جمشید قضاتی

مشاور مدیرعامل شرکت مخابرات ایران

ورود کشور به شرایط پسا تحریم و نگاهی به تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می‌دهد، که این کشورها در مسیر توسعه صنعتی خود با نگرش اولویت به توسعه در زیرساخت‌های فناوری و ارتباطی خود اقدام کرده‌اند، کشورهای مثل کره جنوبی، تایوان و هنگ‌کنگ، چین، مالزی با استفاده از ابزار فناوری‌های مخابراتی و ارتباطی در دهه ۱۹۸۰ گام‌های جدی توسعه صنعتی و همه جانبه خود را بر داشتند.

FDI در این مسیر عمدتا از دو روش انتقال و واردات کالا و تجهیزات تکنولوژی محور به داخل یا از سرمایه‌گذاری خارجی به طور مستقیم استفاده کرده‌اند. در این رهگذر کره جنوبی با تکیه به روش اول و چین با روش دوم مسیر توسعه خود را پیش گرفته و هر دو موفق به دستیابی به توسعه مدنظر خود شدند. اینکه الگوی کدام کشور مبنای توسعه کلی کشور و بالاخص توسعه حوزه فاوا در کشور باشد محل بحث کارشناسان است و چنانچه از اسناد بالادستی و سیاست های جاری کشور خصوصا در بخش دیدگاه متولیان اجرایی در کشور است مشخص شده که توسعه مدنظر از طریق سرمایه‌گذاری خارجی با تکیه بر انتقال تکنولوژی، مهارت‌های فنی و مدیریتی است.

«رئیس سازمان سرمایه‌گذاری‌های خارجی در کشور اخیر در کنفرانس مرتبط با سرمایه‌گذاری بر استفاده و اولویت به‌کارگیری این روش تاکید کرد.»

البته در این روش علاوه بر مزایایی که به همراه دارد، دغدغه‌هایی موجود است از جمله آن تلاش برای نفوذ و استیلای شرکت‌های خارجی در بازار کشور هدف دارند که این دغدغه در حوزه‌های فناوری‌های ارتباطی از اهمیت دو چندان برخوردار است. البته روش‌های دیگر انتقال تکنولوژی از جمله: توسعه از طریق سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت‌های خارجی، قراردادهای تولید و ارائه خدمات فناوری تحت لیسانس شرکت‌های خارجی و همچنین انتقال تکنولوژی با روش بیع متقابل یا اجرای پروژه‌های کلید در دست با شرکای خارجی یا انتقال تکنولوژی به روش مهندسی معکوس هر کدام می‌تواند در مسیر ارتقای دانش فنی کشور موثر باشد و بنگاه‌ها با ارزیابی منافع و تهدیدات هر روش به اجرای طرح‌های کلان خود بپردازند.

همان‌گونه که در پیش گفته شد توسعه تکنولوژی پیشرفته اطلاعات و ارتباطات تاثیر بسیار مهمی بر شیوه‌های انتقال تکنولوژی درداخل کشور دارد و تا این تکنولوژی در کشور گسترش پیدا نکند توسعه کلان بخش صنعت و.... به خوبی میسر نخواهد شد. توسعه تکنولوژی‌های ارتباطی به این معنی هست که ارتباطات رسمی و غیررسمی سازمان‌های مختلف و کارکنان علمی و فنی و مدیریتی آنها را گسترش داده و بازار استفاده از شیوه‌های غیرمستقیم انتقال تکنولوژی را بیش از پیش گرم کرده است.

علاوه بر این صنایع در کوران رقابت با یکدیگر پی برده‌اند که دیگر نباید منتظر در خانه و محل کار باشند و دیگران را به انتقال پر هزینه تکنولوژی‌های مورد نیاز خود فرا بخوانند و از طریق ابزارهای تکنولوژی‌های ارتباطی بخشی از بار توسعه تکنولوژی بنگاه خود را بر عهده گیرند.