چالش‌های ارائه اینترنت پرسرعت روی فیبر

اپراتور چهارم کشور از اسفندماه سال ۱۳۸۹ با دریافت مجوز گسترش شبکه فیبر نوری کار خود را آغاز کرد و هدف نهایی آن ایجاد دسترسی به اینترنت و سرویس‏های شبکه در سه سطح دولتی، شرکتی و خانگی در سه فاز است. با اتصال به این شبکه مشترکان حداقل با سرعت ۲۰ مگابیت بر ثانیه قادر به اتصال به شبکه خواهند بود. در گفت‌وگوی محسن باقری چناری مدیرعامل شرکت ایرانیان نت با «ایسنا» در مورد سرمایه‏گذاری این اپراتور و مشکلات مالی آن و مراحل بهره‏برداری از شبکه در استان‏های مختلف کشور صحبت به میان آمده است که می‏خوانید: با توجه به اینکه شرکت ایرانیان نت برای اجرای شبکه فیبر نوری در ماه‏های گذشته با مشکل مالی روبه‏رو بوده است، میزان سرمایه مورد نیاز برای اجرای پروژه‏ها در مراحل مختلف چه میزان ارزیابی شده است؟

طبق تکالیفی که در پروانه شرکت آمده است و براساس ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه در بخش اجرای کل پروژه FTTx شامل شبکه پسیو، DOPها و شبکه دسترسی شرکت ایرانیان نت به پنج میلیارد دلار سرمایه‌گذاری احتیاج دارد.

در بخش پسیو هم فیبر و هم پیمانکار مجری و همچنین منابع مالی به اندازه کافی وجود دارد و تا پایان سال آینده هفت شهر در دستور کار قرار گرفته است. شرکت ایرانیان نت تاکنون از هیچ‏گونه سرمایه‏گذاری خارجی استفاده نکرده است.

برای بهره‏برداری از شبکه مترو اینترنت و به اجرا درآوردن پروژه فیبرنوری و ارائه خدمات به مشترکان، شرکت به چه میزان سرمایه نیازمند است، این سرمایه را از چه منابعی تامین خواهید کرد؟

در بحث ایجاد دسترسی برای مشترکان برای سرمایه مورد نیاز توافق‌نامه‏ای با یک شرکت چینی برای استفاده از یک میلیارد دلار تسهیلات بانک سایناشور چین امضا کردیم. جذب سرمایه‏گذاری خارجی برای ایجاد شبکه توسط شرکت ایرانیان نت قبلا به‌وسیله دو وزیر ارتباطات سابق و وزیر ارتباطات فعلی تایید شده است.

زمانی مطرح شده بود که تیم پرسپولیس تصمیم دارد در شرکت ایرانیان نت سرمایه‏گذاری کند؟

من در آن زمان در این شرکت مسوولیتی نداشتم و اطلاعات زیادی در این مورد ندارم؛ اما مستنداتی وجود دارد که بابک زنجانی برای سرمایه‏گذاری در این شرکت اظهار تمایل کرده بود که خوشبختانه اعضای هیات‌مدیره شرکت آن را رد کرده و نپذیرفتند تا این لحظه نیز هیچ سرمایه‏گذاری شخصی دیگری وارد شرکت ایرانیان نت نشده است.

یکی از بحث‏هایی که پس از ایجاد اپراتور چهارم، برای راه‏اندازی شبکه فیبرنوری در کشور به سرعت بالا گرفت، بحث اعتراض شرکت مخابرات به صدور این پروانه ایرانیان نت بود. آیا شرکت ایرانیان نت تا به حال تعاملی با مخابرات برای استفاده از زیرساخت‏های این شرکت داشته‏است؟

زمانی که پروانه راه‏اندازی شرکت ایرانیان نت به این شرکت داده شد، قانون‌گذار به این امر واقف بود که شرکت مخابرات ایران وجود دارد و از امکانات فیبر نوری هم برخوردار است. بنابراین قانون‌گذار به‌منظور رقابتی‏کردن این حوزه، به این نتیجه رسید که یک اپراتور دیگر نیز در حوزه فیبرنوری فعالیت کند.

ماموریت اصلی این شرکت (مخابرات) در ابتدا ارائه خدمات تلفنی به مشترکان بوده است. بنابراین طرح این مساله که به وجود آمدن شرکت ایرانیان نت به نوعی دوباره کاری در عرصه ایجاد فیبرنوری است؛ به نظر من با توجه به وسیع‏ بودن بازار IT در کشور، ادعا و موضوعی بی‏معنا و نابجا است.

تا امروز چه چالش‏هایی پیش‏روی اجرای شبکه فیبرنوری ازسوی اپراتور چهارم وجود داشته است؟

اولین چالش پیش‌روی ایجاد شبکه فیبرنوری، بحث سرمایه‏گذاری به‌خصوص در لایه دسترسی است آن هم با وجود تحریم‏های ظالمانه‏ای است که علیه کشورمان اعمال شده‏، زیرا به‌دست آوردن تکنولوژی در دنیای امروز کار بسیار سختی است.

بحث چگونگی تامین سرمایه پروژه فیبرنوری برای نهایی شدن با توجه به اهدافی که قانون‌گذار برای این شرکت در نظر گرفته است از جمله مشکلات فعلی پیش‏روی برنامه‏های ایرانیان نت است؛ با توجه به اینکه شرکت ایرانیان نت باید درنهایت ۶ میلیون و هشتصد هزار مشترک داشته باشد، به این منظور سرمایه‏ای حدود ۱۵ هزار میلیارد ریال نیازاست.

برخی سازمان‏ها بدون وجود نظارت لازم وارد بازار فیبری کشور شده‏اند که عملا بخشی از ترافیک داده از طریق آنها منتقل می‏شود و به‌دلیل اینکه به صورت غیرقانونی در این حوزه فعالیت می‏کنند و هزینه پروانه را نمی‏پردازند ارائه خدمات فیبر نوری برای این شرکت‌ها هزینه‏ زیادی دربرندارد و می‏توانند سرویس ارزان‏تری را به مشترکان ارائه دهند.

بحث انحصاری بودن ارائه خدمات در پروانه شرکت ایرانیان نت با چه شرایطی مطرح شده‏ است؟

شرکت ایرانیان نت برای چهار سال، پروانه ارائه خدمات انحصاری فیبر نوری از جمله تلفن، VOIP و VIDEO UNDEMANDو Dataرا دارد و این انحصار تا سه سال بعد از آن هم قابل تمدید است.

با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین ویژگی‏های آنچه به‌عنوان نسل سوم و چهارم ارتباطی وارد کشور شده، سرعت بالای انتقال داده‏ها است، کابل‏های نوری چه نقشی می‏تواند در این حوزه ایفا کند؟

ارائه سرویس نسل سوم و چهارم ارتباطی ازسوی اپراتورها ازطریق کابل مسی امکان‏پذیر نیست. در صورتی که اپراتورها بخواهند سرویس‏های اصلی را با سرعت بالا روی سیستم ۳G و ۴G ارائه دهند، باید مانند همه کشور‏های دنیا از بستر و امکانات فیبرنوری استفاده کنند؛ بنابراین دستیابی به این بستر ازطریق ایرانیان نت امکان‌پذیر است یا اینکه خودشان یک بستر فیبرنوری اختصاصی ایجاد کنند که به لحاظ بار مالی، مقرون به‏صرفه نخواهد بود.

در صورت ارائه خدمات فیبرنوری به کاربران، اپراتور چهارم چه سرعت اینترنتی را به مشترکان ارائه می‏دهد؟

سرعت اینترنت درحال‌حاضر در کشور ۱۲۸ کیلو بایت است، شرکت ایرانیان نت طبق قانون برنامه پنجم توسعه، ملزم است به هر مشترک خانگی ۲۰ مگ پهنای باند ارائه دهد که مشترکان می‏توانند از مجموع این پهنای باند در سه بخش تلفن، VOIP و VIDEO UNDEMAND و Data استفاده کنند. درواقع مجموع نیازهای مشترکان با دنیای بیرون خود ازطریق ۲۰ مگ می‏تواند برطرف می‏شود.

بحث اینترنت ملی برای نخستین بار به گونه‏ای مطرح شد که نگرانی‏هایی درباره قطع اینترنت جهانی را در بین مردم به وجود آورد. اکنون شبکه ملی اینترنت بار دیگر در دستور کار ارگان‌های مربوطه قرار گرفته است؛ راه‏اندازی این شبکه چه تاثیری در زمینه انتقال داده‏ها خواهد داشت؟

شبکه ملی اطلاعات در کشور‏های مختلف وجود دارد که متاسفانه در افکار عمومی کشورمان اشتباها به‌عنوان اینترنت ملی جا افتاده بود. در شبکه ملی اطلاعات می‏توان مجموعه اطلاعات موردنیاز برای کشور را جمع‏آوری کرد، به‌طور مثال فرستادن ایمیل از کاربران داخلی به داخل کشور یا استفاده کردن از برنامه‏های جست‏وجوی خارجی برای اطلاعات داخلی کشور تنها GATEWAY‌های بین‏المللی را اشغال می‏کند و باعث کند شدن سرعت اینترنت می‏شود. شبکه ملی اطلاعات به‌عنوان نیاز کشورها در اغلب کشورهای جهان احصا شده است و کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست، اما طرح این بحث که شبکه ملی اطلاعات جایگزین اینترنت شود هیچ مبنای کارشناسی ندارد و می‏توان گفت بیشتر بحث‏های متداول عامه مردم است تا بحث‏های علمی دانشگاهی.

جایگزینی شبکه ملی اطلاعات به جای اینترنت بین‏المللی هیچ‌وقت در سیاست‌های کلان دولت و مجلس وجود نداشته و به همان دلایلی که عرض کردم، در آینده هم نخواهد داشت.