابزارهایی همچون اوراق مرابحه ارزی و سپرده‌گذاری نامقید برای کاهش ریسک استفاده می‌کند.»
رئیس هیات عامل صندوق همچنین درباره طرح‌های جدید در حوزه نفت و گاز صحبت کرد و افزود: وقتی از مشارکت صحبت می‌کنیم، منظورمان بنگاه‌داری نیست و صندوق در پروژه‌ای مانند نفت و گاز یا آب‌رسانی به فلات مرکزی منظورش بنگاه‌داری نیست، بلکه می‌خواهد سهم صندوق را توسعه دهد؛ اما در عملیات مشارکتی ندارد. رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با بیان اینکه افزایش ۲۵۰هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت، نیازمند ۳میلیارد دلار سرمایه است، تصریح کرد: صندوق قرار است ۳میلیارد دلار را برای شرکت ملی نفت تامین کند، اما تاکنون پولی به شرکت نفت پرداخت نشده است. غضنفری درخصوص ناترازی در صنعت برق کشور و نیاز به تامین مالی برای نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیز توضیح داد و گفت: «صندوق هیچ مانعی برای تامین مالی این نیروگاه‌ها ندارد. بانک‌ها می‌توانند از منابع صندوق استفاده کنند، ولی بدهی‌های قبلی همچنان باید پرداخت شود.» غضنفری همچنین اشاره کرد که در سه سال گذشته هیچ ورودی جدیدی از نفت به صندوق وارد نشده است و بنابراین لازم است کیک درآمدزایی را بزرگ‌تر کنیم.
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی در پاسخ به سوال درباره برداشت‌های موردی از صندوق با اذن رهبر انقلاب، توضیح داد که وقتی رئیس‌جمهور برای برداشت از صندوق از رهبری اذن می‌گیرد، نحوه مصرف آن مشخص می‌شود؛ اما صندوق درباره حوزه‌های مصرفی دولت دخالتی ندارد. او تاکید کرد که این برداشت‌ها مربوط به پروژه‌های بخش خصوصی نبوده و تنها زمانی صورت می‌گیرد که دولت از رهبری درخواست کند تا از منابع نفتی سهم بیشتری به بودجه اختصاص یابد. غضنفری افزود که امسال ۴۵درصد از فروش نفت به‌عنوان منابع درآمد در نظر گرفته شد و رهبری اجازه داده‌اند که ۲۰درصد از آن به دولت تعلق گیرد و ۲۵درصد به صندوق توسعه ملی برسد.
منابع ۱۷۲میلیارد دلار؛ موجودی ۲۹میلیارد!
علیرضا صالح، قائم‌مقام صندوق توسعه ملی نیز در این نشست به تشریح آخرین وضعیت منابع صندوق پرداخت. او توضیح داد که یکی از منابع اصلی صندوق، صادرات نفت، گاز و میعانات گازی است و علاوه بر آن، ۵۰درصد از صندوق ذخیره ارزی نیز به صندوق توسعه تعلق می‌گیرد. همچنین سود حاصل از عملیات‌هایی مانند تسهیلات، سپرده‌گذاری ارزی و منابع موجود در بانک مرکزی به این صندوق واریز می‌شود که اکنون حدود ۳.۵میلیارد دلار از منابع را تشکیل می‌دهد. او افزود که از سال۱۳۸۹ تا پایان ۹ماه امسال، مجموع منابع صندوق از محل صادرات نفت، گاز و میعانات گازی به ۱۶۳میلیارد و ۶۶۷میلیون دلار رسیده است. همچنین سود سپرده‌گذاری و تسهیلات به ۳.۵میلیارد دلار می‌رسد و سایر منابع صندوق نیز ۱۷۴میلیارد و ۸۰۰میلیون دلار بوده است. صالح توضیح داد که طبق قانون، ۲.۷میلیارد دلار از این منابع باید برای تکالیف قانونی کسر شود و در نهایت، مجموع منابع صندوق توسعه ملی به ۱۷۲میلیارد دلار می‌رسد. از این میزان، ۹۶.۵میلیارد دلار به‌صورت تسهیلات به مصارف حاکمیتی و دولتی اختصاص یافته و ۹.۳میلیارد دلار به ریال تبدیل و در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است. او همچنین اشاره کرد که با توجه به نوسانات ارزی، منابع صندوق ۹میلیارد دلار کاهش یافته و موجودی فعلی صندوق در حدود ۲۹میلیارد و ۵۰۰میلیون دلار است. از این رقم، حدود ۱۰ تا ۱۱میلیارد دلار در دسترس و قابل مدیریت است. صالح به مشارکت صندوق در بهره‌برداری معادن توسط بخش خصوصی اشاره و اعلام کرد که در این دوره، ۱۱.۱میلیارد دلار از تسهیلات بخش خصوصی باز پس گرفته شده است.
تامین ۲۳میلیارد دلار برای ۶۰پروژه نفت و گاز در ۱۴سال
سیدعلیرضا میرمحمدصادقی، عضو هیات عامل صندوق توسعه ملی اعلام کرد که در ۱۴سال گذشته، صندوق ۶۰پروژه نفت و گاز به ارزش ۲۳میلیارد دلار و ۴۸طرح نیروگاهی به مبلغ ۴.۸میلیارد دلار برای تولید ۷هزار مگاوات تامین مالی کرده است. او ادامه داد: در این مدت هفت طرح حمل‌ونقل به مبلغ ۲.۷میلیارد دلار و یک طرح آب‌رسانی به مبلغ ۶۰۰میلیون دلار را تامین مالی کرده‌ایم و به ۲۱طرح خرد به جمع ۴میلیارد دلار نیز تسهیلات پرداخت شده است. او افزود که تاکنون ۳۳میلیارد دلار تسهیلات پرداخت شده و ۵میلیارد دلار دیگر در حال پرداخت است. همچنین، ۱۱میلیارد دلار از مطالبات وصول شده و صندوق تمرکز خود را بر وصول مطالبات گذاشته است.
حسین عیوضلو، دیگر عضو هیات عامل صندوق از ایجاد خط اعتباری ۲میلیارد دلاری برای طرح آبی آفریقا و توافق برای ایجاد صندوق مشترک با روسیه خبر داد. او همچنین از همکاری با چین در زمینه سرمایه‌گذاری خارجی در ایران و راه‌اندازی طرح‌های نیروگاهی تجدیدپذیر سخن گفت.
