آمادگی اروپا برای مسابقه طراحی اسکناس
آنگونه که اقتصاددان هیمن مینسکی میگوید: «هر کس میتواند پول خلق کند. مشکل اصلی قبولاندن آن به مردم است.» اروپاییان به زودی مجبور میشوند اسکناسهای یورو با ظاهری جدید را بپذیرند. نظرسنجی بانک مرکزی اروپا که در ماه اوت به پایان رسید از پاسخدهندگان میخواست بین ۷ موضوع دست به انتخاب بزنند. این موضوعات از «دست، به معنای با یکدیگر اروپا را میسازیم» تا «رودخانه، نشانه آب حیات در اروپا» و «اروپای ما و خودمان» گسترده بودند. به زودی مسابقهای برای طراحی اسکناس برگزار میشود و یوروهای جدید در ۲۰۲۶ از دستگاههای خودپرداز خارج میشوند. اقتصاددانان پول را یک ابزار مبادله بیطرفانه میدانند، اما تصاویر روی اسکناسها پربینندهترین طرحهای جهان هستند. آنها برای دولتها فرصتی پدید میآورند تا تبلیغات را در جیب مردم بگذارند و دیدگاه خاصی از حکومت را ارائه دهند. مثلا، «پرندگان» یکی دیگر از موضوعات احتمالی بانک مرکزی اروپا هستند که هم نشانه آزادی جابهجایی محسوب میشوند و هم یادآور بخشنامه پرندگان اتحادیه اروپا هستند که در حمایت از طبیعت صادر شد. این تصویر خوشحالکننده از همکاری اروپاییان در تضاد آشکار با پیامهایی است که یک قرن قبل منتشر میشدند. اسکناس ۱۰ هزار مارکی آلمان که در ۱۹۲۲ انتشار یافت تصویر یک خونآشام را روی خود داشت که نماد فرانسهای بود که خون کارگر آلمانی را میمکید.
قرار دادن تصاویر روسای جمهور متوفی مانند آمریکا یا پادشاهان متوفی مانند بریتانیا روی اسکناس در اروپا طرفدار ندارد. یک بلوک متزلزل متشکل از ۲۰ کشور از جمله کشورهایی که برچسب ملیگرایی به آنها خورده است قطعا به چاپ تصویر رهبران دیگر کشورها رضایت نمیدهد حتی اگر آن رهبران سالها قبل از دنیا رفته باشند. هنرمندان مشهور هم گزینه خوبی نیستند چون این بحث پیش میآید که نوابغ کدام کشور شایسته حضور روی اسکناس ۵۰۰ یورویی هستند. در نهایت ممکن است تصویر هنرمند روی اسکناس ۵ یورویی چاپ شود و هدف آنها برآورده نشود. بانک مرکزی اروپا در گذشته برای حل این مناظرات از تصاویر پلهای تخیلی استفاده کرد. این پلها سبکهای معماری قدیمی از جمله باروک، نیوکلاسیک و... را نشان میدادند بدون آنکه نمادی از بناهای تاریخی کشورهای خاصی باشند. اما شهر اسپیکنیسه در هلند همهچیز را خراب کرد. حومه روتردام این تصاویر خیالی را به واقعیت تبدیل کرد و برای نشان دادن رنگ اسکناسها هم از سیمان رنگی استفاده کرد. محصول نهایی هرچه باشد باید پذیرفت که پول نقد در حال محو شدن است. طبق گزارش بانک مرکزی اروپا سال گذشته پول نقد در ۵۹ درصد تراکنشها استفاده شد. این سهم در سه سال قبل از آن ۷۲ درصد بود. برای بسیاری از اروپاییان به ویژه جوانان، پول دیگر کاغذ یا سکه نیست، بلکه طرحی است که در صفحه نمایش تلفن هوشمند میبینند. بنابراین، در نهایت چهره جدید اسکناس یورو را نه بانکداران مرکزی فرانکفورت بلکه طراحان گرافیکی «سیلیکون ولی» ترسیم میکنند.