بدون سرمایه‌گذاری نمی‌توان خوش‌بین بود
فرصت‌های بازار سخت افزار و نرم افزاردرایران
لیدا ایاز: نوسانات نرخ ارز همیشه جای نگرانی ویژه‌ای را برای تولیدکنندگان و واردکنندگان باقی می‌گذارد. بازار آی‌تی که این روزها همچون دیگر بازارهای داخلی منتظر تغییرات اقتصادی است به گفته کارشناسان با احتمال دیگری مواجه است. اینکه با افزایش یافتن نرخ ارز زمینه‌های صادرات تولیدات بخش‌های فعال در این حوزه فراهم شود. هرچند که فعالان حوزه سخت‌افزار عمدتا به مشکلات تولید داخل اشاره دارند و در وضعیت غیر متعادل چنین امکانی را اجرایی نمی‌بینند.
در زمینه نرم‌افزار اما به گفته کارشناسان پتانسیل بالایی وجود دارد، اما همین امر هم به گفته کارشناسان مستلزم زمینه‌های حمایتی مالی و توجهات دولتی است که بدون آن فرآیند قوت گرفتن تولید و صدور آن به بیرون از مرزها همچنان روی کاغذ باقی می‌ماند.
لیدا ایاز: نوسانات نرخ ارز همیشه جای نگرانی ویژه‌ای را برای تولیدکنندگان و واردکنندگان باقی می‌گذارد. بازار آی‌تی که این روزها همچون دیگر بازارهای داخلی منتظر تغییرات اقتصادی است به گفته کارشناسان با احتمال دیگری مواجه است. اینکه با افزایش یافتن نرخ ارز زمینه‌های صادرات تولیدات بخش‌های فعال در این حوزه فراهم شود. هرچند که فعالان حوزه سخت‌افزار عمدتا به مشکلات تولید داخل اشاره دارند و در وضعیت غیر متعادل چنین امکانی را اجرایی نمی‌بینند.
در زمینه نرم‌افزار اما به گفته کارشناسان پتانسیل بالایی وجود دارد، اما همین امر هم به گفته کارشناسان مستلزم زمینه‌های حمایتی مالی و توجهات دولتی است که بدون آن فرآیند قوت گرفتن تولید و صدور آن به بیرون از مرزها همچنان روی کاغذ باقی می‌ماند.
اولویت حمایت از شرکت‌های دانش بنیان باشد
وقتی صحبت از تولیدات سخت‌افزاری داخل به میان می‌آید برخی لبخند می‌زنند و یاد روزهایی می‌افتند که چند شرکت ایرانی ساخت کیبورد و موس توانستند با اقبال بازار مواجه شوند، اما در شرایط حاضر همان شرکت‌ها هم اوضاع خوشی ندارند، از این سو اما هنوز هم بخشی از صاحبان تولیدات تجهیزات مخابراتی وجود دارند که چشم انتظار حمایت و بازگشت وضعیت ایده‌آل گذشته‌شان هستند.
به گفته حسین کریمی، رئیس اتحادیه تجهیزات مخابراتی ایران در زمینه صادرات تولیدات سخت‌افزاری در حوزه‌های مخابراتی در حال حاضر وضعیت خوبی ندارد اما می‌توان نگاه خوش‌بینانه‌ای به بخش اجرای خدمات و برگزاری مناقصه نگهداری تجهیزات مخابراتی برای کشورهای در حال توسعه داشت. او به « دنیای اقتصاد» می‌گوید:« البته کشورهای پیشرفته به‌دلیل برخورداری از تجهیزاتی با تکنولوژیهای بالاتر به خوبی از عهده نگهداری تجهیزاتشان بر می‌آیند. امروز به مدد آمادگی زیرساختی تجهیزات از طریق فیبر نوری بسیاری ازهزینهها کاهش یافته است.» او اما به شرکت‌های علمی و تکنولوژی در زمینه تجهیزات مخابراتی داخل اشاره می‌کند که در شرایط خوبی هستند و در صورت برقراری ارتباطات تجاری می‌توانند به کشورهای نیازمند توسعه کمک کنند.
«در حال حاضر شرکت‌های تجهیزات مخابراتی قدرتمندی داریم که توانایی سرویس‌دهی به بسیاری از کشورها را دارند، بنابراین در حال حاضر اولویت نگاه ویژه بخش‌های دولتی باید به حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های داخلی باشد. به‌طور مثال این شرکت‌ها برای شرکت در نمایشگاه‌های خارجی نیاز به حمایت و یکپارچگی مدیریتی دارند و مثلا وزارت صنعت، معدن و تجارت باید برای حضور در این نمایشگاه‌ها حمایت لازم را انجام دهد.
با این دست از حمایت‌ها می‌توان گفت تولیدکنندگان و فعالان این حوزه با پرچم بالاتری می‌توانند فعالیت کنند و به نحو بهتری خودشان را در دیگر کشورها مطرح کنند تا اینکه به صورت انفرادی در نمایشگاهی حضور پیدا کنند. بنابراین انتظار این است که بخش دولتی با ایجادهماهنگیهای لازم بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت امورخارجه زمینه‌های حضور هرچه بیشتر و بهتر شرکت‌های داخلی را در نمایشگاه‌های خارجی فراهم کنند.» به گفته کریمی شرکت‌های دانش بنیان کنونی و شرکت‌هایی که از بنیه علمی مناسبی برخوردارند در حال حاضر نیاز به حمایت مالی دارند: «مثلا با اختصاص وامهای لازم می‌توان زمینه‌های کارآفرینی آنها را فراهم آورد.
رتبه پایین ایران در تولید محصولات دانش‌بنیان نشان می‌دهد که در بخش‌های دولتی کمتر توجهی به بالفعل کردن پروژههای مراکز دانشگاهی می‌شود و از طرف دیگر این مراکز هم با بودجههای اندکی که در اختیار دارند با سیلی صورتشان را سرخ نگه داشته‌اند این درحالی است که دانشجویان همین دانشگاهها به صورت شبانه‌روزی در حال تحقیق و توسعه هستند.»
رئیس اتحادیه تجهیزات مخابراتی ایران تاکید می‌کند که با امید قوت گرفتن بحثهای مدیریتی و زیرساختی می‌توان به موقعیت خوب جهانی در زمینه توسعه صادرات تجهیزات داخلی رسید:« به خوبی به خاطر داریم که در دهه اول انقلاب با وجود مشکلات داخلی شرکت‌های تجهیزات مخابراتی نه‌تنها نیاز داخلی را تامین می‌کردند، بلکه تجهیزات سوئیچ و شبکه بسیاری از کشورهای خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین را هم تامین می‌کردند اما همین شرکت‌ها کم‌کم ورشکست شدند و به افت تولید رسیدند و حالا یا شرکت‌های دیگری تشکیل شده یا وجود خارجی ندارند.»
خوش‌بینی غیرواقعی خوب نیست
البته تکیه بسیاری از کارشناسان اقتصادی در بازار حال حاضر آی‌تی به افزایش یافتن توان داخلی و قوت گرفتن موتور صادرات در حوزه نرم‌افزار است.
آخرین آمار مربوط به اتحادیه صادرکنندگان نرم‌افزار است که همواره از رشد صادرات در این حوزه خبر می‌دهد و آخرین رقم برآورده شده این اتحادیه در ماههای پایانی سال ۹۳ نشان داد که میزان صادرات رسمی این صنعت در سال قبلش حدود ۴۰۰ میلیون دلار بوده است.
به گفته رئیس کمیسیون نرم‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران این آمار غیرواقعی است. شاهین طبری به «دنیای اقتصاد» می‌گوید که به‌صورت کلی آمار نشان می‌دهد که وضعیت در زمینه نرم‌افزار به نسبت بازار سخت‌افزار مثبت است؛ چراکه کشور ما به لحاظ کمی دارای بیشترین فارغ‌التحصیل دانشگاه در رشته‌های نرم‌افزاری است؛ اما از لحاظ کیفی نمی‌توان همین دید مثبت را داشت.
او ادامه می‌دهد: «با فرض بر اینکه بودجه مناسبی در اختیار باشد و محصولات فکری خوبی داشته باشیم می‌توان از جمع آنها به نتیجه مطلوبی رسید که به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است اما همه چیز تنها در شرایط تئوری به صورت جدی و منطقی مطرح می‌شود اینکه در عمل چقدر این محاسبات به اجرا در می‌آید، مهم است.
بارها اعلام کرده‌ایم که در کشور در حوزه تولید محصولات نرم‌افزاری و محصولات خوب و با کیفیت وضعیت مطلوبی داریم که اگر این ظرفیت به فعل درآید می‌توان درآمد سرشاری را برای کشور رقم زد؛ اما در شرایطی که صادرات قابل توجهی در زمینه محصولات نرم‌افزاری نداریم نمی‌توان به شرایط حال حاضر خوش‌بین بود.»
به گفته او آماری که مراکز غیر دولتی یا اتاق بازرگانی در زمینه صادرات نرم‌افزار اعلام می‌کنند، پایه و اساس واقعی ندارد.
او درباره اینکه خوش‌بینی‌ها به پایین بودن سرمایه و ریسک سرمایه‌گذاری در بخش نرم‌افزار چقدر واقعی است، می‌گوید: «همیشه به صورت کلی آنقدر تاکید کرده‌ایم که تولید در حوزه نرم‌افزار نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی ندارد که باورپذیر شده است که هیچ سرمایه‌ای نیاز نیست که این تفکر اشتباه است؛ چراکه در شرایط حال حاضر بسیاری از کشورهای درحال توسعه مثل چین، ترکیه و مالزی سرمایه‌گذاری ویژه‌ای روی مسائلی نظیر شتابدهندهها و کسب‌وکارهای کوچک در حوزه آی‌تی در نظر می‌گیرند.
بنابراین نگرانی جایی به وجود می‌آید که این تفکر که نیاز به هیچ سرمایه‌ای نیست این حوزه را به حاشیه بکشاند؛ هرچند که در مقایسه با صنایع سنگین در این حوزه رقم سرمایه‌گذاری خیلی پایین است؛ اما تا زمانی که سرمایه‌گذاری در این حوزه صفر است، پس نتیجه هم صفر است.»
ارسال نظر