آیا پترو یوآن،پترودلار را کنار میزند؟
بلومبرگ در گزارشی به این موضوع پرداخته و مطرح کردهاست که این تحولات فقط چرایی برتری دلار در معاملات جهانی را ثابت میکند. دلار همچنان رایجترین ارز جهان است و نیمی از دو تریلیون دلار اسکناس موجود در خارج از ایالاتمتحده در گردش است. حدود ۴۰درصد از بدهیها در جهان بر اساس دلار صادرشده و وارداتی که برای پاسخگویی به نیاز مصرفکننده با دلار انجام میشود، امتیاز بالایی به آمریکا میدهد و همین مسائل باعث میشود کسری گسترده حساب جاری مشکلی چندان جدی بهنظر نرسد. این شرایط همچنین قدرت کنترلی به این اسکناس آمریکایی اعطا میکند که برای هر فرد و نهادی قابلتایید است.نزدیک به ۶۰درصد ذخایر ارزی جهان به دلار است و یورو با ۲۰درصد در جایگاه دوم قرار دارد. نزدیک به ۹۰درصد معاملات ارزهای خارجی در جهان هم با دلار انجام میشود.
با وجودی که شاخص دلار اخیرا ضعیف شده، ولی بیدلیل نیست که ارزش این واحد پولی در بیشتر دورهها پس از بحرانهای مالی جهانی تقویت شدهاست. سقوط اخیر رمزارزها هم تایید میکند که مقابله با قهرمانی مانند دلار تا چه اندازه میتواند سخت باشد. دلار آمریکا در دوران رکود و رونق بازارها رشد میکند. تهدید بزرگتر برای وضعیت دلار آمریکا صحبت از تجارت هیدروکربنهای سعودی میان چین و عربستان آنهم با ارزی بهجز دلار است. عربستانسعودی بهعنوان بزرگترین منبع نفتخام چین جایگزین روسیه شدهاست و ۱۵درصد از ۳۵۰میلیون بشکه نفت چین را بهتنهایی در ماه دسامبر تامین کردهاست.
مبادله با غیردلار میتواند برای چین، روسیه و ایران مفید باشد ولی بعید بهنظر میرسد که عربستان برای دریافت ارزش حدود ۵۰میلیارد دلاری نفت که سالانه به چین صادر میکند از یوآن استفاده زیادی داشته باشد. صورتحساب یورو در این شرایط میتواند به ایجاد تنوع در سبد ارزی عربستان کمک کند ولی استفاده از آنهم محدود است. اوراق خزانه ایالاتمتحده آمریکا نهتنها سود بیشتری نسبت به اوراق قرضه چینی یا اروپایی دارد بلکه چون نقدشوندهترین اوراق روی کرهزمین است، استفاده از آن جذابتر است، با اینوجود ظهور ارزهای نفتی رقیب، سلطه ارز آمریکا را ضعیف خواهد کرد؛ اما دلایل خوبی وجود دارد که چرا اکثر قریب به اتفاق تجارت نفتی جهان با دلار انجام میشود و همینطور باقی خواهد ماند.
سازمان کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) که قادر نیست قیمت نفت و میزان عرضه آن را بهخوبی کنترل کند، نمیتواند یک ارز رقیب برای دلار ایجاد کند. حدود ۴۰درصد از حجم تجارتجهانی با دلار انجام میشود که چهاربرابر سهم ایالاتمتحده از تجارتجهانی است. دلار آمریکا ۴۲درصد از حجم معاملات بینبانکی را در سراسر شبکه سوئیفت به خود اختصاص داده و سهم یوآن از این معاملات تنها دودرصد است. سهم ۳۶درصدی یورو نیز قابلتوجه است ولی این حجم عمدتا ناشی از تجارت ۲۰ عضو اتحادیه در منطقه یورو با یکدیگر است. سهم یورو از تجارتجهانی حدود ۱۶درصد است و در خارج از مناطق تحتنفوذ یورو، جایگزینی برای دلار وجود ندارد. بلومبرگ در گزارش خود مدعی است که «تا زمانیکه قدرتهای بزرگ آسیایی مانند هند، چین، کرهجنوبی و ژاپن تصمیم به ایجاد ارز جدید نگیرند، دلار اولین پول جهانی خواهد ماند.»