بهار استارت‌آپ در کشورهای عربی
محسن ملایری* باب متکلف، بنیانگذار 3com جمله معروفی دارد که می‌گوید «سیلیکون ولی تنها جای زمین است که در تلاش برای تبدیل شدن به سیلیکون ولی نیست!»
اما آنچه در خاورمیانه در حال وقوع است بسیار متفاوت است. کریس شرودر کتابی را اخیرا منتشر کرده است با نام Startup Rising و به انقلاب کارآفرینی اشاره کرده که خاورمیانه را متحول می‌کند.
این کارآفرین و سرمایه‌گذار تکنولوژی از باهوش ترین افراد در خارج از سیلیکون ولی است. کریس تعاملات نزدیکی با بزرگان دره سیلیکون مانند مارک اندرسون و بن هورویتس دارد و به شامه دقیقش برای پیش‌بینی اتفاقات بزرگ معروف است.آنچه او در کتاب اخیرش به آن اشاره کرده‌‌است بسیاری را به تعجب واداشته است. کریس معتقد است که قاهره یا دوحه ممکن است پالو آلتوهای (منطقه‌ای معروف در سیلیکون ولی) بعدی باشند.
در توئیتر از کریس پرسیدم چرا در کتابش به تحولات اکوسیستم کارآفرینی در ایران اشاره نکرده است که وی در جواب گفت «آنچه در ایران در حال وقوع است بی‌نظیر است و امیدوارم روز به روز افزایش یابد. اما کتاب من تمرکزش روی دنیای عرب بوده است.»کریس در کتاب به این موضوع اشاره می‌کند که نسل جوان در خاورمیانه که جمعیت فراوانی هم دارد نوید دریایی از استعداد و نوآوری است. وی می‌گوید سرمایه‌گذاران در بازارهای نوظهور به دو دلیل ورود می‌کنند. اولا این بازارها آنقدر بزرگ هستند که با تمام مشکلاتی که در آنجا وجود دارد، نمی‌توان از آنها گذر کرد. ثانیا این بازارها سرشار از متخصصین خبره‌ای است که از بازارهای پیشرفته هزینه کمتری را به کسب‌وکارها تحمیل می‌کنند.
تجربه موفق سرمایه‌گذاران در دهه گذشته با سرمایه‌گذاری در کشورهایی مانند روسیه، برزیل، چین و هند اگرچه با چالش‌های فراوانی مواجه بوده است (مانند فساد در دستگاه‌های اداری و...)، اما جامعه سرمایه‌گذار را بسیار مجرب کرده‌است و اکنون این تجربه را در دیگر بازارهای نوظهور مثل خاورمیانه به خوبی به کار می‌گیرند.کریس مثال‌های روشنی را با اطلاعات دموگرافیک از منابع مختلف نشان می‌دهد. به‌طور نمونه «در سال ۲۰۰۸ GDP کشورهای مصر، ایران، پاکستان، عربستان و ترکیه روی هم با جمعیت ۴۲۰ میلیونی معادل ۳/۳ تریلیون دلار است. این میزان با GDP کشور هند برابر است، اما با سه‌برابر جمعیت بیشتر در هند!»
کریس در پایان نتیجه می‌گیرد که اگر دولت‌ها و حاکمیت‌های کشورهای منطقه خاورمیانه از این فرصت به خوبی حمایت کنند، خاورمیانه می‌تواند به قطب نوآوری و کسب‌وکار در بازارهای نوظهور (Emerging Markets) تبدیل شود.
*مدرس جهانی دوره نکست (NEXT Instructor)، ناظر جهانی استارتاپ ویکند (StartupWeekend Global Facilitator) و نایب‌رییس کانون کارآفرینی ایران است.