تابستان سرد در بازار کامپیوتر

دنیای اقتصاد: بازار کامپیوتر در آخرین روز‌های پنجمین ماه از سال به آرامی همچون چند ماه گذشته، تحولات را از سر می‌گذراند. در تهران، پایتخت کشور که بزرگ‌ترین بازارهای خرید و فروش را در خود جای داده، نشانی از جنب و جوش دیده نمی‌شود و اگرچه فروشندگان مشغول خدمات روزمره خود هستند اما حتی بازارهای جدید هم نتوانسته‌اند پیش‌بینی‌های فعالان این حوزه را برآورده کنند.

گذر به یکی از مجتمع‌های تازه تاسیس در تهران، نشان می‌دهد این مجتمع بدون شلوغی در میانه روز با کمترین حجم از بازدیدکننده مواجه است و فروشندگان آن در سکوت و سردی منتظر تغییرات بهتر هستند. این مجتمع در سه طبقه طراحی شده اما تنها طبقه همکف و اول آن فروشگاه‌هایی دارد که در سکوت مشغول به کارند.

محمدرضا قدس، مدیر داخلی این مجتمع درباره خالی بودن اکثریت قریب به اتفاق مغازه‏‌های این مجتمع می‌گوید که این مکان در اصل متعلق به شهرداری تهران است که برخی از واحدهای آن‌که به شریک تجاری شهرداری واگذار شده و این بخش است که فعال است اما مابقی واحدهایی که در دست شهرداری است، هیچ‌یک به فروش و اجاره نرفته است.

او به «دنیای اقتصاد» می‌گوید که یکی از دلایل کسادی در این بخش بالا بودن قیمت‌هاست و به نظر می‌رسد به همین دلیل هم باشد که با خالی بودن مجتمع از فعالان مواجه باشیم. قدس ادامه می‌دهد: «با این حال از لحظه آغاز به‌کار این مجتمع هیچ واحد تجاری تعطیل نشده، چراکه کسی که مالک است یا خودش در حال استفاده است یا آن را اجاره داده است. رونق نداشتن این پاساژ و خالی بودن اکثر واحدهای تجاری به‌دلیل مشکلی است که با شهرداری پیش آمده است؛ شهرداری تا امروز هیچ‌یک از واحدهایش را واگذار نکرده است.» او می‌گوید تا مشکل شهرداری رفع نشود و مجتمع به هیات‌مدیره تحویل داده نشود، این مشکل همچنان پابرجاست. او تاکید می‌کند که وجود همین مشکل هم باعث شده تا به امروز وارد بحث تبلیغات نشوند: «با اینکه بهترین موقعیت از نظر مکانی در این مجتمع فراهم است اما عمده مشکلات این مجتمع تحویل ندادن واحدهای شهرداری به هیات‌مدیره مجتمع است و همین مسائل باعث شده تا درآمد کسبه این مجتمع زیاد نباشد و با بازدیدکننده زیادی مواجه نباشیم.

افرادی هم که پیش از این خدمات ارائه می‌کردند در حال حاضر مشتری‌های خودشان را دارند و مشتری جدیدی جذب نمی‌شود.»

تبلیغات کم و بازدیدکننده کمتر

دیده نشدن مجتمع و نبود تبلیغات برای واحدهای فروش و خدمات کامپیوتر می‌تواند آنها را از مشتری‌های لحظه‌ای دور کند. احمدی یک فروشنده درباره وضعیت این مجتمع و فروش واحدهای کامپیوتری می‌گوید: «مشکل ما تبلیغ نکردن برای مجتمع است. مشتری نمی‌تواند اینجا را پیدا کند. درحالی‌که اگر این مجتمع که به‌دلیل اینکه روبه‌روی پاساژ رضا که یکی از مراکز خرید اصلی کامپیوتر در تهران است به رونق بیفتد و اگر افرادی که حرفه‌ای کار می‌کنند به این مجتمع بیایند می‌شود به گرم شدن این بازار امیدوار بود.»

به گفته او حرفه‌ای‏ها کسانی هستند که چند سال سابقه کار در این حوزه را دارند و در چند مجتمع کار کرده‌اند و شناخته شده اند، بنابراین این دست از افراد که هم جنس به اندازه کافی دارند و هم مشتری، برای اعتبار پاساژ مفیدند. «مثلا اگر مشتری آنها وارد مجتمع شود و به‌طور اتفاقی خدمات ما را ببیند، ناخودآگاه وارد مجموعه می‌شود و امکان خرید کردن بالا می‌رود. اینجا دیگر بحث استفاده کننده مطرح است چراکه ما و اکثرا به صورت تلفنی و همکاری کار می‌کنیم و خیلی به ندرت مشتری پیدا می‌شود که خودش خریدار باشد.

با وجود اینکه در حال حاضر هم اجناس ارزانتر شده مشتری باز هم کم است. این ارزانی هم به این دلیل است که همه سعی می‌کنند جنس‌هایی را که خریده‌اند بفروشند تا ضرر نکنند.» او درباره اینکه این کسادی در بخش خدمات و تعمیرات کامپیوتر هم وجود دارد، می‌گوید: «مثلا درباره نصب ویندوز اتحادیه قیمت ۵۰ هزار تومان اعلام کرده درحالی‌که هیچ مصرف‌کننده‌ای این قیمت را نمی‌پردازد و می‌گویند با قیمت پایین‌تر همین خدمات را دریافت می‌کنند. بنابراین برعکس عرف رایج درحالی‌که کاسب‌ها می‌توانند بیشتر از نرخ اتحادیه بگیرند، دریافتی ما خیلی کمتر از نرخ اعلام شده از طرف اتحادیه است. به همین دلیل خودمان با مشتری‌ها سر قیمت کنار می‌آییم و اصولا کارهای خدماتی به گونه‏ای است که باید با مشتری مدارا کرد.»

او این‌طور پیش‌بینی می‌کند که در آینده همین بخش از خدمات هم حذف خواهند شد: «خدماتی مثل نصب ویندوز را عملا یک کاربر عادی هم می‌تواند انجام دهد و به همین دلیل این بخش از خدمات کم‌کم در حال تعطیل شدن است. از سوی دیگر شرکت‌های بزرگ هم در حال تولید محصولات یک بار مصرف هستند و تا چند سال آینده دیگر تعمیرات با این محتوا در بازار وجود نخواهد داشت. همین حالا هم در کشورهای پیشرفته این اتفاق افتاده و تنها کشورهای جهان سوم هستند که مصرف‌کننده این دستگاه‌ها هستند.»

به گفته او به‌تازگی لپ‌تاپ‌هایی وارد بازار شده که دیگر قابل تعمیر نیستند به طوری‌که بدنه سی پی یو روی برد لحیم شده و قابل جدا شدن نیست و عملا هیچ تعمیری روی آن انجام نمی‌شود.

این فروشنده و ارائه‌دهنده خدمات کامپیوتر درباره وضعیت درآمدشان در سال جدید می‌گوید: «اوضاع درآمدی ما امسال نسبت به سال قبل خیلی کمتر شده و کم شدن خرید بیشتر به‌دلیل انتظاری است که در یک سال اخیر پیش آمده است چراکه همه منتظر یک تحول بزرگ هستند.

از سوی دیگر چون در ایران سیستم بازاریابی وجود ندارد عده‌ای به‌عنوان دلال بازاریابی عمل می‌کنند و اجازه بازاریابی به شرکت‌های بزرگ را به صورت مستقل نمی‌دهند. بنابراین امیدی نمی‌توان داشت به اینکه چند سال آینده اگر شرکت‌های بزرگ وارد شدند این سیستم مارکتینگ بدون حضور دلال‌ها و واسطه‌ها کار کنند.»

عرفان منصوری، دیگر فروشنده موبایل و ساعت هوشمند درباره وضعیت بازار می‌گوید که بازار فروش گوشی چندان ناامیدکننده نیست اما بیشتر خدمات و تعمیر فروش است که بازار را به دست گرفته.

او به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «وقتی یک گوشی جدید به بازار می‌آید همه به یکباره می‌روند سراغ گوشی مدل قدیمی مثلا الان همه دنبال اپل ۵ اس هستند و تا وقتی که اپل ۶ اس به بازار بیاید همه دنبال اپل ۶ هستند. با این حال بیشتر دریافت خدمات و تعمیرات انجام می‌شود.» او می‌گوید که کسادی بازار از اوایل سال ۹۴ شروع شد و شیبش هم از تابستان بیشتر شد. به طوری‌که فروش در برابر هزینه سر‌به سر شده و به‌عنوان مثال اگر ۴ میلیون تومان هزینه صورت بگیرد، در مقابل تنها ۵/۴میلیون تومان درآمد به دست می‌آید.»