بانک مرکزی به دنبال اخذ تسهیلات از صندوق بین‌المللی است؟

ایرنا : شایعه شد که سفر رئیس کل بانک مرکزی ایران به واشنگتن و دیدار با مقام‌های صندوق بین‌المللی پول با هدف دریافت تسهیلات بوده است؛ درحالی‌که این سفر امکان برداشت ذخیره ارزش را برای کشور فراهم کرد نه دریافت تسهیلات. نهم خردادماه محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی برای دیدار و گفت‌وگو با مقام‌های صندوق بین‌المللی پول به واشنگتن سفر کرد. پس از دیدار رئیس کل بانک مرکزی و رئیس صندوق بین‌المللی پول امکان استفاده از ۷/ ۶ میلیارد دلار حق برداشت ویژه (SDR) کشورمان نزد صندوق فراهم شد. این خبر بلافاصله بر نرخ ارز در بازار تاثیر گذاشت و موجب تعدیل قیمت‌ها طی هفته گذشته شد؛ اما برخی رسانه‌ها از آن به‌عنوان استقراض از صندوق بین‌المللی و پذیرفتن سیاست‌های صندوق بین‌المللی پول یاد کردند.

درخصوص روشن شدن موضوع لازم است مواردی ذکر شود. در توضیح حق برداشت ویژه یا همان SDR، باید گفت که صندوق بین‌المللی پول در مقاطع زمانی مختلف که اقتصاد جهانی با رکود مواجه می‌شود برای کمک به اعضای خود اقدام به خلق نقدینگی موسوم به (SDR Allocation) «حق برداشت ویژه» می‌کند تا کشورها با تکیه بر آن، نقدینگی مورد نیاز خود را برای برون‌رفت از وضعیت رکود به‌دست آورند. بنابراین می‌توان گفت که SDR نوعی ذخیره ارزش است که صندوق بین‌المللی پول در زمان تاسیس در ازای دریافت ۲۵درصد ارز و ۷۵درصد پول ملی به کشورها داده است.

در همین راستا تا پیش از سال۲۰۲۱ در حساب ایران ۴/ ۱میلیارد SDR (حق برداشت ویژه) وجود داشت که در ماه‌های پایانی آن سال در قالب طرح صندوق برای مقابله با رکود اقتصادی ناشی از کرونا ۴/ ۳میلیارد SDR به موجودی قبلی اضافه شد. بر این اساس هم‌اکنون ایران دارای ۸/ ۴میلیارد SDR (حق برداشت ویژه) (معادل ۷/ ۶میلیارد دلار) است. بر اساس این گزارش SDR تفاوت اساسی با اخذ تسهیلات از صندوق بین‌المللی پول دارد، نخست اینکه در تخصیص SDR یک کشور دارایی‌های خود را تبدیل می‌کند؛ اما دریافت تسهیلات منوط به ارائه برنامه اصلاحات اقتصادی از سوی متقاضی وام است. همچنین کشور درخواست‌کننده تسهیلات باید هرگونه اصلاح اقتصادی موردنظر صندوق را انجام دهد؛ اما اس‌دی‌ار جزء دارایی‌های کشور است که هر زمان اراده کند می‌تواند از آن استفاده کند.