احتمال تاثیرپذیری بهای نفت از تنش‌های منطقه‌ای چه میزان است؟
سرعتسنجی نفتی طوفان‌الاقصی
پالایشگاه حیفا
وی می‌گوید: «تا زمانی‌که بازار متقاعد شود که این رویداد یک واکنش زنجیره‌‌‌‌‌‌ای ایجاد نمی‌کند و عرضه‌های نفت و گاز خاورمیانه تحت‌تاثیر قرار نمی‌گیرد، انتظار افزایش بلندمدت بهای نفت (به این دلیل) وجود ندارد.» همچنین تحلیلگران به CNBC گفتند که اسرائیل و فلسطین بازیگران اصلی نفت نیستند، اما درگیری در منطقه حساسی رخ‌داده و ضمنا این منطقه پتانسیل درگیری‌های بیشتر را دارد.واندانا هاری خاطرنشان کرد؛ اگرچه این درگیری مستقیما بر تولید یا عرضه نفت تاثیر نمی‌گذارد، اما «جنگ در نزدیکی یک منطقه مهم تولیدکننده و صادرکننده نفت در حال رخ‌دادن است.» سایر ناظران بازار نیز اظهارات واندانا هاری را تایید کردند.
اسرائیل دو پالایشگاه نفت در حیفا و اشدود با ظرفیت ترکیبی تقریبا ۳۰۰هزار بشکه در روز را دارد. بزرگ‌ترین پالایشگاه اسرائیل در شهر بندری حیفا در شمال این رژیم است.پالایشگاه نفت اشدود با ظرفیت پالایش سالانه ۵.۴میلیون تن واقع در شهر ساحلی اشدود، دومین پالایشگاه بزرگ نفت در اسرائیل است که فاصله جغرافیایی محدودی با غزه دارد؛ اگرچه تاکنون خبری از انفجار یا تخریب در این پالایشگاه مخابره نشده، اما می‌توان گفت که هم‌اکنون نیز احتمالا فعالیت این پالایشگاه متوقف شده‌است. نکته دیگر آنکه با توجه به نزدیکی جغرافیایی پالایشگاه نفت حیفا با جنوب لبنان، در صورت گسترش درگیری و آسیب‌‌‌‌‌‌دیدن این پالایشگاه، عملا بخشی از تولید فرآورده‌ها در این منطقه متوقف‌شده و ریسک‌های جدیدی ایجاد خواهد کرد.
به گفته اداره اطلاعات انرژی ایالات‌متحده (EIA)، اسرائیل عملا هیچ ذخیره نفت‌خام و میعانات گازی ندارد. داده‌های EIA نشان می‌دهد که سرزمین‌های اشغالی هیچ نفتی تولید نمی‌کند.ایمان ناصری، مدیرعامل مشاور انرژی خاورمیانه شرکت Facts Global Energy به CNBC گفت: تاثیر بر قیمت نفت محدود خواهد شد، مگر اینکه «جنگ» بین دو طرف، به یک جنگ منطقه‌ای تبدیل شود. به‌طور مشابه، تاجر فرانسوی و مدیر صندوق پوشش‌ریسک در تجارت انرژی، پیر اندوراند، گفت که از آنجا که لوانت «منطقه وسیعی در مدیترانه شرقی» تولید نفت چندانی ندارد، بعید است که جنگ در کوتاه‌مدت بر عرضه نفت تاثیر بگذارد. اندوراند افزود: نباید انتظار افزایش قیمت نفت در روزهای آینده را داشت، اما در نهایت کشمکش‌های این‌چنینی می‌تواند بر عرضه و تقاضا تاثیر بگذارد.
کاهش جهانی ذخایر نفت
اندوراند گفت که ذخایر جهانی نفت پایین است و کاهش تولید توسط عربستان‌سعودی و همچنین روسیه منجر به کاهش ذخایر در چند ماه آینده خواهد شد؛ «بازار در نهایت باید برای عرضه بیشتر به عربستان التماس کند که به اعتقاد من، تا قیمت نفت‌برنت زیر ۱۱۰ دلار است این اتفاق نخواهد افتاد.» قیمت نفت‌خام اخیرا قبل از کاهش و رسیدن به ۸۴ دلار، به بالاترین سطح خود در بیش از یک سال‌گذشته رسید؛ با این حال، واندانا هاری هشدار داد که درگیری‌های جاری اسرائیل و فلسطین «پتانسیل گسترش به تنش‌های منطقه‌ای و تاثیرپذیری بیشتر بر بازارهای نفت را دارد.»
به گزارش وال‌استریت‌ژورنال به نقل از مقامات عربستان و ایالات‌متحده؛ عربستان‌سعودی به کاخ‌سفید گفته است که در صورت بالابودن قیمت نفت، مایل است تولید نفت خود را در اوایل سال‌آینده افزایش دهد؛ اقدامی با هدف جلب حسن‌نیت در کنگره برای توافقی که در آن عربستان، اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد و در ازای آن، یک پیمان دفاعی با واشنگتن امضا می‌کند. عربستان‌سعودی از زمان تاسیس رژیم صهیونیستی در سال۱۹۴۸، آن را به رسمیت نشناخته است.
هرگونه اقدام سعودی‌ها برای افزایش تولید به دلیل اتحاد با روسیه که خود یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت در جهان است، شرایط بازار نفت را پیچیده‌‌‌‌‌‌تر خواهد کرد. مسکو سعی کرده به کمک ریاض، با محدود‌کردن تولید، قیمت را بالا نگه دارد و پول نفت را برای تامین مالی جنگ خود در اوکراین به خزانه خود سرازیر کند.تاریخ معمولا تکرار نمی‌شود، اما حوادث مشابه در آن زیاد به‌چشم می‌خورند. در آستانه پنجاهمین سالگرد اولین بحران نفتی جهان، تشابهات بین اکتبر ۲۰۲۳ و اکتبر ۱۹۷۳ به‌راحتی قابل‌ترسیم است: حمله غافلگیرانه و افزایش قیمت نفت، اما شباهت به همین‌جا ختم می‌شود. اقتصاد جهانی قرار نیست مجددا از تحریم نفتی اعراب و سه‌برابر‌شدن قیمت هر بشکه نفت‌خام رنج ببرد، با این حال کم‌اهمیت جلوه‌دادن احتمال مواجهه جهان با قیمت‌های بالاتر و طولانی‌تر نفت اشتباه خواهد بود.
تکرار بحران اکتبر ۱۹۷۳؟
وضعیت متغیر است و برای بازار نفت، همه‌چیز به این بستگی دارد که اسرائیل چگونه به حماس که حمله را آغاز کرده، پاسخ دهد، با این حال می‌توان گفت که این بحران تکرار اکتبر ۱۹۷۳ نیست. گویی قرار نیست کشورهای عربی یکپارچه به اسرائیل حمله کنند. بازار نفت هیچ‌یک از ویژگی‌های قبل از اکتبر ۱۹۷۳ را ندارد. در آن زمان، تقاضای نفت در حال افزایش بود و جهان تمام ظرفیت تولید مازاد خود را به پایان رسانده‌بود. امروزه، رشد مصرف تعدیل شده‌است و احتمالا با گسترش تولید خودروهای الکتریکی، کاهش بیشتری خواهد یافت. علاوه‌بر این، عربستان‌سعودی و امارات‌متحده‌عربی ظرفیت مازاد قابل‌توجهی دارند که در صورت تمایل از آن برای محدود‌کردن قیمت‌ها استفاده می‌کنند.
مهم‌تر از همه، امروز، کشورهای اوپک تلاشی برای افزایش قیمت بیش از چند دلار اضافی ندارند. ریاض به‌جای اینکه قیمت نفت را با رشد بیش از ۱۰۰درصد به ۲۰۰ دلار در هر بشکه برساند، از افزایش ۱۰ تا ۲۰درصدی بهای نفت، از ۸۵ دلار کنونی، به بیش از ۱۰۰ دلار در هر بشکه رضایت خواهد داشت. درست قبل از تحریم نفتی اکتبر ۱۹۷۳، کشورهای اوپک به‌طور یکجانبه قیمت رسمی نفت را حدود ۷۰درصد افزایش دادند، اگرچه تحریم عنصری است که به‌وضوح از این بحران به یادگار مانده‌است، اما افزایش قیمت بسیار مهم بود.
این حملات هنوز می‌تواند بر بازارهای نفت در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ تاثیر بگذارد. فوری‌‌‌‌‌‌ترین تاثیر ممکن است در صورتی رخ دهد که اسرائیل به این نتیجه برسد که باید به جنگ ادامه داده و کشورهای بیشتری را درگیر کند. روسیه از هرگونه بحران نفتی در خاورمیانه منتفع خواهد شد. اگر واشنگتن تحریم‌های بیشتری را علیه ایران اجرا کند، می‌تواند فضایی را برای بشکه‌‌‌‌‌‌های تحریم‌شده روسیه مهیا سازد تا هم سهم بازار را به‌دست آورند و هم به قیمت‌های بالاتر دست پیدا کنند. یکی از دلایلی که کاخ‌سفید چشم خود را بر صادرات نفت ایران بسته است، آسیب رساندن به روسیه است. به نوبه خود، ونزوئلا نیز می‌تواند با کاهش تحریم‌ها از سوی کاخ‌سفید برای کاهش فشار بر بازار، سود ببرد.
در نهایت، یک تفاوت اساسی با بحران سال۱۹۷۳وجود دارد و آن اینکه، واشنگتن می‌تواند از ذخایر استراتژیک نفت خود استفاده کند تا تاثیر منفی افزایش بهای نفت بر قیمت بنزین و بر میزان محبوبیت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا محدود شود.اگر قیمت نفت به دلیل تنش در خاورمیانه افزایش یابد، کاخ‌سفید مطمئنا از ذخایر استراتژیک نفت استفاده خواهد کرد، اگرچه این ذخایر در پایین‌ترین سطح خود در ۴۰ سال‌گذشته است، اما هنوز هم به اندازه کافی نفت برای مقابله با یک بحران دیگر وجود دارد.
