تعویض کالاهای کهنه با نو در چین
صنعت خودروهای برقی چین که در مرکز تنشهای تجاری میان اروپا و آمریکا قرار دارد، قرار است با تازه‌ترین تلاش‌های دولت برای افزایش سرعت رشد آن رونق بیشتری دریافت کند.
براساس گزارشی از بلومبرگ، این یکی از نکاتی است که پکن درباره برنامه جدید مشوق‌های خود فاش کرده است که قرار است کسب‌وکارها و خانوارها را به استفاده از تکنولوژی‌های پاک تشویق کند. انتظار می‌رود این طرح یکی از برنامه‌های اصلی مشوق‌های امسال چین باشد، با این وجود هنوز ابهاماتی وجود دارد؛ مانند اینکه دولت چقدر می‌خواهد هزینه کند. چهار ماه بعد از اینکه رئیس‌جمهور شی‌جین‌پینگ پیشنهادی را برای کمک به خانوارها و کسب‌وکارها برای ارتقای وسایل قدیمی‌شان پیشنهاد کرد، جزئیات آن به آرامی بیرون می‌آید. «مبادله کالاهای کهنه با نو» پتانسیل افزایش سرعت رشد اقتصادی را دارد که اخیرا پیش‌بینی شده ممکن است اندکی پایین‌تر از هدف ۵ درصدی چین باشد. این مبادلات همچنین می‌توانند با تشویق به خرید داخلی، صادرات را متعادل کند و برخی نگرانی‌های جهانی درباره «مازاد ظرفیت کارخانه‌های چین» را کاهش دهد. دولت‌های محلی مسوول بسیاری از کارهای عملیاتی خواهند بود. شهر سوژو اکنون یارانه‌هایی به ارزش ۱۰۰ میلیون یوآن را برای خودروها (که برای هر خریدار ۶ هزار یوآن در نظر گرفته است) و ۲۰ میلیون یوآن برای لوازم خانگی (حداکثر ۱۵۰۰ یوآن برای هر وسیله) اعلام کرده است.
هدف این طرح چیست؟
هدف این برنامه در حقیقت ارتقای ماشین‌آلات صنعتی و لوازم خانگی است به‌طوری که لوازم قدیمی که انرژی بیشتری مصرف کرده و آلودگی بیشتری هم تولید می‌کنند را از سرویس خارج می‌کند و هزینه‌های مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها را نیز افزایش می‌دهد. این طرح از صنایع سنگین چون پتروشیمی و فولاد تا نصب آسانسورهای جدید در ساختمان‌ها گرفته تا مشوق‌هایی برای اسقاط ماشین‌های لباس‌شویی قدیمی و خرید ماشین‌های جدید با مصرف کمتر را ارائه می‌دهد. آژانس برنامه‌ریزی اقتصادی ارشد چین می‌گوید سرمایه‌گذاری در ارتقای ماشین‌آلات در صنایع کلیدی سال گذشته ۴.۹ تریلیون یوآن (معادل ۶۸۰میلیارد دلار) بوده است و هدف افزایش ۲۵ درصدی آن تا سال ۲۰۲۷ است.
این برنامه چقدر برای چین هزینه خواهد داشت؟
پکن هنوز اعلام نکرده که آماده است چقدر پول بدهد، با این‌حال مقامات برخی از ابزارهای تامین مالی را اعلام کرده‌اند. در بخش خانوارها، تمرکز دولت مرکزی بر مبادله خودرو است. یارانه‌ها به مصرف‌کنندگانی که قصد خرید خودروی برقی جدید را دارند ارائه می‌شود و دولت‌های مرکزی بخشی از کار را برعهده دارند. برای ارتقای لوازم خانگی، اما دولت‌های مرکزی همه بار را به دوش دارند که نشان‌دهنده اولویت کمتر آن برای دولت است. برای صنایع نیز ترکیبی از یارانه‌ها، سرمایه‌گذاری دولت در تجهیزات جدید، معافیت‌های مالیاتی برای تولیدکنندگان پاک‌تر و وام‌های تخفیفی برای کمک به ارتقای شرکت‌ها ارائه می‌شود.
این برنامه تا چه اندازه می‌تواند به رشد چین کمک کند؟
به گفته یک اقتصاددان ارشد، بسیاری از هزینه‌ها احتمالا در بودجه فعلی گنجانده شده است و تاثیر آن نیز در هدف رسمی رشد دولت وجود دارد. به‌نظر نمی‌رسد این برنامه به مشوق‌های مالی بیشتر منجر شود، اما برای دولت کانال‌هایی ایجاد می‌کند تا پول‌هایی که کنار گذاشته را خرج کند. یک اقتصاددان دیگر نیز معتقد است باتوجه به هزینه‌های اضافی که این طرح ایجاد می‌کند مشخص کردن اثر آن بر رشد بدون جزئیات مالی دشوار است. در مجموع برآورد او حدود ۰.۷ واحد درصد از تولید ناخالص داخلی چین بوده است.
آیا این طرح به متعادل کردن اقتصاد چین کمک می‌کند؟
شی خواستار تمرکز بر صنایع پیشرفته شده است و موفقیت خودروهای برقی چین نمادی از تلاش‌های دولت است. ولی چین همچنین توسط آمریکا و اروپا متهم شده است که بازارهای جهان را با کالاهای ارزان خود پر کرده و کار زیادی برای تشویق تقاضای داخلی انجام نداده است. از این‌رو، برنامه مبادله کالا با کمک به خریداران چینی می‌تواند تاحدی به این انتقادات پاسخ دهد. برای خودروسازان که با اقدامات متقابل از سوی اتحادیه اروپا مواجه هستند، این طرح سدی بالقوه در برابر کاهش در صادرات فراهم می‌کند و به‌طور گسترده‌تر، شیوه این حمایت میان خانوارها و صنعت نشان می‌دهد که این برنامه می‌تواند اتکای بیش از اندازه به سرمایه‌گذاری در مقابل مصرف را جبران و به رشد اقتصادی کمک کند.یکی دیگر از اتهامات علیه چین که توسط اولاف شولتز، صدراعظم آلمان نیز مطرح شد این است که شرکت‌های بین‌المللی از تبعیض در بازار چین رنج می‌برند. اما در جلسه توجیهی برنامه جدید چین، یک مقام وزارت بازرگانی چین تاکید کرد که شرکت‌های داخلی و خارجی در این یکسان هستند.
سرنوشت وسایل قدیمی چه می‌شود؟
باتوجه به الزامات استانداردهای بالاتر برای قابلیت بازیافت محصولاتی چون باتری‌های لیتیومی، این برنامه به کسب‌وکارهای چینی کمک می‌کند تا به بازارهای جهانی راه پیدا کنند، به خصوص مناطقی که استاندارهای زیست‌محیطی بالاتری دارد.
طرح پکن سرمایه‌گذاری در شبکه‌های بازیافت را نیز دربر می‌گیرد، به‌طوری که ۲ هزار ایستگاه به همراه سیستم‌های تدارکاتی امسال در سراسر چین اضافه می‌شوند. به عنوان نمونه، شرکت‌های تجارت الکترونیک و تولیدکنندگان لوازم خانگی تشویق می‌شوند تا لوازم قدیمی را از جلوی درب خانه‌ها جمع کنند. تا سال گذشته، چین ۳۳۶ میلیون خودرو و بیش از ۳ میلیارد یخچال، ماشین لباس‌شویی و تهویه هوا داشته است. حتی بازیافت سهم کوچکی از آن، کار بزرگی است.
