تهدید بحران جمعیت سالخورده برای اقتصاد اروپا
فرانسه و آلمان نیز شاهد کاهش شدید، هرچند کمتر از میانگین اتحادیه اروپا خواهند بود. به گفته مورگان استنلی، تنها کشوری که به لطف تغییر جمعیتشناسی توسعه مییابد، انگلیس است. انتظار میرود این کشور با تثبیت جمعیت در سن کار خود ۴درصد به تولید ناخالص داخلی اضافه کند. با این حال، انتظار میرود انگلیس همچنان با مشکل کاهش بهرهوری مواجه باشد. کشورهای غربی با کاهش مداوم جمعیت در سن کار دستوپنجه نرم میکنند؛ روندی که قبلا در کشورهایی مانند ژاپن و کرهجنوبی دیده شده است. این موضوع بهطور فزایندهای به موضوع داغ گفتوگو در اتاقهای هیاتمدیره اروپایی تبدیل میشود.
مورگان استنلی با بررسی بیش از ۳۰۰هزار رونوشت جلسه متوجه شد که تعداد تکرار عبارت «جمعیت سالخورده» در سالهای اخیر افزایش شدیدی را تجربه کرده است و تقریبا ۵درصد از مدیران ارشد اروپایی این موضوع را مطرح کردهاند. با این حال، گزینههای موجود برای سیاستگذاران برای رسیدگی به نگرانی فزاینده درباره بمب ساعتی جمعیتی، خوب به نظر نمیرسند. بانک مورگان استنلی میگوید: دو راه اصلی برای برگرداندن جمعیت در حال سقوط وجود دارد. تحقق مناسبترین گزینه، یعنی رونق فرزندآوری بعید است به سرعت قابلاجرا باشد؛ زیرا حتی اگر سیاست موثر برای افزایش نرخ زادوولد وجود داشته باشد و بتوان فورا آن را اجرا کرد، بیش از ۱۵سال طول میکشد تا این سیاست بر نیروی کار تاثیر بگذارد. از این رو این راهحل در کوتاهمدت اثری نخواهد داشت.
به گفته این بانک، گامهای اخیر برای گسترش خدمات مراقبت از کودکان میتواند بهعنوان یک معیار جمعیتی عمل کند و سطوح بالای مهاجرت خالص در سالهای اخیر میتواند از برخی از نرخهای باروری پشتیبانی کند. درواقع، اصلاحات برای افزایش مهاجرت خالص محتملترین راه برای رسیدگی به بحران کاهش جمعیت در سن کار و درنتیجه رشد اقتصادی است. موضوع مهاجرت در سالهای اخیر در اروپا شعلهور شده است و احزاب راست افراطی و ضد مهاجرت امسال جایگاه قابلتوجهی را بهدست آوردهاند. این روند کار را برای دولتهایی که تلاش دارند مزایای مهاجرت را برای رایدهندگان بیان کنند، سختتر کرده است.
مورگان استنلی میگوید: گزینه سوم برای حفظ تولید ناخالص داخلی که پایینترین سطح دلپذیری را دارد، افزایش ساعات کار برای نیروهای کار باقیمانده است. افزایش سن بازنشستگی گزینه دیگری است که احتمالا در بین رایدهندگان محبوبیتی ندارد. این بانک میگوید موثرترین و در عین حال واقعبینانهترین ترکیب، مهاجرت بیشتر همراه با افزایش نرخ مشارکت زنان در نیروی کار است. این میتواند شکاف رشد اقتصادی پیشبینیشده فعلی را با افزایش تولید ناخالص داخلی به میزان ۴درصد برطرف کند. درحالیکه کاهش نیروی کار ممکن است منجر به دستمزدهای بالاتر برای بقیه کارگران شود، مورگاناستنلی خاطرنشان میکند که اثرات منفی کاهش جمعیت بر تولید ناخالص داخلی احتمالا بر درآمد تاثیر منفی خواهد داشت.