مدیریت کربن با تاکید بر استفاده از گاز طبیعی
گاز طبیعی یکی از حامل‌های انرژی است که در ایران بیش از ۷۵درصد سبد انرژی کشور را تشکیل می‌دهد. ایران در مجموع دارای ۳۲تریلیون مترمکعب ذخایر گاز طبیعی است و با سهم ۱۷درصد در مقام دومین دارنده ذخایر گاز جهان بعد از روسیه قرار دارد. با این حجم از ذخایر، بدون شک محور برنامه‌ریزی‌های اقتصادی در حوزه انرژی بر مبنای تولید و مصرف بیشتر گاز طبیعی و حفظ سهم موجود یا افزایش گاز طبیعی در سبد انرژی و افرایش تجارت خواهد بود. نگاهی به آمارها نشان می‌دهد ضرورت مدیریت تولید و مصرف انرژی بیش از پیش نمایان است.
گازهای گلخانه‌ای با ایجاد پدیده گلخانه‌ای در جو زمین، در تغییر اقلیم نقش اساسی را دارند و در این میان بخار آب و دی‌اکسید کربن مجموعا ۹۰ درصد سهم اثر گازهای گلخانه‌ای را به خود اختصاص می‌دهند. انتشار گاز دی‌اکسید کربن در ایران روندی افزایشی دارد و از حدود ۵۲۰میلیون تن در سال ۱۳۸۷، به بیش از ۵۸۰میلیون تن در سال ۱۳۹۵ رسیده است. با توجه به رشد تولید ناخالص ملی، حجم نشر گازهای گلخانه‌ای ایران روند افزایش خواهد داشت و برنامه‌ریزی اساسی و تعریف و انتخاب سناریوهای کارآ در حوزه‌های فنی، اقتصادی و فرهنگی می‌تواند حجم گازهای گلخانه‌ای را مطابق اهداف تعیین‌شده در اسناد بالادستی کاهش دهد. هم‌زمان با رشد و توسعه اقتصادی، مصرف انرژی افزایش و مدیریت کربن برای حفظ محیط زیست مطابق دستورالعمل‌های اجرایی، مطالعات علمی و تحقیقات کاربردی ضرورت می‌یابد.
در ایران شرکت‌های گاز در سراسر استان‌ها به عنوان مقام نخست تامین انرژی با آگاهی از مقدار مصرف گاز طبیعی در بخش‌های مختلف و مناطق آب‌و‌هوایی و لزوم کاهش شدت انرژی، می‌توانند اقدام به محاسبه و اندازه‌گیری مقدار انتشار کربن در واحدهای خود کنند. شرکت گاز استان فارس برای نمونه، تصمیم دارد با اولویت‌بندی صنایع، مراکز و گروه‌های تولیدی و خدماتی و خانواده‌های پرمصرف برنامه مناسب تدوین و به‌منظور کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای و مدیریت مصرف انرژی، آن را در همکاری با مصرف‌کنندگان اجرا کند. از آنجا که سازمان حفاظت محیط زیست سامانه موجودی انتشار گازهای گلخانه‌ای را در اختیار دارد و بیشترین سهم در تامین انرژی استان (نزدیک ۷۵درصد) برعهده شرکت گاز است، این دو دستگاه از طریق همکاری و تشکیل کمیته مشترک می‌توانند نظارت بهتری بر گردآوری آمار و اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه میزان انتشار کربن و حصول اطمینان از وحدت رویه و کنترل کیفیت و صحت داده‌ها داشته باشند.
این کمیته می‌تواند مشاوره‌های لازم برای تهیه گزارش‌های تفصیلی شامل فرضیات، روش‌شناسی و برآوردها را به سازمان‌ها و دستگاه‌ها ارائه کند. سازمان آموزش‌و‌پرورش، دانشگاه‌ها و مراکز علمی و تحقیقاتی، حوزه‌های علمیه و سازمان صداوسیما بر اساس حوزه‌های نفوذ خود می‌توانند این شرکت را در تدوین دستورالعمل‌های اجرایی و فرهنگ‌سازی مناسب برای استفاده و مصرف بهینه گاز در خانواده‌ها یاری کنند. تشکیل کمیته مشترک با سازمان‌های فرهنگی و تلاش برای تهیه محتوا برای مصرف بهینه انرژی از راه استفاده از تعالیم دین مبین اسلام در حفاظت از منابع، گامی است که زودتر از اینها باید برداشته می‌شد و از اهداف کلی این شرکت در مدیریت مصرف انرژی است. جدا از اهمیت محیط زیستی افزایش گازهای گلخانه‌ای برای کشورها و سلامت ملت‌ها، قوانین و الزام‌های بین‌المللی همسو با وضع و ایجاد فرصت‌های تشویقی و پاداش‌های مالی برای کشورها و شرکت‌هایی که برای کاهش این آلاینده‌ها گام برمی‌دارند، سازمان‌یافته‌تر می‌شود.
برای نمونه و به منظور آگاهی از وضعیت فعلی، مقدار کل انتشار دی‌اکسید کربن در سال ۲۰۱۰ طبق آخرین آمار ارائه‌شده در سال ۲۰۱۲ و در سطح دنیا برابر با ۳۱گیگاتن است، که حدود ۴۳درصد این گاز از سوختن زغال‌سنگ، ۳۶درصد از نفت و ۲۰درصد آن از سوخت گاز طبیعی بوده و سهم ایران از این مقدار، ۵۰۹میلیون تن است که به تفکیک زغال‌سنگ یک‌درصد، نفت ۴۴درصد و گاز طبیعی ۵۵درصد است. مصرف روزافزون حامل‌های انرژی در کشور به‌ویژه گاز طبیعی، محرک مهمی برای تعریف روش‌های اقتصادی کاهش مصرف است. روش‌های مختلفی برای مقابله با تخریب محیط زیست و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای پیشنهاد شده است.
از جمله این روش‌ها می‌توان به جریمه آلودگی، سیستم‌های مجوز آلودگی و مالیات سبز اشاره کرد. سیاست مالیات کربن تجربه موفقی در کشورهای مختلف داشته و محققان کشور نیز مطالعاتی در این زمینه داشته‌اند. این مورد یکی از روش‌های موفق محسوب می‌شود که پیامدهای احتمالی آن از طریق تاثیر مالیات بر کربن بر تولید ناخالص ملی و سطح فعالیت صنایع انرژی‌بر، قابل بررسی است. اگرچه رابطه بین مالیات کربن و کاهش تولید ناخالص ملی تصمیم‌گیری در این زمینه را تسهیل می‌کند، اما با دشوارهای بسیاری روبه‌روست. افزایش قیمت حامل‌های انرژی برای صنایع و مراکز تولیدی، سناریوی دیگری است که هزینه تولید را افزایش می‌دهد. شرکت گاز با توجه به تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین می‌تواند مرکزی برای انتقال تجربیات کاهش شدت انرژی و مدیریت کربن با کمک سازمان‌های ذی‌ربط در صنایع و مراکز تولید محسوب شود. در بخش تولید، کاهش شدت انرژی از طریق تغییرات فنی و فناوری امکان‌پذیر است.
این تغییرات، شدت انرژی را کاهش می‌دهد. کاهش شدت انرژی به این معناست که مقدار مشخصی تولید با مصرف انرژی کمتری حاصل شود. این امکان برای صنایع تولیدی از یک طرف و برای کارشناسان شرکت گاز از طرف دیگر وجود دارد که با روش‌های مشخص و با هم‌افزایی و استقرار دانش، شدت مصرف انرژی را در صنایع کاهش دهند. در بخش تولید به دلیل اهمیت حساب سود و زیان که هدف صنایع و مراکز تولیدی است، راهبردهای فنی سبب تصمیم‌سازی برای تغییرات فرآیندی و استفاده از فناوری‌های برتر برای کاهش شدت انرژی می‌شود. مدیریت کربن از طریق اعمال تغییرات فنی و استفاده از فناوری‌های برتر، هیچ‌گونه آثار منفی بر تولید ناخالص ملی ندارد و شرکت گاز از پیشبرد این راهبرد، بدون شک استقبال می‌کند.
