مریم عسگری از زمان شدت گرفتن تحریم‌های سیاسی و اقتصادی علیه ایران، بازار خرید و فروش کالاهای گوناگون از جمله بازار کامپیوتر با تغییراتی از لحاظ قیمت، میزان عرضه و تقاضا، سرعت ورود تکنولوژی و محصولات جدید به بازار و... مواجه شد.
تغییراتی که در یک دوره حدود دوساله فشار زیادی به بازار و گروه‌های مرتبط با آن وارد آورد و نتیجه آن خواب سرمایه فعالان بازار و رکود بازار کامپیوتر و تجهیزات جانبی بوده و البته هست.
کارشناسان که علت اصلی تمام این تغییرات را نوسانات شدید نرخ دلار آزاد می‌دانستند، پیش‌بینی کرده بودند با به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای و لغو تحریم‌های سیاسی و اقتصادی مشکل بازار رفع شده و بازار حداقل از لحاظ تامین موجودی و سرعت ورود تکنولوژی به روال سابق باز می‌گردد.
حالا با به سرانجام رسیدن مذاکرات هسته‌ای و انتشار خبر لغو تحریم‌ها در کنار خبر آزادسازی بخشی از دارایی‌های ایران که وعده آن از اواخر ماه ژانویه داده شده است خریداران انتظار کاهش ناگهانی قیمت‌ها در بازار را دارند و به همین بهانه از خرید خودداری می‌کنند.
این اتفاق در شرایطی رخ داده است که بازار شب عید را پیش رو داریم و قاعدتا در چنین روزهایی بازار باید روزهای پررونقی را سپری کند.
این موضوع که با انتظارات خریداران و همچنین فعالان بازار مطابق نیست موجی از اعتراض را نسبت به شرایط فعلی بازار ایجاد کرده است. اعتراض‌هایی از سوی خریدارانی که در انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها هستند و فروشندگانی که معتقدند کاهش ناگهانی قیمت‌ها ممکن نیست و ناشی از عدم اشراف گروه مصرف‌کننده به وضعیت اقتصادی و همچنین شرایط بازار است. با توجه به این موضوع ما به بررسی وضعیت بازار کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال طی یک ماه اخیر و تاثیری که به سرانجام رسیدن مذاکرات هسته‌ای و انتشار خبر لغو تحریم‌ها بر بازار گذاشته است پرداخته‌ایم. اگر به این موضوع علاقه‌مندید این گزارش را بخوانید:
بازار کامپیوتر پس از لغو تحریم‌ها
ختم به خیر شدن جریان مذاکرات هسته‌ای و لغو برخی از تحریم‌های سیاسی و اقتصادی طی ماه گذشته این تصور را نزد بسیاری از خریداران کالاهای کامپیوتری به وجود آورد که مشکلات بازار رفع شده و از این پس باید منتظر کاهش روز‌به‌روز قیمت‌ها باشند. انتشار خبر آزادسازی بخشی از دارایی‌های دولت ایران در پایان ماه ژانویه هم امید به کاهش سریع قیمت‌ها را در دل گروه مصرف‌کننده قوت بخشید. با این حال در بازار خرید و فروش کامپیوتر خبری از کاهش قیمت در حد مورد توجه نبوده است، هر چند که مقایسه قیمت‌های امروز و ۶ ماه گذشته بازار کامپیوتر گویای یک کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی است.
بر اساس بررسی‌های بازاری «دنیای اقتصاد» طی ماه گذشته و از زمان انتشار خبر به نتیجه رسیدن جریان مذاکرات هسته‌ای، بسیاری از خریداران به امید کاهش بیشتر قیمت‌ها از خرید خودداری کرده و به این ترتیب بازار با رکود مواجه شده است.
علاوه ‌بر این فروشندگان که سابق بر این کالاها را با دلار گران سفارش داده‌اند اینک، با کاهش گاه و بیگاه و البته مقطعی نرخ دلار زیر بار کاهش قیمت‌ها و فروش کالاها به نرخ روز دلار نمی‌روند.
البته طی روزهای اخیر برخی از شرکت‌های عرضه‌کننده قیمت‌ها را در حدود ۲ درصد کاهش داده‌اند. اما این کاهش قیمت در حد انتظار خریداران نبوده است. به غیر از این مورد برخی از فعالان بازار از کاهش موجودی در بازار خبر می‌دهند. محسن بهنامی یکی از فعالان بازار در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید؛ طی ماه گذشته تعطیلات سال نو میلادی موجب شده است، تا سفارش‌های واردکنندگان با تاخیر وارد بازار شود و به همین دلیل بازار با کاهش موجودی مواجه شده است.
کارشناسان می‌گویند؛ اگر چه گروه‌های گوناگون طی دو سال اخیر به شدت تحت تاثیر روند صعودی قیمت‌ها آسیب دیده‌اند. اما باید بدانند که درست کردن شرایط بسیار سخت‌تر از خراب کردن است و زمان بسیار زیادی لازم است، تا اوضاع و احوال تغییر کند. بهرو یکی از فعالان بازار کامپیوتر در این باره می‌گوید؛ گویا خریداران عجله زیادی دارند که هنوز جوهر امضای این توافق‌نامه خشک نشده‌ است، انتظار کاهش سریع قیمت‌ها در بازار و حتی در برخی از موارد بازگشت قیمت‌ها به حدود دو سال قبل را دارند. در حالی که چنین اتفاقی غیرممکن است.
ادامه در همین صفحه
ادامه از همین صفحه
آرش فکوری یک کارشناس و فعال بازار کامپیوتر هم در این رابطه می‌گوید؛ به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای قطعا موجب بروز تغییراتی در بازار می‌شود. اما نه به این زودی‌ها!
به گفته این کارشناس بازار؛ باید توجه داشت که همه چیز در بازار به نرخ دلار ربط دارد و اگر قیمت دلار کاهش یابد و در ضمن کاهش قیمت با ثبات قیمت هم توام شود، باید منتظر کاهش پلکانی قیمت‌ها در بازار باشیم. به گفته وی این در حالی است که در بازار کاهش قیمت‌ها کاملا مقطعی بوده و کسبه نمی‌توانند به آن اعتمادی کنند.
بررسی‌های «دنیای اقتصاد» هم در رابطه با قیمت دلار گویای این امر است که از هفته پایانی دی ماه قیمت‌ها در بازار روندی نزولی در پیش گرفته و حتی در برخی از موارد نرخ دلار به رقم دو هزار و ۸۷۰ تومان رسیده است. اما این جریان موقتی بوده و از اوایل بهمن‌ماه شاهد رشد نرخ دلار و بازگشت به رقم دو هزار و ۹۵۰ تومان بودیم.
بر اساس بررسی‌های «دنیای اقتصاد»، نرخ دلار آزاد طی روزهای اخیر روی رقم تقریبی دو هزار و ۹۴۰ تومان ثابت بوده است که این ثبات چند روزه قیمت منجر به کاهش نرخ برخی کالاها در بازار کامپیوتر شده است.
صالحی یکی دیگر از فعالان بازار هم که دستی در واردات کالا دارد در این رابطه به «دنیای اقتصاد» گفت؛ متاسفانه بسیاری از خریداران با تصور اینکه با مشخص شدن نتیجه، قیمت دلار و به تبع آن کالاهای گوناگون و از جمله کالاهای حوزه‌ آی‌تی کاهش می‌یابد، انتظار کاهش سریع قیمت‌ها را دارند و گروهی نیز که قصد خرید دارند از خرید سر بار زده و منتظر کاهش قیمت‌ها در آینده نزدیک هستند. در حالی که چنین انتظاری غیرمنطقی است. وی می‌گوید؛ از آنجا که نرخ‌گذاری روی کالاهای کامپیوتری بر مبنای تغییرات نرخ دلار انجام می‌شود، باید منتظر کاهش نرخ دلار باشیم ولی نباید انتظار کاهش چشمگیر قیمت‌ها و بازگشت قیمت‌ها به دو سال قبل را داشت. ضمن اینکه قرار بر این است که این کاهش قیمت پلکانی صورت گیرد. پس انتظار کاهش ناگهانی قیمت‌ها در بازار دور از ذهن است.
این کارشناس بازار همچنین افزود: در هر حال باید برای مشاهده تغییرات در بازار منتظر اتفاقات جدید باشیم که نزدیک‌ترین اتفاق آزادسازی بخشی از دارایی دولت ایران است که اواخر ژانویه صورت می‌گیرد و اگر چنین اتفاقی رخ دهد پس از این اتفاق شاهد کاهش نرخ دلار آزاد در بازار خواهیم بود.
پیش‌بینی بازار پیش رو
به گفته فعالان بازار و کارشناسان؛ بازگشت تعادل از لحاظ عرضه و تقاضا و قیمت‌گذاری در بازار به زمان نیازمند است. گروهی یک پروسه ۶ ماهه و گروهی حدود چند سال زمان را برای بازگشت تقریبی آرامش به بازارکافی می‌دانند. به گفته شریعتی، یکی از فعالان بازار کامپیوتر؛ اکنون با انتشار خبر خوش در مورد مذاکرات هسته‌ای خریداران در انتظار کاهش قیمت از خرید خودداری می‌کنند. این در حالی است که ما شب عید و بازار این ایام را در پیش‌رو داریم و در صورت مشخص نشدن این قضیه و عدم تثبیت نرخ دلار کسبه بازار کامپیوتر بازار شب عید را نیز از دست می‌دهند.
بابک نقاش یک فعال بازار هم می‌گوید: با توجه به شرایط فعلی که کاهش موجودی و همچنین کاهش شدید تقاضا در بازار به چشم می‌آید نباید به این زودی‌ها انتظار بهبود وضعیت را داشت. به گفته وی، در صورت بروز نوسانات نرخ دلار آزاد نه تنها بازار شب عید، بلکه بازار تابستان آینده را نیز از دست خواهیم داد.
خرید کنیم یا خیر؟
با توجه به شرایط بازار، کارشناسان به خریداران توصیه می‌کنند، در صورتی که قصد دارند کالایی از میان محصولات موجود در بازار خریداری کنند، بهتر است خرید خود را به فردا نیندازند و برای خرید اقدام کنند. اما اگر منتظر محصولات جدید هستید بهتر است منتظر ورود این محصولات و البته مشخص شدن تکلیف نرخ ارز و قیمت‌ها باشید. کارشناسان همچنین به خریداران توصیه کردند که در صورت تمایل برای خرید قیمت کالا را بین چند فروشگاه مقایسه کرده و کالا را با قیمت واقعی خریداری کنند. زیرا به‌دلیل کاهش نظارت بر بازار طی مدت اخیر بازار از جریان منظمی برای قیمت‌گذاری کالاها پیروی نمی‌کند.