گفت‌وگو با مژده اسکندری، مدیر TEDx کیش

جرقه‏های ایده در جزیره مرجانی

سونیتا سراب‌پور، شهرام شریف: مژده اسکندری در سیلیکون ولی فعالیت کرده و بیش از ۳۵ سال از جریان زندگی و تکنولوژی در ایران دور بوده است. او با پشت سرگذاشتن چند تجربه موفق در برگزاری رویداد TEDx در آمریکا تصمیم می‏گیرد که همین رویداد را با حضور سخنرانان خارجی و ایرانی در جزیره کیش برگزار کند. کنفرانس‏های TED از جمله مشهورترین کنفرانس‏های بین‏المللی است که در آن ایده‏های ناب توسط افراد مختلف ارائه می‏شود. اشخاص برجسته‏ای چون بیل گیتس، گوردون براون، تیم برنزلی، ریچارد داوکینز ، ایزابل آلنده و بسیاری از افراد مشهور دیگر در آن به سخنرانی پرداخته‏اند.

سونیتا سراب‌پور، شهرام شریف: مژده اسکندری در سیلیکون ولی فعالیت کرده و بیش از ۳۵ سال از جریان زندگی و تکنولوژی در ایران دور بوده است. او با پشت سرگذاشتن چند تجربه موفق در برگزاری رویداد TEDx در آمریکا تصمیم می‏گیرد که همین رویداد را با حضور سخنرانان خارجی و ایرانی در جزیره کیش برگزار کند. کنفرانس‏های TED از جمله مشهورترین کنفرانس‏های بین‏المللی است که در آن ایده‏های ناب توسط افراد مختلف ارائه می‏شود. اشخاص برجسته‏ای چون بیل گیتس، گوردون براون، تیم برنزلی، ریچارد داوکینز ، ایزابل آلنده و بسیاری از افراد مشهور دیگر در آن به سخنرانی پرداخته‏اند. TEDx رویدادی مستقل از TED است که با همان استانداردها و در محیطی شبیه به همان رویداد و تحت نظر TED جهانی برگزار می‏شود. در حالی که آخر این هفته تدکس کیش ۹۴ برگزار می‏شود با مژده اسکندری مسوول این رویداد گفت‌و‌گویی انجام داده‏ایم که می‏خوانید:‏

با توجه به سابقه‏ فعالیتی که در شرکت بزرگی مانند اوراکل داشتید چه عاملی باعث شد از این حوزه خارج شوید و در بخش TED شروع به فعالیت کنید؟

دلیلی اصلی که کار اوراکل را رها کردم پسرانم بودند. پسرم ۸ یا ۹ سالش بود که به من گفت من نصف عمرم را گذراندم بدون اینکه تو را ببینم. همین یک جمله کافی بود تا تصمیم بگیرم که دیگر کار نکنم. البته این به معنی اینکه به طور کلی کاری نکنم نبود بلکه به گونه‏ای برنامه‏ریزی کردم که در ساعتی که بچه‏ها از مدرسه به خانه می‏آیند وقتم آزاد باشد. این تصمیم مسیر کلی زندگی من را عوض کرد.

چطور با TED آشنا شدید؟

برای من انجام کاری که برایش پولی پرداخت شود یا نه، فرقی ندارد. بعد از خروج از اوراکل به سمت کارهایی رفتم که هر انسانی در دوره زندگی‏اش دوست دارد انجام دهد. برای ۲سال در کلاس هنر و زبان (Art and Language) ثبت‏نام کردم این‏کارها را زمانی انجام دادم که هنوز در کالیفرنیای شمالی زندگی می‏کردم. بعد از چند سال تصمیم به نقل مکان به جنوب کالیفرنیا را گرفتیم، چرا که خانواده من و شوهرم در این بخش از شهر کالیفرنیا زندگی می‏کردند. شمال و جنوب کالیفرنیا از نظر فرهنگی بسیار متفاوت با همدیگر هستند. در جنوب کالیفرنیا خیلی راحت‌تر از شمال این شهر می‌توانستیم با آدم‏های مختلف ارتباط بگیریم. من با شبکه TED یک آشنایی کلی داشتم. زمانی که TED برگزاری رویداد TEDx را شروع کرد تصور من این بود که این شبکه را همه در این شهر می‏شناسند، اما در واقعیت فهمیدیم که چنین چیزی نیست. با اینکه این قسمت از ایالت کالیفرنیا بسیار بزرگ و شامل ۳۴ شهر است اما فاقد یک مرکز فرهنگی است. با بررسی‏هایی که انجام دادیم مشخص شد که کمتر از ۷ درصد مردم با TED آشنایی دارند. به همین دلیل تصمیم به برگزاری نشست‏هایی گرفتیم که هم با آدم‌هایی که می‏خواهیم در ارتباط باشیم و هم TED را به افراد معرفی کنیم. اینکه TED چیست؟ چه کارهایی انجام می‌دهد و...

چه افرادی مخاطب TED هستند و چه کسانی می‏توانند در آن شرکت کنند؟

واقعیت این است مخاطبان TED افراد خاصی نیستند و هر کسی به صورت آزاد می‌تواند به گروه TED ملحق شود. یعنی افرادی که علاقه‌مند هستند موفقیت یا تجربه‏ای که داشته‏اند را در اختیار همه افراد قرار دهند.

یعنی مخاطبان TED را تنها افرادی تشکیل می‏دهند که علاقه‌مند هستند اتفاقات زندگی خودشان چه کوچک و چه بزرگ را با همه مردم به اشتراک بگذارند؟

به صورت کلی بله اما TED هم یک ایده‏آل‏هایی برای خودش دارد. یک تجربه‏ای با TED‏درست شده و آن، این است که وقتی سه گروه متفاوت را با هم می‌گذارید جرقه‏هایی توسط هر یک از این‏ها زده می‌شود که باعث رخ دادن اتفاق‏های خوب می‏شود که این جریان اصلا به TED ربطی ندارد. TED یا TEDx تنها بستری درست می‏کنند که این افراد در کنار هم قرار بگیرند. صد در صد این افراد علاقه‏ خاصی برای ایجاد یک نوآوری یا تلنگری به مردم و دنیا را دارند. این افراد فقط به فکر انجام زندگی روزمره خود نیستند و با این راضی نمی‏شوند که تنها به سرکار بروند و پول در بیاورند. این افراد می‌خواهند یک کار مفید برای دنیا انجام دهند.

یعنی یک نوآوری داشته باشند؟

نه لزوما نوآوری. می‏خواهند از خودشان یک استفاده‌ای به دنیا برسانند. البته این نوع افراد هم در دسته‏های گوناگونی قرار می‏گیرند. دسته اول افرادی هستند که علاقه‏مند به کمک به دنیا هستند اما نه پولی دارند و نه دانشی برای انجام این کار دارند. دسته دوم را افرادی مانند هنرمندان،‏ دانشمندان، محققان و... تشکیل می‏دهند. اینها افرادی هستند که هم علاقه دارند هم دانش کافی اما وقت لازم را ندارند. اما دسته سوم را گروهی تشکیل می‏دهند که در کنار علاقه به ورود به این حوزه به شدت موفق هستند و تجربیات کاری ارزشمندی هم دارند. وقتی این سه گروه را در کنار هم بگذارید حالا هم علاقه هست هم پول و هم دانش. از طریق این سه گروه کارهای اجرایی جالبی بیرون می‌آید و به اجرا گذاشته می‏شود. از نظر من جامعه مخاطبان TED را این افراد تشکیل می‌دهند.

جرقه‏هایی که به گفته شما از در کنار قرار گرفتن این سه گروه متفاوت زده می‏شود به یک مدل تجاری ختم می‌شود؟

این جرقه‏ها می‌تواند باعث به وجود آمدن هر مدلی شامل مدل تجاری، اجتماعی یا توسعه دانش شود. پلت‌فرم TED به شدت ارگانیک است و افرادی را در حوزه‌های مختلف که شاید به هم ارتباطی ندارند در کنار هم قرار می‌دهد. TED در مورد تجارت نیست.

فرق TED با TEDx چیست؟

TED از دو کنفرانس یک ‏هفته‏ای تشکیل شده است که توسط موسسه غیرانتفاعی TED‏ (که از سال ۱۹۸۴ شروع به کار کرده) برگزار می‏شود. اما TEDx یک مراسم مستقل از TED‏ است (Independently Organized TED Event). دلیل به وجود آمدن TEDx نیز بالا رفتن متقاضی برای شرکت در کنفرانس‏های TED بود. در واقع یک زمان آنقدر تعداد درخواست برای شرکت در کنفرانس‏های TED افزایش پیدا کرد که نمی‌توانستند به همه متقاضیان پاسخگو باشند. همچنین شرکت در کنفرانس‏های TED مراحل وقت‌گیری دارد. به عنوان مثال برای حضور در کنفرانس این شبکه باید یک فرم درخواست چند صفحه‏ای را پر کنید، در مرحله بعد نزدیک به یک هفته زمان سپری می‏شود تا درخواست شما بررسی شود و مشخص هم نیست جا برای حضورتان باشد یا خیر. در قدم بعدی اگر هم جا باشد حداقل پولی که شما باید برای ثبت‏نام در یک کنفرانس پرداخت کنید ۸هزار و ۵۰۰ دلار است. در نهایت TEDx اگر اشتباه نکنم از سال ۲۰۰۹ شروع به فعالیت کرد. تصمیم بر این شد تا به یکسری افراد گواهینامه‏ای داده شود تا مراسمی شبیه به TED‏ را در جوامع (COMMUNITY) خودشان برگزار کنند. همچنین این افراد باید قوانین TED را دنبال کنند. TEDx از نظر سازمانی ربطی به TED ندارد.

مجوز TEDx فقط به فرد داده می‏شود یا سازمان‏ها و شرکت‏های مختلف نیز می‏توانند این گواهینامه یا مجوز را دریافت کنند؟

خیر، این مجوز تنها به اشخاص داده می‌شود. همچنین پولی هم برای ارائه این مجوز از افراد گرفته نمی‏شود. چرا که اصولا رابطه مالی با TED وجود ندارد. این مجوز تنها برای برگزاری یک مراسم در اختیار فرد مورد نظر گذاشته می‏شود. اگر مشخص شود که فرد برگزارکننده یک مراسم، این مراسم را براساس قوانین و خواسته‏های TED برگزار کرده است می‌تواند برای نوبت بعدی نیز این مجوز را دریافت کند. یعنی اگر ۵ سال شما در این بخش کار کنید مجوز دریافتی‌تان تنها برای یک مراسم است.

فردی که مجوز برگزاری TEDx را دریافت می‌کند باید چه ویژگی داشته باشد؟

این فرد نمی‏تواند در مراسم TEDx سخنرانی کند. این فرد نمی‌تواند در بخش‏هایی چون اسلحه، سیگار و الکل مشغول به فعالیت باشد. در کنار قوانین کلی، تمام سیستم TED سیستم اعتماد است. TED وقتی به من مجوز برگزاری TEDx را ارائه می‏دهد من را به طور کامل نمی‏شناسد تنها به من اعتماد می‏کند. کیفیت، سایز، هدف و... برگزاری TEDx به صورت مستقیم به فردی مرتبط است که مجوز برگزاری آن را گرفته است. در واقع موفقیت برگزاری یک رویداد TEDx به این موضوع ارتباط دارد که دریافت‌کننده مجوز چقدر تجربه دارد و می‏خواهد چقدر روی این مراسم وقت بگذارد.

تاکنون چند مراسم TEDx برگزار شده است؟

تا دوسال پیش نزدیک به ۷ هزار TEDX در دنیا برگزار می‏شد اما حالا این رقم به ۱۲ هزار رسیده است.

کیفیت این کنفرانس‏ها چگونه کنترل می‏شود؟

مساله رقابت در این زمینه مطرح نیست چرا که آنچه در این زمینه مهم است کیفیت برگزاری و سخنرانان و بازخوردی‏ است که دریافت می‏شود. TED تمام این مسائل را کنترل می‏کند. این کنترل به صورت بازخورد حاضران در کنفرانس و همچنین ثبت نظرات کاربرانی است که به صورت آنلاین این کنفرانس‏ها را تماشا می‏‏کند.

با نگاهی به سخنرانان TEDx کیش به نظر می‏رسد سخنرانان ایرانی چندان مشهور و شناخته شده نیستند، همچنین از حوزه‌هایی مانند معماری، طراحی،‏آشپزی، ورزش و... سخنرانان مختلفی دیده ‏می‏شود اما سخنرانان در بخش IT بسیار محدود هستند. سخنرانان در TEDx را چطور انتخاب کردید؟

هر TEDx سیاست‏های خاص خودش را دارد. ایده‏آل TED TALK این است که شما هیچ شخص موفقی را نداشته باشید. چرا که گفتن داستان موفقیت اصلاTED TALK نیست و کنفرانس و برنامه‏های دیگر مانند iBridge می‏تواند جایی برای گفتن داستان موفقیت باشد. اصل TED TALK یک ایده است و بعد داستان زندگی شما می‏تواند یک پشتیبان برای این ایده باشد تا به آن هویت بدهد. موفق ترین TED TALK به این خاطر موفق نشده که یک فرد موفق در آن حرف زده است. بنابراین ما سخنرانانمان را از این جهت که آدم موفقی بوده‏اند انتخاب نمی‏کنیم. فرد سخنران ما فردی است که توانسته هرچند کوچک، یک تغییر در یکسری معادلات ایجاد کند.TEDx مورد پخش یک ایده است.

پس با همین سیاست سخنرانان TEDx کیش را انتخاب کردید.

بله اما به موضوعات مهم و مورد توجه مردم و مشکلات نیز توجه کردیم.

در TEDEX کیش با توجه به رشد و توجهی که طی چند ماه گذشته به شرکت‏های نوپا شده بود به این فکر کردم که بهتر است از طریق این کنفرانس پیام امید و مثبت بودن را انتشار دهیم.

برای مثال به عقیده من در ایران مسوولیت اجتماعی آنچنان که باید معنی ندارد بنابراین من فکر کردم که خیلی از سخنران‏های این کنفرانس باید پیام امید بیاورند. در ایران تا با یک جوانی حرف می‏زنید و به او می‏گویی این چه کاری است که انجام داده‏ای سریع پاسخ می‏دهد اینجا ایران است که بدترین استدلال است. همه چیز نباید از بالا به پایین باشد. اینجا ایران است، شما برای ایران چه کاری‏ انجام داده‏اید؟ به خاطر همین به نظرم آمد که در این کنفرانس باید تمرکزمان روی امید باشد. در کل سخنران در این کنفرانس را آدم‏های موفق به آن معنا که می‏شناسیم تشکیل نمی‏دهند. برای مثال شیرین گرامی، نخستین زن ورزشکار ایرانی در رشته سه‏گانه است که پس از به دست آوردن مجوز حضور در مسابقات بین‏المللی اتحادیه بین‌المللی ورزش سه‏گانه، در شهریور سال ۱۳۹۲ با پوشش در مسابقات جهانی لندن شرکت کرد. اگر چه در این مسابقات مقام اول را کسب نکرد ولی نشان داد که با پوشش کامل هم می‌توان در این مسابقات شرکت کرد. یعنی ایشان با تلاش و پیگیری توانستند این کار را انجام دهند. تلاش کرد و توانست قوانین را تغییر دهد. این یک ایده برای گفته شدن است.

چرا کیش را برای برگزاری این کنفرانس انتخاب کردید. چراکه بسیاری از افراد در سایت‏های مختلف نسبت به این انتخاب و اینکه امکان مسافرت به این شهر را ندارند گله‌مند بودند.

در تهران بیش از یک TEDx برگزار شده است. همچنین در اصفهان و زنجان هم این کنفرانس برگزار شده است. یعنی TEDx را من در ایران شروع نکرده‏ام. TEDx که من برگزار می‏کنم کاملا انگلیسی است البته به معنی این نیست که زبان فارسی برای ما ارزشی ندارد. یکی از هدف‏های اصلی من قبل از سفر به ایران این بود که از طریق تکثیر کنفرانس TEDx کیش، به پخش تصویر بهتر ایران در خارج از کشور کمک کنم. بنابراین، اگر این کنفرانس فارسی برگزار می‏شد کاربران بسیار کمتری در خارج از ایران آن را مشاهده می‏کردند. از طرف دیگر کیش منطقه‌ای آزاد است و سخنرانان برای حضور در آن نیاز به ویزا ندارند. به همین دلیل ما می‏توانستیم سخنرانان بیشتری را از خارج به ایران دعوت کنیم. همچنین آوردن ۷۰۰ تا ۸۰۰ نفر مهمان در تهران به دلیل بزرگی آن باعث گم شدن این افراد می‏شد.

فرق TEDx کیش با دیگر TEDx‌هایی که در ایران برگزار شده در چیست؟

فرق TEDx کیش با بقیه TEDx‌هایی که در ایران برگزاری شده، برگزاری مراسم به زبان انگلیسی است. وگرنه افراد دیگر هم که در ایران هستند به خوبی هم می‌توانند این کنفرانس را برگزار کنند، اما هدف من این بود که این کنفرانس را با آوردن سخنرانان از خارج کشور جهانی کنم. در حال حاضر نیمی از سخنرانان TEDx کیش را سخنرانان خارجی یا ایرانیان خارج از کشور تشکیل می‏دهند.

چه انتظاری از TEDx کیش دارید؟ چقدر دیدگاهتان از زمانی که برگزاری این کنفرانس به شما پیشنهاد شد تا الان که چند روز بیشتر به برگزاری این مراسم زمان باقی نمانده تغییر کرده است؟

آن لحظه که در آمریکا این کار به من پیشنهاد شد با توجه به موفقیتی که در برگزاری TEDxOrangeCoast در کالیفرنیای‌جنوبی داشتم به این فکر کردم که چرا نباید در ایران هم‌چنین کاری را انجام دهم. هر جای دنیا هم که باشید بالاخره سرزمین مادری شما یک جای دیگر است. به همین خاطر در آن لحظه فکر کردم این کاری است که باید انجام شود. در مورد انتظارم از TEDx کیش هم باید این مراسم تمام شود تا نظرم را به صورت دقیق بیان کنم. اگر مراسم به خوبی برگزار و همه هم راضی باشند برای من قطعا یک موفقیت است اما کافی نیست. همین که برگزاری چنین مراسمی ادامه پیدا کند و یک تلنگر هرچند کوچک به زندگی افراد برگزارکننده این مراسم زده شود، از نظر من یک قدم مثبت برداشته شده است. بعد از برگزاری باید یک یا دوماه بگذرد تا ما بفهمیم برگزاری این مراسم و برقراری ارتباط بین افراد مختلف چه فایده‏و ثمره‏ای داشته است.

ظاهرا مسابقه‏ای هم برای شرکت‏های استارت‏آپ برگزار کردید، جوایز این کنفرانس شامل چه مواردی است؟

حضور آنها در همین کنفرانس یا فراهم کردن شرایط برای فرستادن تیم‏های برتر به Ibridge برلین است، البته اگر در این زمینه با مشکل ویزا برخورد نکنیم. همچنین استارت‏آپ‌های برنده می‏توانند از خدمات برخی شتاب‏دهنده‌ها در سیلیکون ولی، کانادا، برلین، اسپانیا و سنگاپور استفاده کنند. این شتاب‏دهنده‌ها گروه‌های برتر را به مدت سه ماه به مراکز خودشان دعوت می‏کنند.