سال بد برای علی بابا
دنیای اقتصاد: «جک ما» بنیانگذار علی بابا بزرگ‌ترین شرکت تجارت الکترونیکی در چین چند پیشنهاد ساده برای خوشحال بودن دارد: روی دوستانتان تمرکز کنید، در مورد پول خیلی نگران نباشید و مهم‌ترین آن اینکه هرگز یک شرکت را به بورس نبرید!

اما به نظر می‏رسد که «جک ما» خودش به این توصیه عمل نکرد و حدود یکسالی می‏شود که علی‏بابا به بورس نیویورک قدم گذاشته و دست بر قضا بزرگ‌ترین IPO تاریخ نام گرفته است، اما بر خلاف آن آغاز توفانی سهام این شرکت به شکل عجیبی در طول سال ۲۰۱۵ سقوط کرده است. موفقیت‏های علی بابا تا آنجا پیش رفته بود که در یک نقطه ارزش بازار این شرکت از ارزش بازار وال‏مارت (بزرگ‌ترین فروشگاه زنجیره‏ای جهان) و آمازون (بزرگ‌ترین شرکت تجارت الکترونیکی جهان) هم بالاتر رفت. اما حالا و از ماه نوامبر امسال تاکنون قیمت سهام این شرکت ۴۵ درصد کاهش پیدا کرده و به زیر ۶۸ دلار به ازای هر سهم رسیده است. «جک ما» اوایل امسال گفته بود: «اگر من یک بار دیگر به دنیا می‌آمدم شرکتم را خصوصی حفظ می‏کردم (به بورس نمی‏بردم). زندگی وقتی شما شرکتی در بورس دارید بسیار سخت‏تر می‏شود.» اگر ابتدای امسال شما ۱۰۰۰ دلار سهام علی‏بابا را خریداری می‏کردید، هم‌اکنون ارزش سهام شما ۶۳۵ دلار بود. حالا و چنین سقوطی بسیاری از تحلیلگران را با نگرانی روبه رو کرده است. در زیر مواردی از این نگرانی‏ها را از این غول تجارت الکترونیکی چین می‏خوانید:

اقتصاد چین
یکی از مهم‌ترین دلایل ضربه خوردن علی‏بابا نگرانی از وضعیت اقتصادی چین و کاهش رشد آن بود. سقوط مکرر سهام در بازار بورس چین هم مزید بر علت شد. تجارت الکترونیکی مهم‌ترین بخش از فعالیت تجاری علی‏بابا است و هرگونه وقفه و اشکال در میزان خرید و هزینه کردن مردم روی رشد این شرکت هم تاثیر می‏گذارد. عدم اطمینان از وضعیت اقتصادی چین به این نگرانی‏ها دامن زده است.

رقبای دیگر
یکی از دلایل دیگری که باعث افت سهام علی بابا شده حضور رقبای قدرتمندی در بازار چین است. یکی از آنها JD.com است که توسط غول مخابراتی چین یعنی Tencent و شاهزاده عربستانی ولیدبن طلال حمایت و پشتیبانی می‏شود. رقبایی از این دست با حجم سرمایه‌گذاری بالا حالا یک تهدیدبسیار بزرگ برای علی‏بابا به شمار می‏آیند.

جنس تقلبی
هرچند برای بسیاری که بازار چین را می‏شناسند و حتی اندک آشنایی با محصولات چینی دارند حضور جنس تقلبی در این بازار چیز عادی و معمولی است اما «جک ما» و سایر مدیران علی بابا با عرضه جنس‏های تقلبی متعدد و فروش آنها از طریق پلت‌فرم‏های مختلف علی‏بابا روبه رو بوده‌اند و همین، فشار بسیار زیادی روی آنها وارد کرده است. به نظر می‏رسد که عزم آنها برای خالی کردن علی بابا از جنس تقلبی به اندازه کافی سریع نبوده، چراکه اخیرا شرکت «گوچی» دوبار به خاطر فروش اجناس تقلبی با اسم این شرکت در علی بابا شکایت قانونی علیه آنها مطرح کرده است. اوایل سال ۲۰۱۵ نیز رگولاتوری چین به خاطر حضور محصولات تقلبی این شرکت را جریمه کرد.

سرمایه‏گذاری‏های نامربوط
علی بابا پس از به دست آوردن سرمایه قابل توجه و زیاد شروع به سرمایه‏گذاری در بخش‏های مختلف و حتی غیر مرتبطی کرده است. برخی از این سرمایه‏گذاری‏ها عملا شکست خورده و ناموفق بوده است. آیا واقعا علی بابا به سهام یک تیم فوتبال نیاز دارد یا باید یک استودیوی فیلم‌سازی داشته باشد؟ آنچه سرمایه‏گذاران روی آن تاکید دارند این است که علی بابا روی تجارت اصلی خود یعنی تجارت الکترونیکی تمرکز کند.

صاحبان شرکت
علی بابا به جای رفتن به بورس هنگ‏کنگ(مسیری که بسیاری از شرکت‌های چینی طی می‏کنند) سراغ بورس نیویورک آمد، چراکه این نگرانی وجود داشت که
«جک ما» و دیگران چقدر روی هیات‌مدیره این شرکت کنترل دارند. از زمانی که این شرکت به بورس رفته هنوز علی بابا در این زمینه توضیحات زیادی را ارائه نداده است. مدیران شرکت همواره این بحث را مطرح کرده‌اند که نخستین اولویت آنها مشتری است، کارمندان در اولویت دوم هستند و سهامداران سوم‏اند. این اما به جلب اطمینان سرمایه‏گذاران روی این شرکت و خریداران سهام چندان کمکی نمی‌کند. آنها مایلند شفافیت در داخل یک شرکت ورای مدل‏های مرسوم قانونی باشد.

علی بابا چگونه شکل گرفت
«جک ما» درباره شکل گیری علی بابا می‏گوید: یک روز در سانفرانسیسکو در کافی شاپ نشسته بودم و فکر می‌کردم که اسم علی بابا خوب است و هنگامی که گارسون آمد از وی پرسیدم علی بابا را می‌شناسی؟ او گفت بله می‌شناسم، پرسیدم در موردش چه می‌دانی؟ گفت علی بابا و ۴۰ دزد. و من گفتم آره خودشه! به خیابان رفتم و از عابران که از ملیت‌های مختلفی چون هندی، آلمانی، چینی، ژاپنی و... بودند همین سوال را پرسیدم و همگی همان جواب را دادند. علی بابا به راحتی تلفظ می‌شود و در همه جهان شناخته شده است.

روزنه‌های امید
در مقابل این موارد از نگرانی موارد دیگری نیز برای خوش‌بینی نسبت به این شرکت وجود دارد. علی‏بابا هم‌اکنون حاکمیت بزرگی در یکی از پرسودترین بازارهای جهان دارد. حتی «جک ما» هم یکی از پولدارترین اشخاص روی زمین است ( هرچند هنوز نه به آن اندازه که می‌خواست.) جک ما در سال ۲۰۱۴ در زمان عرضه سهام اولیه علی بابا با ۸/ ۲۰ میلیارد دلار در جایگاه ۳۶ میلیاردهای جهان قرار گرفت. این در حالی بود که در یک دوره‏ای حتی رستوران‏ کی اف سی او را به خاطر قد کوتاه و اندام لاغرش استخدام نکرد.این سایت ابتدا با یک گروه ۱۸ نفره و سرمایه‏ای کوچک راه‏اندازی شد و به‏تدریج برای گسترش آن در سطح جهان تلاش شد. این شرکت هم‌اکنون ۲۵ هزار کارمند و نزدیک به ۳۰۰ میلیون مشتری دارد.
او در ماه نوامبر به CNBC گفت: «مردم می‏گویند خب جک، پولدار شدن خوب است.» بله اما نه پولدارترین مرد چین. این درد بزرگی است که وقتی شما پولدارترین فرد روی زمین هستید همه افراد دیگر به خاطر پول اطراف شما هستند. او در سال در سال ۲۰۰۰ گفته بود اگر ۹ خرگوش در دنیا وجود داشته باشد، اگر بخواهید یکی از آنها را شکار کنید، کافی است به یکی از آنها خوب فکر کنید و روی گرفتن آن تمرکز کنید. تاکتیک خود را تغییر دهید، خرگوش را تغییر ندهید! حالا به نظر می‌رسد «جک ما» برای نگاه داشتن همان یک خرگوش هم باید بیشتر از پیش تلاش کند.