پایان چرخه صعودی بهره در جهان؟

شواهد گویای آن است که سیاستگذاران ایالات متحده، بریتانیا، ژاپن و سوئیس در نشست اخیر خود تصمیم گرفتند تا در چرخه سیاست‌های ضد تورمی خود وقفه ایجاد کنند. در پیرامون این بحث جنیفر مک کئون، اقتصاددان ارشد جهانی در کپیتال اکونومیکس تاکید کرد: «سیاستگذاران در اکثر کشورها از سال ۲۰۲۰ برای نخستین بار به سیاست‌های انبساطی روی خوش نشان داده و معتقدم که مقامات اقتصادی این کشورها در چند ماه آینده به سیاست‌های انبساطی روی خواهند آورد و نرخ بهره را کاهش خواهند داد.» دلیل این امر چیست؟ در پاسخ به این سوال باید به دو عامل اصلی یعنی کاهش رشد اقتصادی و افزایش هزینه‌های انرژی (هر بشکه نفت، ۹۵ دلار) در ماه‌های اخیر اشاره کرد. از این‌رو برخی از بانک‌های مرکزی نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و در تلاش هستند تا پایان سال جاری سیاست‌های انبساطی خود را آغاز کنند. البته در مقابل، باید به عملکرد لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا اشاره کرد. این مقام پولی با افزایش ۲۵/ ۰ واحد درصدی بهره در هفته‌های اخیر آن را به بالاترین سطح تاریخی خود رساند. در راستای این موضوع اقتصاددان ارشد این بانک افزود: «تورم اروپا با اقدامات بانک مرکزی در مسیر شکست قرار دارد و برای رسیدن به سطح ۲ درصدی باید سطح ۴ درصدی بهره را برای مدت طولانی‌تری حفظ کنیم.» در این میان اعضای بانک مرکزی انگلستان نیز اعلام کردند که قصد دارند به جای تشدید بیشتر سیاست‌های ضد تورمی، آن را در سطوح قبلی خود حفظ کنند تا با احتیاط بیشتری تورم را به هدف مورد نظر خود برسانند. سیاستگذاران پولی در اقتصادهای نوظهور هنوز مایل به صحبت در مورد احتمال کاهش نرخ نیستند و به دنبال آن هستند تا زمانی که اطمینان بیشتری حاصل شود که ثبات قیمت‌ها را احیا کرده‌اند، ثابت نگه دارند. از سوی دیگر باید به عملکرد جرمی پاول، رئیس فدرال رزرو نیز اشاره کرد. این مقام سیاسی اقتصادی در نشست خود در روز‌های اخیر اعلام کرد: «پیش‌بینی‌های جدید بانک مرکزی بیانگر این است که سیاست‌های پولی انقباضی برای مدت طولانی‌تری در سطوح بالا باقی خواهد ماند.» پاول تصریح کرد که تصمیم فدرال رزرو برای ثابت نگه داشتن نرخ بهره نباید به عنوان سیگنالی تفسیر شود که بانک مرکزی فکر می‌کند به نقطه پایانی کمپین انقباضی خود رسیده است. تحلیلگران در این خصوص گفتند: «ورشکستگی برخی از بانک‌های تجاری مهم در آمریکا ناشی از عدم هماهنگی نرخ بهره اتخاذشده از سوی فدرال رزرو و میزان نرخ بهره در این نهاد‌ها بود. ازاین‌رو کمیته باز فدرال رزرو باید با احتیاط بیشتری سیاست‌های پولی انقباضی خود را اتخاذ کند.»

با استناد به مطالب فوق ریچارد کلاریدا، اقتصاددان افزود: «اقدامات بعدی بانک مرکزی اروپا و آمریکا وابسته به داده‌های اقتصادی شده خواهد بود و نمی‌توان برآورد دقیقی از عملکرد بعدی آنها ارائه کرد.» در خصوص این موضوع مونیکا دیفند، رئیس موسسه آموندی هشدار داد: «فدرال رزرو کار زیادی انجام داده است و این مقدار تاخیر در انقباض در نهایت به اقتصاد آسیب می‌رساند. توقف افزایش نرخ‌ها در حالی رخ می‌دهد که تورم در بسیاری از مناطق به‌شدت کاهش یافته است. در ایالات متحده، سرعت رشد قیمت‌ها از اوج ۱/ ۹ درصدی در ژوئن ۲۰۲۲ به ۷/ ۳ درصد در ماه گذشته بیش از نصف شده است.» در پیرامون این بحث برخی از کارشناسان تاکید کردند که مقامات آمریکایی در تلاش بودند تا با سیاست‌های مناسب تورم را به سطح ۲ درصدی برسانند، اما اکنون که تورم نقطه‌به‌نقطه در این کشور بر اثر افزایش هزینه‌های انرژی به سطح ۷/ ۳ درصدی رسیده است، قصد دارد بهره را در سطوح قبلی خود حفظ کند.