تامین گاز اروپا، چشمانداز و چالشها
البته تاثیر کمبود یا فقدان گاز روسیه بر کل اروپا یکسان نیست و پنج کشور اشارهشده که کاملا به واردات خط لوله از مسیر نروژ وابسته هستند، حتی به فرض در پیش بودن زمستانی معتدل و با بهرهگیری از ظرفیت کامل پایانههای جدید واردات الانجی در آلمان، با کمبود گاز مواجه خواهند شد. اتحادیه اروپا پوتین را متهم کرده است در پاسخ به تحریمهای غرب علیه مسکو، که به دلیل تهاجم نظامی این کشور به اوکراین وضع شده است، از تامین انرژی اروپا به عنوان سلاح تدافعی استفاده میکند. از سوی دیگر روسیه میگوید غرب جنگ اقتصادی به راه انداخته و تحریمهای همهجانبه مانع تعمیر و نگهداری بهموقع و فعالیت بهینه خطوط انتقال گاز شده است.
در کشورهای قاره سبز همزمان با زمستان سرد باید سیاست جیرهبندی جدی اتخاذ شود، چراکه با آغاز فصل سرما، مخازن ذخیرهسازی گاز تا حدود زیادی تخلیه خواهند شد. بدین ترتیب بعد از گذر از زمستان پیش رو و با فرارسیدن فصل تابستان، عرضه مکفی گاز برای دستیابی به هدف اتحادیه اروپا مبنی بر پر کردن ۹۰درصد ظرفیت مخازن، وجود نخواهد داشت. در نتیجه علاوه بر زمستان پیش رو، چشمانداز سرمای سالهای ۲۴-۲۰۲۳ صرفنظر از چگونگی شرایط آبوهوایی، فاجعهآمیز به نظر میرسد. شماری از تولیدکنندگان انرژی در اروپا ورشکسته شدهاند و آن دسته از تولیدکنندگان بزرگ هم که امکان تحمیل افزایش قیمتها را بر دوش مصرف کنندگان ندارند، با افزایش ۴۰۰درصدی قیمت گاز نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبهرو شده و در معرض خطر ورشکستگی قرار گرفتهاند.
طبق گزارش مرکز مطالعات انرژی آکسفورد، نیاز سالیانه واردات گاز تنها ۸ کشور اتریش، بلژیک، جمهوری چک، آلمان، مجارستان، لوکزامبورگ، هلند و اسلوواکی، حدود ۱۵۲میلیارد مترمکعب در سال است. این درحالی است که حداکثر ظرفیت واردات گاز این کشورها ۱۱۳میلیارد مترمکعب تخمین زده میشود. در نتیجه برای پر کردن شکاف حدود ۴۰میلیارد مترمکعبی یادشده، به واردات گاز از روسیه یا سایر منابع جدید نیاز مبرم وجود دارد. در ادامه گزارش آمده است کشورهای اروپای مرکزی با مصرف همه ذخایر گاز موجود، تابستان ۲۰۲۳ را بدون کمترین میزان ذخیره گاز در مخازن خود آغاز خواهند کرد.
در مجموع حتی با در نظر گرفتن واردات گاز روسیه از خطوط لوله گاز صادراتی این کشور، که البته در هفته جاری به واسطه اقدام خرابکارانه تا حداقل ۶ ماه تعلیق شد، ظرفیت اسمی مخازن ذخیرهسازی گاز اروپا ممکن است تا آغاز زمستان ۲۴-۲۰۲۳ تنها ۳۵درصد تکمیل شود. این موضوع نشان میدهد گذر از سرمای زمستان بدون مدیریت و کاهش معنادار تقاضا و مصرف گاز در کشورهای اروپایی غیرممکن خواهد بود. اعمال محدودیت روسیه بر جریان گاز صادراتی به اتحادیه اروپا نهتنها برای زمستان پیش رو مشکلآفرین شده، بلکه حتی چشمانداز اروپا در مواجهه با زمستان ۲۴-۲۰۲۳ نیز تاسفبرانگیز به نظر میرسد.