عملیات نجات بانک‌ها به سبک KAMCO
پس از بحران ۱۹۹۷KAMCO مامور شد که سیستم بانکی کره‌جنوبی را از طریق خرید حجم انبوهی از دارایی‌های غیرجاری از ورشکستگی نجات دهد. عملیات نجات KAMCO از فروپاشی بسیاری از بانک‌ها جلوگیری کرد و تا پایان دهه ۱۹۹۰ حدود ۱۶۰تریلیون وون تسهیلات غیرجاری را از بانک‌ها خریداری کرد؛ علاوه بر آن KAMCO در بحران مالی سال۲۰۰۸ نیز حدود ۳۰تریلیون وون به سیستم بانکی کره‌جنوبی تزریق کرد. این مهم فقط محدود به بحران‌های بزرگ نمی‌شود و همچنان نیزKAMCO به خرید دارایی‌های مشکل‌دار به‌عنوان بخشی از عملیات منظم خود ادامه می‌دهد.
بانک‌های تجاری که KAMCO آنها را نجات داد، عبارتند از: Shinhan Bank، Woori Bank، Hana Bank، Kookmin Bank این بانک‌ها معمولا دارای پرتفوهای بزرگی از وام‌ها و سایر دارایی‌ها هستند که بعضی از آنها به‌ویژه در دوره‌های رکود اقتصادی با مشکل انباشت دارایی‌های غیرجاری مواجه شدند؛ همچنین بانک‌های تخصصی که توسط KAMCO نجات پیدا کردند، عبارتند از: Industrial Bank of Korea و Korea Development Bank و National Agricultural Credit این بانک‌ها نیز با کاهش شدید کیفیت دارایی مواجه شدند؛ به‌ویژه زمانی که کشاورزی، ساخت‌وساز و دیگر صنایع با ریسک بالایی روبه‌رو شدند.
KAMCO چگونه کار می‌کند؟
KAMCO اختیارات گسترده‌ای برای بازسازی وام‌ها و مدیریت وثایق و فروش دارایی‌ها دارد؛ به‌عنوان مثال این شرکت می‌تواند دارایی‌های غیرجاری را در قالب پرتفوی‌هایی مشخص به سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی بفروشد یا با همکاری سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و صندوق‌های خارجی برای مدیریت مشترک و حل و فصل پرتفوی‌های NPL همکاری کند؛ همچنین KAMCO می‌تواند اوراق قرضه دولتی یا سایر اوراق بهادار تحت پشتوانه دولت را برای تامین مالی خرید NPLها منتشر کند، عملکرد KAMCO به‌گونه‌ای بود که تا سال۲۰۰۲، بخش قابل توجهی از NPLهای خریداری‌شده در طول بحران را حل و فصل و بخش عمده‌ای از وجوه صرف‌شده را بازیابی کرد و به یک نهاد خودکفا تبدیل شد و دیگر تامین مالی خود را از طریق جریانات نقدی ماحصل از فعالیت‌های داخلی تامین می‌کرد و سودهای کسب‌شده را مجددا در عملیات داخلی سرمایه‌گذاری می‌کرد یا به دولت بازمی‌گرداند (به‌رغم اینکه می‌توانست هیچ هزینه‌ای در ازای اوراق به دولت پرداخت نکند) و لذا دیگر نیازی به حمایت دولت نداشت.
KAMCO چگونه قیمت‌گذاری می‌کند؟
قیمت‌گذاریNPLs توسط KAMCO فرآیندی حیاتی است که منافع بانک‌ها، دولت و مالیات‌دهندگان را در نظر می‌گیرد و در عین حال پایداری مالی KAMCO را تضمین می‌کند. از این رو تمام مراحل به‌طور کاملا شفاف و با استفاده از ارزیابان و حسابرسان خارجی تضمین می‌شود. فرآیند اعتبارسنجی دارایی‌های غیرجاری توسط KAMCO به این صورت بود که ابتدا KAMCO اطلاعات دقیق درباره NPLها را از بانک‌ها شامل زیر قراردادهای تسهیلاتی، جزئیات وثایق، پروفایل وام‌گیرنده، تاریخچه و دلایل نکول را جمع‌آوری می‌کند، این اطلاعات به KAMCO در ارزیابی کیفیت و پتانسیل بازیابی دارایی‌ها کمک می‌کرد.
سپس به طبقه‌بندی تسهیلات غیرجاری بر اساس عواملی مانند نوع وثیقه (مانند املاک و مستغلات، ماشین‌آلات، مطالبات) نوع وام (تضمین‌شده در برابر تضمین‌نشده) و نوع صنعت و وضعیت مالی وام‌گیرنده می‌پرداخت؛ این طبقه‌بندی باعث می‌شد که رویکردی سیستماتیک برای مدیریت انواع مختلف دارایی‌ها اتخاذ شود. بعد از آن توسط کارشناسان مستقل وثایق بر اساس شرایط بازار، استهلاک یا اختلافات حقوقی با توجه به تحلیل جریان نقدی تنزیل‌شده (Discounted Cash Flows) ارزش‌گذاری می‌شد، در مرحله بعد بر اساس اطلاعات مشتری ارزیابی پتانسیل بازیابی وام و ظرفیت بازپرداخت وام‌گیرنده محاسبه می‌شد و نهایتا قیمت‌گذاری (NPLs) بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده و تحلیل‌های انجام‌شده، توسط KAMCO تعیین می‌شود، این قیمت معمولا همراه با قدری تخفیف است که نشان‌دهنده میزان ارزش بازیابی منهای هزینه‌های اداری و حقوقی است.
بعد از قیمت‌گذاری و اعتبارسنجی NPLها، به کمیته‌های داخلی KAMCO برای تایید ارجاع می‌شود، NPLهای تاییدشده بعد از بررسی دقیق و کامل اسناد قانونی مبنی برعاری بودن هرگونه بدهی یا اختلافی که ممکن است بر بازیابی دارایی تاثیر بگذارد، قبل از نهایی کردن قیمت، توسط KAMCO روی آنها تست استرس (stress test) و تحلیل حساسیت (Sensitivity analysis) صورت می‌گرفت تا مشخص شود، تغییرات در شرایط اقتصادی یا پویایی‌های بازار چگونه ممکن است بر ارزش بازیابی تاثیرگذار است و درنهایت با این ملاحظات از بانک‌ها خریداری‌شده و در صورت تسویه با اوراق بدهی تاریخ سررسید این اوراق با زمان‌بندی پیش‌بینی‌شده توسطKAMCO برای مدیریت و بازیابی ارزش NPLها همراستا است.
همچنین نرخ‌های بهره این اوراق نیز تحت تاثیر شرایط بازار و اعتبار دولت قرار دارد. (نرخ‌های بهره این اوراق به‌دلیل پشتوانه دولت نسبتا پایین است). بعد از تسویه KAMCO به‌طور منظم NPLهای خریداری‌شده برای اطمینان از پیشرفت در بازیابی و حل‌وفصل دارایی‌ها به‌طور مستمر پایش می‌شوند و چنانچه اگر اطلاعات جدیدی درباره وام‌گیرنده یا وثیقه در هر مرحله آشکار شود، استراتژی بازیابی اصلاح می‌شود.
درس‌هایی از KAMCO برای ایران
مدل KAMCO می‌تواند به‌طور بالقوه برای نجات بانک‌های مشکل‌دار ایران نیز به‌کار رود؛ به‌ویژه با توجه به مشابهت‌های زیادی که چالش‌های بانک‌های ایران با بانک‌های کره‌ای در سال۱۹۹۷ (مانند سطح بالای تسهیلات غیرجاری و عدم دسترسی به بازارهای بین‌المللی سرمایه) دارند، از این رو دولت ایران نیز می‌تواند نقشی مشابه ایفا کند و با تزریق سرمایه در غالب اوراق بدهی به یک بانک بد (KAMCO) تمامی دارایی‌های غیرجاری بانک‌ها را به تدریج از ترازنامه آنها حذف کند، با این حال باید توجه شود که راه‌اندازی یک بانک بد نیازمند حکمرانی قوی و شفاف است تا مطمئن شویم این نهاد به‌طور موثر دارایی‌های غیرجاری را مدیریت کند و از سیستم مالی بار بیشتری نگیرد؛ زیرا با توجه به ساختار سیستم بانکی در ایران (که عمدتا به‌دلیل ذخیره‌گیری ناکافی و عملیات حسابداری نادرست است) بازسازی و بازیابی ممکن است بیشتر از کشورهای دیگر زمان ببرد یا جریانات نقدی آتی آن بسیار نازل باشد (نزدیک به صفر)، از این رو هرگونه مداخله مستقیم دولتی باید به‌دقت مدیریت شود تا از افزایش فشارهای تورمی یا بی‌ثباتی بیشتر در اقتصاد جلوگیری شود.
