وزیر اقتصاد اعلام کرد
افزایش ۲۷درصدی وزن صادرات غیرنفتی در ۸ماه۱۴۰۲
سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در سفر یک‌روزه به تبریز طی سخنانی در همایش «صادرات غیرنفتی» در تبریز، این شهر را قطب تجارت و پیشرو در اقتصاد توصیف و اظهار کرد: ابتدا باید ببینیم در کجای مسیر ایستاده‌ایم و همچنین دوم ببینیم چه مسیری را باید مشترکا دولت و بخش خصوصی طی کنند و محور سوم موانعی است که سرعت‌گیر حرکت ما هستند. خاندوزی در ادامه آمار ۸ماهه۱۴۰۲ تجارت خارجی را اعلام و تشریح کرد: در این ۸ماه مجموعا ۲۴.۷میلیون تن واردات به ارزش ۴۲.۱میلیارد دلار داشته‌ایم؛ به لحاظ وزنی واردات ما حدود ۴درصد افزایش و به لحاظ ارزشی حدود ۱۲درصد افزایش داشته است. در ۸ماه امسال به لحاظ صادرات غیرنفتی ۹۰ میلیون تن به ارزش بیش از ۳۲میلیارد دلار به لحاظ ارزشی داشته‌ایم که در مقایسه با سال گذشته ۲۷درصد افزایش وزنی و ۱.۶درصد به لحاظ ارزشی افزایش داشته است.
او افزود: این ارقام نقطه عزیمت ما را نشان می‌دهد که باید یک ملاحظه داشته باشیم و آن اینکه به ظاهر تراز تجاری غیر نفتی ما، تراز مثبتی نیست و واردات ما از صادرات غیر نفتی بیشتر است؛ هرچند تراز تجاری کشور مجموعا مثبت است. او با اشاره به اینکه تراز تجاری کشور در ۸ماه اول امسال بیش از ۱۰میلیارد دلار مثبت بوده است، تاکید کرد: اگر نفت را فاکتور بگیریم بخش مهمی از کسری‌های تراز تجاری غیر نفتی ما ناشی از اتفاقاتی است که در حوزه قیمتی در اقتصاد بین‌الملل رخ داده نه در داخل کشور. برای مثال محصولات پتروشیمی که بخش عمده‌ای از صادرات غیر نفتی ما هستند حدود ۴۰درصد کاهش قیمت جهانی داشتند.
وزیر اقتصاد گفت: به لحاظ وزنی ۲۷درصد بیش از سال گذشته صادرات غیر نفتی داشته‌ایم؛ اما کاهش قیمت‌های جهانی موجب شده است که به لحاظ ارزشی افزایش چندانی نداشته باشیم. خاندوزی گفت: نکته دوم رابطه مبادله است و عدم پیچیدگی اقتصاد ایران به‌دلیل فناوری موجب شده است که متوسط ارزش یک وزن ثابت از کالاهای صادراتی کمتر از عدد واردات باشد؛ برای مثال محصولات حجیم صادر و در مقابل یک دستگاه گوشی همراه یا کالاهایی که فناوری بالاتری دارند، با ارز بیشتری وارد می‌شوند.
وی با اشاره به لزوم حرکت ما به سمت اقتصاد پیچیده‌تر و فناوری محور با جلوگیری از صادرات خام تاکید کرد: تدابیر خوبی در سال‌های اخیر در این زمینه اتخاذ شده تا به سمت صادرات با فناوری بالاتر پیش برویم؛ البته اقدامات خوب در جهت جلوگیری از صادرات خام نارضایتی‌هایی را هم به دنبال داشته است و در جلسات مختلف با اتاق‌های سه‌گانه انجمن‌های تولیدی و فعالان حوزه صادراتی شاهد هستیم که نارضایتی وجود داشته باشد که چرا مجلس درباره صادرات خام فروشی ورود کرده؛ درحالی‌که هدف عوارض صادرات خام فروشی همین است که ما به سمت صادرات فناوری‌محور و کاهش خام‌فروشی پیش برویم. وزیر اقتصاد گفت: ما در جایی ایستاده‌ایم که اقتصاد نفتی تمرکزگرای دولت زده در ادوار طولانی گذشته به ما اجازه عبور از اقتصاد نفتی و توسعه صادرات غیر نفتی را نداده است تا دیگر بازیگر اصلی آن شرکت ملی نفت نباشد، بلکه بازیگر اصلی آن صادرکنندگان است و منفعت اصلی را تولیدکننده می‌برد.
خاندوزی یادآور شد: گذار از اقتصاد نفتی که سال‌ها میراث‌دار آن بوده‌ایم به سمت اقتصاد صادرات محور قابل رقابت با دنیا است و اگر ما هزار برنامه توسعه بنویسیم، اما این گذار را در آن لحاظ نکنیم موفق نخواهیم بود لذا باید ذی‌نفعان اقتصاد نفتی و رانتی را به ذی‌نفعان جدیدی که صادر کنندگان هستند، تغییر دهیم. وزیر اقتصاد همایش صادرات غیرنفتی تبریز را به‌عنوان یکی از نهادسازی‌های پایدار معرفی و اظهار کرد: نتیجه این نهادسازی‌ها اجماع میان سیاستگذار و تولیدکنندگان و صادر کنندگان عرصه‌های مختلف است و اگر این اجماع صورت گیرد، مسیر هموار شده است. او گفت: ما در مسیر حرکت به سمت اقتصاد غیرنفتی تولیدگرای صادرات محور باید مراقب باشیم که وارد بیراهه‌ها نشویم و آدرس غلط به ما ندهند.
وی ادامه داد: اما بیراهه‌ها کجاست؟ در تجاربی که در شرق آسیا و سایر نقاط دنیا داشته‌ایم، بین راه و بیراهه تمایز قائل می‌شوند؛ یعنی اگر اقتصادها به دنبال رقابت‌پذیری هستند، باید بر مبنای توانمند شدن درونی خود البته نه به معنای محصور شدن در داخل مرزها بلکه به معنای اینکه ریشه‌های رقابت پذیری باید در داخل یک اقتصاد باشد، حرکت کنند و نباید با تنفس مصنوعی و کمک‌های موقت به این سمت بروند. وزیر اقتصاد افزود: در تجارب کشورها یا رقابت‌پذیری بر مبنای کیفیت و فناوری یا بر مبنای مزیت‌های اسمی موقت یعنی بر مبنای نرخ ارز است؛ اما این نوع رقابت به معنای توانمند شدن تولیدکنندگان برای رقابت با محصولات مشابه سایر کشورها نیست. آنچه توانمندی بلندمدت ایجاد می‌کند، توانمندسازی صادرات است.
وی فتح بازار صادرات را بسیار مهم برشمرد و افزود: تاکید رئیس‌جمهور و تلاش دولت این است که آنچه بر مبنای دیپلماسی همسایگی و ارتباط با کشورهای همسو دنبال می‌شود، باید بر مبنای همین نوع رقابت و تقویت صادرکنندگان باشد تا بتوانند صادر کنندگان ما فاتح بازار صادرات دیگر کشورها شوند. خاندوزی مواجهه تزیینی و تشریفاتی با صادرات را نادرست دانست و گفت: اگر می‌خواهیم تورم را کنترل کنیم، باید ارزآوران کشور تقویت شوند و اگر قرار است رشد اقتصادی پایدار باشد، باید صادرکنندگان را تقویت کنیم. بنابراین صادرات از نان شب برای اقتصاد ایران واجب‌تر و هم برای مهار تورم و هم رشد تولید حیاتی است.
وی با بیان اینکه سال‌های سال در کشور به بخش‌های غیر مولد امتیاز داده می‌شد و اکنون باید به بخش‌های مولد امتیاز داد و آنها را تقویت کرد، به رویه دشوار صدور مجوزها، موانع مختلف پیش روی تولیدکنندگان و صادرکنندگان در سال‌های گذشته اشاره و تاکید کرد: اصرار دولت و همراهی مجلس این بود که ممنوعیت‌های صادراتی حذف و در حوزه تنظیم‌گیری و مقررات باید صادرکنندگان در اولویت قرار گیرند. وزیر اقتصاد اعلام کرد: امیدواریم مصوبه دولت و آیین‌نامه اجرایی ماده۲۴ در آذرماه نهایی شود که دستگاه‌هایی که می‌خواهند مقرره‌ای را صادر کنند از یک ماه یا بیشتر پیش درباره آن اطلاع‌رسانی کنند و بتوانیم به‌عنوان گام جدید در تعامل دولت و بخش خصوصی آن را اعلام کنیم./شادا
