تلفن‏های همگانی فراموش می‏شوند؟
عاقله ترابی استفاده از تلفن همراه برای همه ما آنقدر عادی شده که شاید فراموش کرده باشیم زمانی نه خیلی دور برای برقراری تماس تلفنی به باجه‏های زردرنگی مراجعه می‏کردیم که در جای‏جای شهر خودنمایی می‏کردند. بیست سی سال پیش، نه‏تنها نشانی از تلفن همراه نبود، بلکه بسیاری از افراد در خانه‏های خود حتی خط تلفن خانگی هم نداشتند.
به همین سبب تلفن‏های همگانی برای این دسته نقشی مهم ایفا می‏کردند و وجودشان بسیار ضروری‏تر از امروز بود. ولی مدتی است دیگر از آن اتاقک‏های زردرنگ، که به‏نوعی نماد شهر محسوب می‏شدند، خبری نیست. اغلب کیوسک‏های تلفن عمومی نه‏تنها دیگر زردرنگ نیستند، بلکه شکل و شمایل خود را نیز تغییر داده‏ و حتی تعدادشان هم کمتر از قبل شده است.
عده‏ای از مردم معتقدند که با پیشرفت تکنولوژی ارتباطی، دیگر نیازی به تلفن عمومی نیست درحالی‌که بعضی دیگر همچنان وجود این کیوسک‏ها را ضروری می‏دانند. از نظر این عده، پیشرفت تکنولوژی ارتباطی مغایرتی با وجود تلفن‏های عمومی ندارد و آنها کاربرد خود را دارند، مثلا اگر کسی شارژ اعتباری یا باتری تلفن همراهش قطع شود می‏تواند از تلفن عمومی استفاده کند.
تلفن‏های عمومی در بیشتر کشورهای جهان از مبلمان شهری و از اجزای ضروری برای خدمت‏رسانی به شهروندان به شمار می‏روند و با اینکه افزایش ضریب نفوذ تلفن‏های همراه و ثابت استفاده از این دستگاه‏ها را با روند کاهشی مواجه کرده است هنوز هم این تلفن‏ها ابهت خود را در جایگاه نشانه ملی حفظ کرده‏اند، مثلا در شهر لندن اتاقک‏های تلفن عمومی قرمزرنگ حدود یک قرن است که به‏عنوان نماد بریتانیا خودنمایی می‏کنند.
تاریخچه تلفن‏های همگانی
در ایران اولین تلفن همگانی در دهه چهل نصب شد. این تلفن‏ها از نوع هندلی بودند که چند سال بعد به تلفن‏های سکه‏ای تبدیل شدند. در سال ۷۹ اولین نسل تلفن‏های کارتی عرضه شد که مزایای جالب توجهی در مقایسه با تلفن‏های سکه‏ای داشت، از جمله آگاهی مسوولان از وضعیت این تلفن‏ها به علت داشتن سرور مرکزی. از طرفی مردم هم از تلفن‏های کارتی استقبال کردند؛ چراکه به‏همراه داشتن یک کارت تلفن به‏مراتب راحت‏تر از حمل یا تهیه چند سکه‏ بوده است.
استفاده از تلفن‏های کارتی رونق خود را داشت تا اینکه تلفن همراه وارد بازار شد و به‏مرور در جیب تک‏تک شهروندان جای گرفت. معاون فنی و مهندسی مخابرات استان تهران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» می‏گوید: امروزه با وجود گسترش استفاده از تلفن همراه که ضریب نفوذ آن از ۱۰۰ درصد هم گذشته، تعداد کمی از مردم از تلفن عمومی استفاده می‏کنند، بنابراین اگر هزینه نگهداری را هم در نظر بگیریم، طبیعی است که تعداد این کیوسک‏ها را کم کنیم. رضا خلیلی با بیان اینکه این امر به کشور ما اختصاص ندارد و در همه‏جای دنیا به همین صورت است ادامه می‏دهد: با وجود این، تاکنون تعداد این کیوسک‏ها را کاهش چندانی نداده‏ایم تا مردم بتوانند به‏راحتی به آنها دسترسی داشته باشند به طوری که در یکسال اخیرحدود ۲ تا ۳ هزار کیوسک کاهش پیدا کرده است. او می‏افزاید: میانگین استفاده روزانه از تلفن‏های عمومی ۳۰ دقیقه است و این نشان می‏دهد تعداد این دستگاه‏ها از میزان استاندارد بیشتر است. خلیلی در این‌باره ادامه می‏دهد: استاندارد استفاده از دستگاه‏های تلفن عمومی در جهان یک‏دهم درصد است درحالی‌که این میزان در ایران نیم درصد است.
تلفن‏های عمومی مولتی‏مدیا
امروزه در اغلب کشورها تلفن‏های عمومی ارتقا یافته و به حالت مولتی‏مدیا تبدیل شده‏اند. در این حالت شهروندان می‏توانند با استفاده از کارت اعتباری تلفن همگانی علاوه‌بر برقراری تماس تلفنی به اینترنت نیز دسترسی داشته باشند. تلفن‏های مولتی‏مدیا در ایران نیز در سال ۸۴ فعالیت خود را آغاز کرده‏اند.
خلیلی در این باره به «دنیای‌اقتصاد» می‏گوید: در کل استان تهران ۳۶ هزار و ۴۰۰ کیوسک تلفن همگانی وجود دارد. از این میان حدود ۱۱۰۰ دستگاه کیوسک مولتی مدیا است که در برخی مراکز عمومی مثل سینماها قرار دارد و ۶۰۰ دستگاه هم کیوسک رایگان است که در نقاط خاص مثل بیمارستان‏ها نصب شده است.
او ادامه می‏دهد: هم‏اکنون برای ارتقای تکنولوژی و یکپارچه‏سازی این دستگاه‏ها در تلاش هستیم. برنامه ما این است که با استفاده از این کیوسک‏ها بتوان خدمات مختلفی را به صورت یکپارچه به مشترکان ارائه داد که تحقق این امر نیازمند هماهنگی دستگاه‏های مختلف و همین‌طور بالابردن فرهنگ استفاده از این دستگاه‏ها است.
کانکس‏هایی برای مواقع بحران
معاون فنی و مهندسی مخابرات استان تهران همچنین به یکی دیگر از ضرورت‏های وجود این دستگاه‏ها اشاره می‏کند و می‏گوید: تلفن‏های عمومی حتی در مواقع بحرانی هم می‌توانند یک آلترناتیو ارتباطی به حساب بیایند. خلیلی می‏افزاید: مراکز مخابراتی ما استحکام خوبی دارند و در مواقع بحرانی مثل زلزله مشکلی برای آنها پیش نخواهد آمد، اما اگر فرض را بر آن بگیریم که تجهیزات منازل استحکام لازم را نداشته باشند، این کیوسک‏ها یک پشتیبان خوب ارتباطی محسوب می‏شوند.
در این راستا رئیس اداره پشتیبانی فنی ارتباطات همگانی از طراحی کانکس‏های تلفن متحرکی خبر می‏دهد که در مواقع بروز حادثه می‏توان از آنها استفاده کرد.
رامین آرام در گفت و گو با پیام آنلاین می‏گوید: با توجه به گسل‏های فعال شهر تهران و هشدارهای مبادی ذیربط در این خصوص به کلیه سازمان‏ها و ارگان‏های خدماتی، اداره تلفن همگانی با کمک شرکت‌های خصوصی به طراحی و ساخت کانکس‏های تلفن همگانی در مواقع بحران اقدام کرد.
او می‏افزاید: این کانکس‏ها دارای قابلیت انتقال به‏صورت بکسل در جاده‏های کشور با سرعت حداکثر ۸۵ کیلومتر بر ساعت و همچنین حمل هلی‏برد به‏وسیله هلی‏کوپتر را دارند. اکسل فرمان متحرک، پله متحرک در ۲ طرف، چراغ خطر، چراغ گردان، پنل خورشیدی، باتری و روشنایی لامپ‏های هالوژن از دیگر امکانات این کانکس‏ها است.
تعرفه تلفن همگانی
در حال حاضر تعرفه تلفن همگانی معادل تعرفه تلفن ثابت است درحالی‌که به صورت استاندارد تعرفه مکالمات همگانی باید معادل نصف تعرفه مکالمات تلفن ثابت باشد. چنان‌که تعرفه تلفن ثابت نیز باید معادل نصف مکالمات تلفن همراه در نظر گرفته شود. این موضوع نیز می‏تواند یکی از دلایل موثر در کاهش تقاضا برای استفاده از تلفن عمومی باشد.
معاون فنی و مهندسی مخابرات استان تهران درباره اعتبار کارت‏های تلفن همگانی هم به «دنیای‌اقتصاد» می‏گوید: هم‌اکنون کارت‌های ۲ هزارتومانی برای استفاده از این دستگاه‌ها فروخته می‌شود، اما ما می‌خواهیم حجم مبلغ آن را افزایش دهیم و احتمالا کارت‌های ۵ هزارتومانی در دسترس مردم قرار خواهد گرفت.
این روزها افزایش دو تا سه برابری قیمت مواد اولیه تولید کارت‏های تلفن عمومی باعث بی‌رغبتی تولیدکنندگان این کارت‏ها شده و این موضوع باعث کمیاب شدن این کارت‏ها و ایجاد بازار سیاه شده است. سخنگوی شرکت مخابرات ایران در گفت‌وگو با «ایسنا» می‏گوید: در ماه‏های اخیر هزینه‏های وارداتی کمی کاهش یافته است و این می‏تواند به کاهش قیمت تولید این کارت‏ها منجر شود.
هزینه بالای نگهداری
خلیلی با بیان اینکه ما هیچ دید تجاری به این تلفن‏ها نداریم به «دنیای‌اقتصاد» می‏گوید: به‏طور متوسط درآمد ماهانه هر کیوسک تلفن عمومی ۳۳ هزار تومان است و هزینه‏های مربوط به نگهداری آن حدود ۳۰ هزار تومان می‏شود. او همچنین درباره قیمت کیوسک‏های تلفن می‏گوید: قیمت یک کیوسک عادی حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزارتومان و قیمت کیوسک مولتی مدیا بالای یک میلیون تومان است.
او یکی از چالش‏های بزرگ در این حوزه را تخریب و دزدی این کیوسک می‌داند و می‏افزاید: این امر علاوه‌بر هزینه قابل توجهی که به ما تحمیل می‌کند باعث قطع دسترسی بخش قابل توجهی از مردم آن محل برای مدتی به این خدمات می‌شود. در این بین نباید پدیده وندالیسم را فراموش کرد که کمابیش در کشور ما به چشم می‏خورد. این ناهنجاری اجتماعی و گرایش جوانان به تخریب اموال عمومی از جمله کیوسک‏های تلفن‏ باعث افزایش هزینه نگهداری آنها می‏شود که لازم است مسوولان با ارائه راه حل‏های مناسب برای از بین بردن این پدیده مخرب در جامعه تلاش و با استفاده از آموزش و تبلیغ، فرهنگسازی کنند.