وزارت نفت به‌تنهایی نمی‌‌تواند ناترازی انرژی را حل کند

 رسول سلمانی در گفت‌‌وگو با «شانا» با تاکید بر اینکه ناترازی‌‌ها در بخش انرژی مربوط به یک‌سال یا دوسال نیست و نتیجه سرمایه‌گذاری نکردن در بخش بالادست صنعت نفت و گاز و بی‌‌توجهی به مصرف بهینه انرژی است، اظهار کرد: به‌‌دلیل این ناترازی‌‌ها، امروز کشور با عدم‌‌النفع زیادی در بخش پتروشیمی و صنایع مصرف‌کننده بزرگ روبه‌‌روست که به هیچ عنوان قابل جبران نیست. وی با بیان اینکه برای رفع ناترازی انرژی به‌‌خصوص گاز طبیعی باید از هر روزنه‌‌ای برای کاهش فاصله میان تولید و مصرف استفاده کرد، افزود: یکی از این روزنه‌‌ها، تدوین برخی قوانین و مقررات در خصوص صرفه‌‌جویی و بهینه‌‌سازی مصرف سوخت است. البته برخی دستورالعمل‌‌های ابلاغی مانند مصوبه اخیر که تضمین خرید گاز صرفه‌‌جویی‌‌شده از سوی دولت به مقدار ۵۰‌درصد قیمت تعیین‌‌شده در شرایطی که در بورس خریدار نداشته باشد، جذابیت زیادی ندارد و نمی‌‌تواند به‌‌خودی‌‌خود موثر باشد، زیرا سرمایه‌گذار همیشه بدترین شرایط را برای سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرد. مدیر پیشین مهندسی و رئیس نظارت بر عملیات صادرات گاز با اشاره به برخی از ویژگی‌‌های طرح سیوکس (تغییر الگوی مصرف گاز با هدف صادرات) برای تشویق سرمایه‌گذاران به حضور در بازار صرفه‌‌جویی انرژی گفت: براساس این طرح اگر سرمایه‌گذاران نتوانند اوراق صرفه‌‌جویی خود را در بورس عرضه کنند، دولت متعهد به خرید ۵۰‌درصد از این اوراق خواهد بود. با توجه به شرایط کنونی بازار هیچ سرمایه‌گذاری این ریسک را نخواهد کرد که ۵۰‌درصد از سرمایه خود را بدون پشتوانه هزینه کند. سلمانی با اشاره به اینکه شدت مصرف انرژی یکی از معضلات کنونی ایران است که در سال‌های آینده به‌‌صورت تصاعدی افزایش می‌‌یابد، تاکید کرد: دولت باید روش‌های جذاب‌‌ و معقولی را برای جذب سرمایه‌گذاران در حوزه بهینه‌‌سازی مصرف انرژی ارائه کند. وی با اشاره به عدم‌‌النفع چند صد میلیارد تومانی تعطیلی صنایع عمده و پتروشیمی‌‌ها به دلیل کمبود گاز افزود: علاج ناترازی انرژی نه از راه واردات گاز، بلکه از راه اجماع همه دستگاه‌‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی مرتبط برای رفتن به سمت مصرف بهینه انرژی است. وزارت نفت به‌‌عنوان تولیدکننده انرژی در کشور به‌تنهایی نمی‌‌تواند از پس ناترازی انرژی برآید و باید همه مصرف‌کنندگان انرژی با نگاه ملی پای کار بیایند.

افزایش راندمان پایین نیروگاه‌‌ها

مدیر پیشین مهندسی و رئیس نظارت بر عملیات صادرات گاز، یکی از ظرفیت‌‌های بزرگ برای کاهش شدت مصرف انرژی در کشور را افزایش راندمان نیروگاه‌‌های کشور دانست و گفت: امیدواریم با تحول در شرایط بین‌المللی و سیاست خارجی بتوانیم از سرمایه‌گذاری و فناوری روز دنیا برای بالا بردن راندمان نیروگاه‌‌ها استفاده کنیم. سلمانی به استفاده از ظرفیت بالای افزایش راندمان در ایستگاه‌‌های تقویت فشار گاز در کشور اشاره کرد و افزود: هم‌‌اکنون بیش از ۹۰ایستگاه تقویت فشار گاز طبیعی در ایران وجود دارد که در هریک از آنها به‌‌طور میانگین سه توربین گازی در حال کار هستند. با سرمایه‌گذاری اندکی می‌‌توان به‌‌صورت سیکل ترکیبی از انرژی حرارتی حاصل از مصرف گاز در این ایستگاه‌‌ها، انرژی الکتریکی تولید کرد. براساس برآوردها، هم‌‌اکنون با این روش در هر ایستگاه تقویت فشار گاز می‌‌توان حداقل ۳۰مگاوات برق بدون مصرف گاز تولید کرد (برابر نصف توان توربین‌‌های گازی در حال کار) که این موضوع به‌‌صورت کامل از سوی مشاوران مطرح مورد بررسی قرار گرفته و مورد تایید مراجع علمی و فنی است. وی مصرف روزانه گاز تاسیسات تقویت فشار گاز را در هر ایستگاه حدود ۴میلیون مترمکعب اعلام و تصریح کرد: مدیریت مصرف سوخت از طریق پروژه سیوکس می‌‌تواند بازدهی ایستگاه را حدود ۲۰‌درصد افزایش دهد، ضمن آنکه می‌‌توان از این رهگذر، روزانه در هر ایستگاه تقویت فشار گاز با تولید حداقل ۳۰مگاوات برق در روز از مصرف روزانه ۱۰‌هزار مترمکعب گاز طبیعی و حدود ۳میلیون و ۶۰۰‌هزار مترمکعب گاز در سال فقط در یک ایستگاه تقویت فشار گاز طبیعی صرفه‌‌جویی کرد. به عبارتی در حداقل ۵۰ایستگاه تقویت فشار گاز طبیعی امکان تولید ۱۵۰۰مگاوات برق بدون مصرف گاز و از طریق سیوکس (SAVEX)  فقط در ایستگاه‌‌های مورد نظر وجود دارد، موارد مشابه در وزارت نیرو و تلمبه‌‌خانه‌‌های شرکت ملی نفت و دیگر صنایع نیز قابل بررسی است.

به گزارش «شانا»، با اجرای پروژه سیوکس در نیروگاه‌‌ها، صنایع پرمصرف و ایستگاه‌‌های تقویت فشار کشور می‌‌توان راندمان در این بخش‌‌ها را تا ۲۰‌درصد افزایش داد و در بخش نیروگاهی با جلوگیری از هدررفت روزانه ۵۰میلیون مترمکعب گاز، این مقدار گاز صرفه‌‌جویی‌شده را به صادرات این حامل ارزشمند انرژی اختصاص داد. اجرای این طرح در دو مرحله تعریف شده است. در مرحله نخست که مرحله‌‌ای تحقیقاتی به‌‌شمار می‌رود، میزان هدررفت گاز در نیروگاه‌‌ها، صنایع پرمصرف و ایستگاه‌‌های تقویت فشار گاز مطالعه و بررسی و الگوی جدیدی از مصرف گاز طبیعی ارائه می‌شود. تحقق طرح سیوکس (تغییر الگوی مصرف گاز با هدف صادرات) نیازمند سرمایه‌گذاری بالایی خواهد بود، از این‌رو همزمان با اجرای مرحله نخست (تحقیقات) گفت‌‌وگو با شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در بخش دوم نیز پیگیری می‌شود.

 این طرح موضوع صرفه‌‌جویی و مدیریت گاز طبیعی را در چهار بخش سیکل ترکیبی کردن ایستگاه‌‌های تقویت فشار گاز و نیروگاه‌‌های برق سیکل ساده، بررسی تمامی خطوط لوله موجود کشور و ایجاد ارتباط محاسبه‌‌شده و مناسب در محل‌‌های موردنیاز و حذف بعضی از ایستگاه‌‌های تقویت فشار گاز اضافی، استفاده از توربواکسپندها در ایستگاه‌‌های تقلیل فشار گاز در ورودی تمام شهرهای کشور و تولید برق از این طریق و تبدیل سوخت تمام مصرف‌کنندگان عمده انرژی‌‌های فسیلی به گاز طبیعی به‌‌منظور کاهش قیمت انرژی و کاهش آلودگی محیط‌زیست و دی‌‌اکسید کربن را بررسی کرده است. طبق برآورد اولیه معادل مقدار حداقل تولید یک فاز پارس‌جنوبی در روز از این طریق صرفه‌‌جویی گاز طبیعی در کشور میسر خواهد شد. یکی از موارد موفق اجرای طرح سیوکس، خط لوله ترانس کاناداست که سبب کاهش مصرف گاز ایستگاه‌‌های تقویت فشار گاز از ۳‌درصد به ۰.۳‌درصد شده است.