بانک مرکزی از ابزار ریال برونمرزی استفاده می‌کند
استارت تجارت با روبل و ریال
محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در نشست هم‌اندیشی با فعالان اقتصادی از برنامه بانک‌مرکزی برای آغاز استفاده از بازار ریال آفشور خبر داد. به گفته او، در اولین مرحله که آماده عملیاتی‌شدن است این طرح میان ایران و روسیه عملی خواهد شد؛ به این معنا که در قالب این طرح، بانک مرکزی ایران با بانک مرکزی روسیه توافق کرده است که ارز ریال و روبل را تا حد توازن تجاری دو کشور معاوضه کنند. همچنین مذاکرات با کشورهای عراق و افغانستان برای اجرای این طرح در جریان است.
روز گذشته، نشست هم‌اندیشی محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک‌مرکزی با رئیس، هیات رئیسه و جمعی از اعضای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در محل بانک‌مرکزی برگزار شد. این نشست با هدف طرح دغدغه فعالان اقتصادی برگزار شد؛ اما رئیس کل نیز نکات مهمی را درباره سیاستگذاری پولی و ارزی مطرح کرد. برای مثال فرزین، با اشاره به اجرایی‌شدن قانون جدید بانک مرکزی از خردادماه امسال تاکید کرد: با اجرایی شدن قانون جدید اختیار بانک مرکزی برای نظارت و کنترل نقدینگی و اعتباری بیشتر و دستیابی به اهداف تعیین شده در حوزه شاخص‌های اقتصادی میسر خواهد شد.
همچنین یکی از مهم‌ترین محور اظهارات رئیس‌کل، درخواست او از معاونان ارزی و امور بین‌الملل بود تا با قید فوریت استفاده از ارز اشخاص و گواهی امتیاز صادراتی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران و همچنین به‌کارگیری از ابزار ریال برونمرزی (آفشور) با روسیه را که اقدامات عملیاتی آن انجام گرفته است، در راستای حمایت عملی از صادرکنندگان و فعالان اقتصادی بخش خصوصی عملیاتی کنند. موضوعی که کریمی، معاون بین‌الملل فرزین در این جلسه درباره پیشرفت‌های آن گفت: ریال برونمرزی هم‌اکنون با سه کشور روسیه، افغانستان و عراق در حال پیگیری است؛ کار درباره روسیه تقریبا به اتمام رسیده است و به زودی عملیاتی خواهد شد.
او ادامه داد: در قالب این طرح، بانک مرکزی ایران با بانک مرکزی روسیه توافق کرده است که ارز ریال و روبل را تا حد توازن تجاری دو کشور معاوضه کنند. به بیان ساده‌تر، توافق شده است که بانک مرکزی روسیه در ازای پرداخت ریال، به ما ارز روبل بدهد یا بالعکس.
به گفته او صادرکنندگان می‌توانند این ریال برونمرزی را در نمادی که در مرکز مبادله تحت عنوان «ریال برون مرزی» ایجاد خواهد شد، با ریال عادی به واردکنندگانی که واردات غیراساسی را از روسیه انجام می‌دهند، آزادانه به نرخ توافقی بفروشند. برآورد می‌شود که سطح مبادلات در این بخش حداکثر به میزان بالانس تجاری معادل یک تا 1.5میلیارد دلار برسد. همچنین کریمی درخصوص اقدامات انجام‌شده برای اجرایی شدن ریال آفشور در افغانستان و عراق نیز گفت: مذاکرات در این زمینه با طرف‌های عراقی و افغانستانی ادامه دارد.
معاون فرزین با اشاره به برگزاری جلساتی با صادرکنندگان روسیه تاکید کرد: از صادرکنندگان به روسیه می‌خواهیم صادرات خود را به روسیه، به‌صورت ریالی انجام دهند؛ زیرا همه فرآیندها در قالب عملیات بانکی و ابزارهای متنوع بانکی شامل اعتبار اسنادی و حواله بانکی و... از طریق روابط بانکی که میان 6بانک روسیه و بانک‌های ایرانی برقرار شده است. معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی با اشاره به اینکه در این طرح، 6بانک روسیه و ایرانی با هم ارتباط دارند، گفت: صادرات با LC ریالی برای طرف روس، انجام می‌پذیرد و به محض اینکه براساس اسناد بانکی، این صادرات انجام شد و ریال آن نیز از حساب بانک مرکزی روسیه به حساب ریالی صادرکننده واریز شد، رفع تعهد صادراتی بلافاصله پذیرفته شده است.
توجه به تعادل در سیاستگذاری ارزی
فرزین در ادامه این نشست با اشاره به توفیق بانک مرکزی در بازگرداندن شاخص‌های نقدینگی، تورم و پایه پولی به روند بلندمدت و پیش‌بینی‌پذیر گفت: برنامه بانک مرکزی در سال جاری در قالب سیاست تثبیت، تعمیق و ثبات بازار ارز از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران است. امسال با برنامه و سیاست اعتباری مشخص و هدف‌گذاری‌شده و با روش‌های تامین مالی تعهدی و استفاده از اقلام زیرخط ترازنامه بانک‌ها مانند اوراق گام، فکتورینگ، اعتبار اسنادی داخلی و برات الکترونیک به دنبال تامین مالی غیرتورمی در بخش‌های تولیدی هستیم. رئیس‌کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه سیاست ارزی بانک مرکزی بر محور تامین مالی ارزی در کنار تنظیم بازار با استفاده از ایجاد ساختارهای مناسب مانند مرکز مبادله ارز و طلا تدوین شده است، گفت: در حوزه سیاستگذاری نرخ ارز نیز بانک مرکزی به سه تعادل، توجه ویژه دارد و آن اینکه، نرخ ارز باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که تعادل بودجه‌ای دولت، تولیدکننده و مصرف‌کننده برقرار شود.
در غیر این صورت با توجه به اثرگذاری نرخ ارز شاهد بروز ناترازی در بازارها و همچنین تاثیرگذاری آن در شاخص‌های اقتصادی مانند نقدینگی، تورم و پایه پولی خواهیم بود. رئیس کل بانک مرکزی در ادامه با اشاره به اینکه سال گذشته با وجود مشکلات متعدد و تحریم‌ها بیش از 69میلیارد دلار تامین ارز انجام شد، تاکید کرد: برای تنظیم‌گری در بازار ارز و اصلاح ساختارها و زیربنای این بازار، مرکز مبادله ارز و طلای ایران راه‌اندازی شد که ضمن بررسی کاستی‌ها و مشکلات در سال جاری، با عمق بخشیدن به این بازار از طریق تنظیم گری و ایجاد زیرساخت‌های جدید در قالب سامانه‌ها، شاهد افزایش تسلط بانک مرکزی در بازار ارز خواهیم بود.
بازار ارز باید تابع قواعد خاص باشد
همچنین فرزین با اشاره به اهمیت تنظیم‌گری و مقررات‌گذاری در بازار ارز گفت: هیچ بازاری در دنیا بدون مقررات و دستورالعمل وجود ندارد و ما نیز معتقدیم بازار ارز و نرخ ارز نیز باید تابع قواعد و مقررات خاص خود باشد. ما در بانک مرکزی بر مساله مدیریت انتظارات تورمی تاکید زیادی داریم و در این زمینه تقاضای کمک از تمام بخش‌های دولتی، بخش خصوصی و فعالان اقتصادی در زمینه کاهش انتظارات تورمی داریم تا بتوانیم شاهد اثربخشی برنامه‌های کنترل تورم باشیم. فرزین در ادامه با اشاره به نتایج استفاده از دیپلماسی اقتصادی و گسترش روابط بانکی و تجاری با کشورهای هم‌پیمان و همسایه تاکید کرد: با گشایش‌های به‌وجودآمده، دسترسی کشور به منابع ارزی در سال جاری افزایش یافته است و قدرت مدیریت بیشتری نیز بر منابع ارزی زیادی که در خارج از کشور وجود دارد، خواهیم داشت. این موضوع البته بر افزایش تسلط بانک مرکزی بر بازار ارز، اثربخش خواهد بود.
