ایالات‌متحده در مقابل کاهش تولید اوپک‏‏‏‏‌پلاس، ذخایر استراتژیک را آزاد می‌کند؟

استراتژی دوگانه آمریکایی در ایستگاه چانه‌زنی نفتی

دنیای‌اقتصاد- فرزین محمدی : سازمان اطلاعات انرژی آمریکا در آخرین گزارش خود پیش‌بینی کرده‌‌‌‌‌است مصرف و تولید فرآورده‌های نفتی در ایالات‌متحده افزایش خواهد یافت. این درحالی است که با تمام سیاست‌هایی که دولت‌‌‌‌‌ آمریکا برای افزایش مصرف و تولید تعریف کرده‌‌‌‌‌است، بازیگران بازار امیدی به بازگشت تقاضا به پیش از همه‌‌‌‌‌گیری کرونا ندارند. همچنین با تصمیم اخیر اوپک‌‌‌‌‌پلاس مبنی‌بر کاهش تولید، قیمت نفت‌خام به بازه ۸۰‌دلار برگشت و پیش‌بینی‌‌‌‌‌ها از صعود آن به ۱۰۰ دلار تا پایان سال‌میلادی است، اما این‌بار آمریکا از طریق ذخایر استراتژیک توانایی کنترل قیمت‌ها را ندارد زیرا این ذخایر از سال‌گذشته نزدیک به ۵۰‌درصد افت داشته‌اند و افزایش قیمت نفت دست‌‌‌‌‌اندازی برای پر‌کردن دوباره این ذخایر شد، با این‌حال داده‌های سازمان اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد همراه با افزایش قیمت نفت، صادرات نفت آمریکا هم بیشتر شده‌‌‌‌‌است. به بیانی دیگر درست است که قیمت پایین منافع آمریکا را تامین می‌کند اما این کشور در حال فراهم‌آوردن بسترهایی است که تا ۲۰۳۵ به شبکه صادراتی محصولات نفتی دنیا تبدیل شود. چانه‌‌‌‌‌زنی بر سر میز برای قیمت پایین اما صادرات و فروش بالا در بازار، گزاره‌‌‌‌‌هایی هستند که سیاست‌های نفتی آمریکا در سال‌های پیش‌‌‌‌‌رو را تعریف خواهند کرد.

ذخایر استراتژیک در خطر؟

ذخایر استراتژیک آمریکا مهم‌ترین ابزار ایالات‌متحده برای کنترل قیمت‌ها در بازار جهانی است. سال‌گذشته که اوپک‌‌‌‌‌پلاس خبر کاهش تولید روزانه 2‌میلیون بشکه‌‌‌‌‌ای را منتشر کرد، قیمت نفت به بیش از 100 دلار هم رسید ‌که با تزریق ذخایر استراتژیک آمریکا به بازه 80 دلار برگشت. بایدن گفته‌‌‌‌‌بود قیمت موردنظر برای کشورهای غربی، نفت بشکه‌‌‌‌‌ای 70 دلار است؛ درصورتی‌که اوپک برای نفت 100 دلاری برنامه‌‌‌‌‌ریزی می‌کرد. هفته گذشته که اوپک‌‌‌‌‌پلاس کاهش تولید 16/ 1میلیون بشکه‌‌‌‌‌ای در روز را اعلام کرد بازار نفت با جهش 6‌درصدی همراه شد. آیا آمریکا دوباره با ذخایر استراتژیک قیمت‌ها را کنترل خواهد کرد؟ این‌بار به‌سادگی سال‌گذشته نیست. آزادسازی ذخایر استراتژیک انتقادات زیادی روانه کاخ‌سفید کرد زیرا میزان این ذخایر به‌حدی رسید که برخی از کارشناسان انرژی آن را بحرانی می‌دانند.

به عقیده مارک گرین کارشناس انرژی، ایالات‌متحده بیش از آنکه بازیگر بازار نفت باشد صرفا یک تماشاچی است. این ناظر بازار در موسسه نفت آمریکا(API) نوشت: «اکنون اوپک دوباره به هدف خود می‌پردازد و کشور ما آنطور که می‌تواند در موقعیت مناسبی قرار نگرفته است. ذخایر استراتژیک نفت که در ژوئیه2020 حاوی 696‌میلیون بشکه نفت‌خام بود، امروز به 371‌میلیون بشکه رسیده‌ که 47‌درصد به‌دستور دولت کاهش یافته‌است. یک کاهش مشابه در حال‌حاضر عملا ذخیره را خالی می‌کند.» دولت آمریکا ساختار بازار انرژی را بر مصرف‌کنندگان بنا کرده‌‌‌‌‌ و در ماه‌های گذشته برنامه‌های زیادی برای افزایش مصرف سوخت در آمریکا پیاده شده‌‌‌‌‌است. از طرفی طرح‌های تشویقی برای تولیدکنندگان هم درنظر گرفته‌‌‌‌‌شد اما هیچ‌کدام روی تقاضای بازار داخلی آمریکا تاثیر نگذاشت.

پیش‌بینی افزایش مصرف و صادرات

سازمان اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش چشم‌‌‌‌‌انداز سالانه انرژی پیش‌بینی کرده مصرف انواع انرژی در ایالات‌متحده آمریکا بین سال‌های 2022 تا 2050 تا 15‌درصد بیشتر خواهد شد. این سازمان پیش‌بینی خود را براساس داده‌های رشد اقتصادی، رشد جمعیت و افزایش سفر تعریف کرده‌‌‌‌‌است. مصرف نهایی انرژی در آمریکا به چهار بخش صنعت، حمل‌ونقل، مسکونی و تجاری تقسیم می‌شود؛ مصرف انرژی در بخش‌های صنعت و حمل‌ونقل بیشترین تاثیر از مفروضات ارائه‌شده را می‌پذیرند. بین سال‌های 2022 تا 2050، مصرف انرژی بخش صنعت 5 تا 22‌درصد بیشتر خواهد شد. به گزارش سازمان اطلاعات انرژی آمریکا، مصرف انرژی در بخش حمل‌ونقل از کاهش 10درصدی به 8‌درصدی می‌رسد، به بیان دیگر افزایش مصرف 2‌درصدی در بازه 2022 تا 2050.

مصرف انرژی با رشد اقتصادی رابطه مستقیم دارد و همراه با رشد اقتصادی باید منتظر افزایش تقاضا در بخش‌های مختلف بود. این سازمان پژوهشی پیش‌بینی کرده سهم تقاضای انرژی الکتریسیته تا سال‌2050 افزایش خواهد یافت زیرا علاوه‌بر تقاضای وسایل خنک‌‌‌‌‌کننده، صنعت انرژی باید منتظر تقاضای خودروهای الکتریکی نیز باشد. همچنین سازمان اطلاعات انرژی پیش‌بینی‌‌‌‌‌ می‌کند مصرف برق خریداری‌شده مسکونی بین سال‌های 2022 تا 2050، بین 14 تا 22‌درصد صعود کند. در سال‌2022، سهم خودروهای الکتریکی در سبد تقاضای آمریکا بین 6 تا 7‌درصد افزایش یافت. به گزارش این سازمان برق خریداری‌شده برای بخش حمل‌ونقل از 2022 تا 2050 بین 900 تا 2‌هزار درصد جهش خواهد داشت.

صادرات آمریکا در نوسان

برخی از فرآورده‌های نفتی آمریکا به‌‌‌‌‌سبب رقابت در بازار با کاهش تقاضا روبه‌‌‌‌‌رو شدند. برای مثال به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، صادرات گازوئیل آمریکا به اروپا از 23‌هزار بشکه در روز در دسامبر به 44هزار بشکه در روز در ژانویه رسیده‌‌‌‌‌است. افزایش قیمت نفت‌خام و شرایط سخت اروپا در افزایش تقاضای گازوئیل‌‌‌‌‌های ارزان‌تر بی‌‌‌‌‌تاثیر نبوده‌‌‌‌‌است. البته این کاهش تقاضا مربوط به قبل از اعمال تحریم‌های اروپایی بر محصولات روسی بود و با کاهش حضور فرآورده‌های روسی در بازار اروپا مناسبات تغییر کرده‌است. جریان کلی محصولات صادراتی آمریکا به اروپا از متوسط 652‌هزار بشکه‌‌‌‌‌ای به 758هزار بشکه در روز در دسامبر رسید. همچنین مجموع صادرات میعانات هیدروکربنی آمریکا به اروپا از 758هزار بشکه در دسامبر به 652هزار بشکه رسیده‌‌‌‌‌ و این درحالی است که محموله‌‌‌‌‌های صادراتی نفت‌خام ایالات‌متحده به قاره‌سبز نیز با کاهش 217هزار بشکه‌‌‌‌‌ای در ژانویه به 7/ 1میلیون بشکه در روز رسید.

مقصد اصلی محصولات نفتی ایالات‌متحده همچنان آمریکای‌جنوبی است. در ژانویه 3‌میلیون بشکه در روز به این منطقه صادر شده که 8/ 2‌میلیون بشکه آن محصولات پالایشگاهی بوده‌است. البته صادرات سوخت ایالات‌متحده به آمریکای‌جنوبی از بیشتر از 250‌هزار بشکه در روز به پایین‌ترین حد از اکتبر رسید؛ برای مثال صادرات گازوئیل در این مدت از 853هزار بشکه در روز به 271هزار بشکه رسید‌که پایین‌ترین رقم در بازه 16 ماهه منتهی به ژانویه است.

آمریکای‌جنوبی، مقصد اصلی فرآورده‌های ایالات‌متحده

صادرات محصولات آمریکایی نیاز به بازتعریف دارد. سوختی که پالایشگاه‌های آمریکایی تولید می‌کنند منبع قابل‌‌‌‌‌توجهی برای جایگزینی محصولات روسی در اروپا است. البته حضور گازوئیل روسی در آمریکای‌جنوبی به‌عنوان رقیب محصولات آمریکایی را نباید نادیده گرفت. در ماه مارس 110هزار بشکه گازوئیل روسی به برزیل صادر شده‌است که ارزش آن دوبرابر میزان صادرشده در فوریه است. البته پالایشگاه‌های آمریکایی با مشکل کمبود تقاضای سوخت در بازار داخلی مواجه هستند. تقاضای گازوئیل در بازار داخلی آمریکا با سقوط 500هزار بشکه‌‌‌‌‌ای به 3/ 8‌میلیون بشکه در روز رسیده‌‌‌‌‌است. برخی از بازیگران بازار نفت آمریکا مثل پالایشگاه‌های مستقل فیلیپ66 و ماراتون اعلام کردند انتظار ندارند تقاضای سوخت در بازار داخلی ایالات‌متحده به پیش از همه‌‌‌‌‌گیری کرونا برگردد.

کاهش و افزایش صادرات نفت آمریکا

داده‌‌‌‌‌های سازمان اطلاعات انرژی آمریکا افزایش چشمگیر صادرات نفت‌خام آمریکا همراه با افزایش قیمت را نشان می‌دهد. صادرات نفت‌خام آمریکا در هفته‌‌‌‌‌ آخر سال‌2019 بیشتر از 3هزار و 700 بشکه در روز بوده‌‌‌‌‌است؛ در حالی‌که همین عدد برای هفته آخر سال‌2020 کاهش پیدا کرده و به 2‌هزار و 700 بشکه رسید. همین عدد در هفته پایانی سال‌2021، 2‌هزار و 900بشکه و هفته آخر 2022، نزدیک به 3هزار و 900بشکه ثبت شده‌‌‌‌‌است؛ این در حالی است که براساس داده‌های سازمان اطلاعات انرژی آمریکا، در هفته آخر ماه مارس، یعنی ماه گذشته میلادی، میزان صادرات نفت‌خام ایالات‌متحده به بیشتر از 7هزار و 900هزار بشکه در روز رسیده‌‌‌‌‌است. جان کربی سعی در عادی جلوه‌دادن روابط بین آمریکا و عربستان کرد.به گفته جان کربی، هماهنگ‌‌‌‌‌کننده ارتباطات راهبردی در شورای‌امنیت ملی ایالات‌متحده، آمریکا سیاست‌های نفتی را بر محوریت «مصرف‌کنندگان» تعریف می‌کند و «نه بشکه‌‌‌‌‌های تولیدشده» و دولت بایدن سعی دارد مصرف را افزایش دهد. او گفت: آمریکا و عربستان همیشه با هم موافق نیستند. اختلافات حاضر نقش عربستان‌سعودی به‌عنوان یک متحد استراتژیک را عوض نمی‌کند.