بانک‌مرکزی در پاسخ به گزارش «دنیای‌اقتصاد» تشریح کرد
عوامل موثر در رشد پایه‌پولی
بررسی نقدینگی از لنز بانک‌مرکزی
بررسی رشد نقدینگی در مهرماه۱۴۰۱ حاکی از تداوم روند کاهشی این متغیر همچون ماه‌های گذشته بوده‌است. حجم نقدینگی در پایان مهرماه ۱۴۰۱ به رقم ۷/ ۵۶۷۶۹هزار میلیارد‌ریال (معادل ۵۶۷۷هزار میلیارد‌تومان) رسید که نسبت به پایان سال۱۴۰۰ معادل ۵/ ۱۷درصد رشد نشان میدهد، همچنین نرخ رشد دوازده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماهه نقدینگی از ۸/ ۴۲درصد در پایان مهرماه۱۴۰۰ طی یک روند نزولی به ۳/ ۳۴درصد در پایان مهرماه ۱۴۰۱ کاهش یافته‌است. لازم به ذکر است که بخشی از رشد نقدینگی در مهرماه سال۱۴۰۰ (معادل ۳/ ۲واحد درصد از رشد هفت ماهه و ۷/ ۲ واحد‌درصد از رشد دوازده ماهه) مربوط به‌اضافه‌شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بانک مهراقتصاد به اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بانک سپه (به‌واسطه ادغام) بوده که حتی با درنظر گرفتن این امر نیز رشد دوازده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماهه نقدینگی در پایان مهرماه ۱۴۰۱ نسبت به پایان شهریورماه ۱۴۰۱ (با پایه همگن) معادل ۷/ ۰واحد‌درصد کاهش نشان میدهد. علاوه‌بر این، در سال‌جاری به واسطه اهتمام و تمرکز بانک‌مرکزی بر اجرای سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه بانک‌ها و اعمال جرائم (تعدیل نسبت سپرده قانونی) بانک‌های خاطی ملاحظه می‌شود که رشد خلق پول بانک‌ها و به‌تبع آن نقدینگی به میزان قابل‌توجهی کنترل شده‌است.
پایه پولی در پایان مهرماه سال۱۴۰۱ با رشدی معادل ۱۸درصد نسبت به پایان سال۱۴۰۰ (معادل با ۶/ ۱۰۸۹هزار میلیارد ریال (معادل ۱۰۹هزار میلیارد‌تومان) افزایش) به ۳/ ۷۱۲۹هزار میلیارد ریال (معادل ۹/ ۷۱۲هزار میلیارد‌تومان) رسید. همچنین، پایه پولی در دوازده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماهه منتهی به پایان مهرماه ۱۴۰۱ معادل ۵/ ۳۴درصد رشد یافت که نسبت به رشد دوره مشابه سال‌قبل (۴/ ۳۶درصد)، ۹/ ۱واحد‌درصد کاهش نشان میدهد. لازم به توجه است که روند رشد دوازده ماهه پایه‌پولی با آغاز به‌کار دولت سیزدهم و متاثر از رویکرد انضباط‌گرایانه دولت و سیاست‌های پولی و نظارتی فعال بانک‌مرکزی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهشی بوده و از ۶/ ۴۲درصد در پایان تیرماه ۱۴۰۰ به ۵/ ۳۴درصد در پایان مهرماه سال۱۴۰۱ رسیده است.
گفتنی است حجم نقدینگی در مرداد ۱۳۹۲ همزمان با شروع به‌کار دولت یازدهم معادل ۶۴۰هزار‌میلیارد تومان بود که در پایان شهریور ۱۴۰۰ (پایان دولت دوازدهم) این رقم به ۴هزار و ۶۸هزار میلیارد‌تومان رسید. حجم پایه‌پولی نیز از ۳/ ۹۶هزار میلیارد‌تومان در مرداد ۱۳۹۲ به ۵۱۹هزار میلیارد‌تومان در پایان شهریور۱۴۰۰ رسید. بر اساس این گزارش و اقدامات انجام‌شده در طول یک سال‌گذشته، بررسی آمارهای مقدماتی پولی و اعتباری در پایان مهرماه ۱۴۰۱ حاکی از تداوم روند کاهنده رشد دوازده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماهه نقدینگی و پایه‌پولی در سال‌جاری است.
لازم به توضیح است که افزایش رشد ماهانه پایه‌پولی در ماه‌های اخیر عمدتا متاثر از تامین‌اعتبارات ارزی موردنیاز وزارت جهادکشاورزی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی توسط بانک‌مرکزی به‌منظور جبران و هموارسازی آثار حذف تخصیص ارز ترجیحی به‌ترتیب برای واردات نهاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کشاورزی، کالاهای اساسی و دارو (به واسطه اجرای طرح مردمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها) است که انتظار می‌رود با توجه به الزامات قانونی تسویه‌ریالی تعهدات مذکور، رشد پایه‌پولی به مسیر پیش‌بینی‌شده بازگشت کند. بنابراین همان‌طور که تحولات متغیرهای پولی نشان میدهد، به‌رغم اجرای طرح مردمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و حذف ارز ترجیحی و واریز یارانه نقدی، ضمن توفیق دولت و بانک‌مرکزی در مهار رشد نقدینگی، همچنان رویکرد کلی دولت سیزدهم در انضباط‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشی به کل‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پولی در سال‌جاری استمرار یافته و بازتعریف رابطه دولت و بانک‌مرکزی از جمله اتکای بیشتر به منابع سپرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای و عملیاتی‌شدن حساب واحد خزانه و همچنین استفاده محدودتر از تنخواه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردان خزانه در دستور کار قراردارد.
