مریم عسگری این روزها زمانی که قصد خرید هر کالایی را می‌کنیم، ناخودآگاه قیمت آن کالا را با زمانی که نرخ دلار آزاد در حدود یک هزار و 200 تومان بود و دوران آرمانی و دست نیافتنی حال حاضر به شمار می‌رود مقایسه کرده و لعن و نفرینی نثار دلار آزاد و دلایل جهش ناگهانی قیمت آن و... می‌کنیم.
ساده بگوییم، حتی اگر صورتحساب تلفن همراهمان هم بیش از آنچه انتظار داریم باشد، اگر مبلغ بیشتری بابت ویزیت یک پزشک بپردازیم، اگر... دیواری کوتاه‌تر از دلار نیافته در نهایت انگشت اتهام دلار آزاد را نشانه می‌رود. کارشناسان اما می‌گویند، دلایل دیگری در به وجود آمدن شرایط موجود، تداوم روند صعودی قیمت‌ها و در کل روند قیمت‌گذاری روی کالاها در بازار دخیل بوده‌اند و نوسانات گاه و بی‌گاه نرخ دلار تنها دلیل نوسانات قیمت در بازار نیست. عواملی که البته تا حدودی به نوسانات نرخ دلار وابسته است، ولی به دلیل عمومی نبودن آنها و عدم مواجهه گروه‌های خریدار و حتی برخی از گروه‌های فروشگاهی با آنها از نظرها دور مانده‌اند. مسائلی که تنها گروه واردکننده و تا حدودی فروشندگان با آن مواجه هستند. به گفته کارشناسان اهمیت رفع و رجوع برخی از موضوعات در حدی است که حتی اگر نرخ دلار در حد مورد نظر و مطلوب نیز کاهش یابد، باز هم شاهد تداوم روند صعودی قیمت‌ها یا حداقل ثبات قیمت‌ها در بازار نخواهیم بود. با توجه به این موضوع ما در این گزارش به بررسی مسائل تاثیر‌گذر بر روند قیمت‌ها در بازار کامپیوتر پرداخته‌ایم. اگر به این موضوع علاقه‌مندید این گزارش را بخوانید:

نوسانات نرخ دلار آزاد
نوسانات نرخ ارز که طی یکسال و نیم گذشته شاهد آن بوده‌ایم مهم‌ترین عامل در تعیین قیمت‌ها در بازار کامپیوتر است. این یک حقیقت است که کارشناسان فعالان صنفی در تمام گروه‌های کالایی و همچنین مصرف‌کنندگان به آن معتقدند.
به همین دلیل گروهی با تصور اینکه کاهش نرخ دلار آزاد به بهبود وضعیت بازار و متعادل شدن قیمت‌ها منجر می‌شود در انتظار تغییر سیاست‌های دولتی، به کاهش نرخ دلار و بازگشت قیمت کالاها به زمان سابق دل بسته‌اند. اما گویا این امیدی واهی است و امکان تحقق آن حتی در صورت کاهش نرخ دلار آزاد وجود ندارد؛چرا که مجموعه‌ای از عوامل موجب به وجود آمدن چنین فضایی در بازار شده و رفع تنها یک مورد کمکی به بازگشت اعتدال به بازار نمی‌کند. به گفته کارشناسان، تاثیر عوامل حاشیه‌ای تاثیر‌گذار بر روند قیمت‌ها در بازار کامپیوتر، بر وضعیت بازار حتی تا مدت‌ها پس از ثبات یا حتی کاهش نرخ دلار آزاد باقی است. برخی از کارشناسان و فعالان بازار اعلام کرده‌اند ممکن است جبران اتفاقاتی که طی یک سال در بازار رخ داده است، حدود دو سال زمان بخواهد!رضا موسوی، مدیرعامل شرکت آذر تحلیل در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: این یک حقیقت است که قیمت‌ها در بازار تحت تاثیر شدید نرخ دلار، آن هم از نوع آزاد به روز یا درهم قرار دارند.وقتی واردکننده کالا را با درهم 850 تا 900 تومانی وارد می‌کند نباید قیمت کالا را با زمانی که نرخ درهم 350 تا 400 تومان بود مقایسه کرد. وی افزود: در شرایط فعلی تمام فروشندگان کالاها را به صورت چکی از واردکننده خریداری می‌کنند و باید از عهده تعهدات اعتباری خود برآید. به همین دلیل ناچار است قیمت‌گذاری خاص روی کالاها داشته باشد!هرمز درویش، یک واردکننده و پخش‌کننده مطرح کالاهای کامپیوتری نیز در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: از آنجا که کالاهای وارداتی از هر کجای دنیا با دلار وارد بازار داخلی می‌شوند، نوسانات نرخ دلار عامل تعیین‌کننده قیمت‌ها به شمار می‌آید. به گفته وی، واردکننده بابت خرید کالا حواله آن هم به نرخ روز دلار ارائه می‌کند و در ضمن از ارز مرجع و مبادله‌ای هم محروم است. به همین دلیل قیمت‌ها تحت تاثیر نرخ روز دلار آزاد است.

مالیات بر ارزش افزوده
هر قدر فعالان صنفی به پرداخت مالیات اعتقاد داشته باشند، نسبت به مالیات بر ارزش افزوده و همچنین شیوه‌‌های پرداخت آن انتقاد دارند. یک فعال صنفی که در زمینه محصولات برند اپل فعالیت می‌کند در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید، به دلیل عدم پذیرش مالیات بر ارزش افزوده از جانب فعالان صنفی در بازار شاهد برخی اقدامات از جانب فروشندگان هستیم که اگر چه مطلوب نیست، اما برخی چاره‌ای جز اقدام به آن ندارند. به گفته وی، در شرایط فعلی بسیاری از فروشندگان از ارائه فاکتور رسمی فروش به خریدار خودداری می‌کنند و در عوض ۶ درصدی را که خریدار باید بابت مالیات بر ارزش افزوده به فروشنده پرداخت کند، از وی دریافت نمی‌کند. این فعال صنفی می‌گوید با وجودی که خریدار روی فاکتور غیررسمی نمی‌تواند ادعایی در مورد ایراددار یا حتی دست دوم و... بودن لپ‌تاپ داشته باشد، اما حاضر است فاکتور غیررسمی از فروشنده دریافت کند، اما ۶ درصد را نپردازد. درویش نیز با تایید این موضوع به «دنیای اقتصاد» اعلام کرد، حقیقت این است که بسیاری از اعضای صنفی هنوز نسبت به پرداخت مالیات بر ازرش افزوده مجاب نشده‌اند. به همین دلیل گروهی که این مالیات را در نظر نمی‌گیرند اجناس را ارزان‌تر و گروهی که فاکتور رسمی ارائه می‌کنند، گران‌تر می‌فروشند. به گفته یکی از فعالان بازار چنین موضوعی بر روند قیمت‌ها در بازار تاثیر می‌‌گذارد. یکی دیگر از فعالان بازار هم می‌گوید، خریداری که لپ‌تاپ ۳ میلیون تومانی خریداری می‌کند، خودش داوطلب می‌شود که حدود ۲۰۰ هزار تومان کمتر بپردازد و فاکتور غیر رسمی بگیرد. به گفته وی عوامل این چنینی روی قیمت‌ها در بازار تاثیر زیادی می‌گذارند. تاثیری در حد نوسانات نرخ دلار آزاد!

حواله‌های نقدی و مدت دار
شاید تعداد کمی از خریداران کالاهای کامپیوتری اطلاعاتی در مورد نحوه ورود کالاها و شیوه معاملات واردکنندگان و فروشندگان واسطه در کشورهای واسطه داشته باشند. حقیقت این است که پروسه ثبت سفارش و واردات کالا و همچنین شیوه‌های پرداختی که بین واردکننده ایرانی و فروشنده واسطه رایج است از عوامل تاثیرگذار روی قیمت‌ها در بازار کامپیوتر است. به گفته کارشناسان، در حال حاضر شیوه معاملاتی که بین واردکننده فروشنده واسطه در کشور واسط اعمال می‌شود به‌صورت ارائه حواله است که همین شیوه پرداخت حواله عامل مهمی در روند قیمت‌گذاری در بازار است. موسوی، مدیرعامل شرکت آذر تحلیل در این باره به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: در حال حاضر واردکنندگان به شیوه‌های نقدی، دو مرحله‌ای و سه مرحله‌ای حواله‌های خود را پرداخت می‌کنند در صورتی که پرداخت به صورت نقدی صورت‌ گیرد، واردکننده از جایزه تخفیف یک تا دو درصدی (بسته به حجم خرید) برخوردار می‌شود. در چنین شرایطی واردکننده‌ای که خرید را نقدی داشته است کالاها را با احتساب دو درصد تخفیف با قیمت ارزان‌تر از رقبا به بازار عرضه کرده و موجب به هم خوردن تعادل قیمت در بازار می‌شود. البته در برخی موارد نیز وارد‌کننده قید جلب توجه مشتری را زده و دو درصد تخفیف را به‌عنوان سود خود در نظر گرفته و کالا را با قیمت بالاتر به بازار عرضه می‌کند.به گفته این فعال بازار، در شرایط فعلی به دلیل کاهش نقدینگی فعالان صنفی، بیشتر خریدها به صورت پرداخت‌های دو تا سه مرحله‌ای انجام می‌شود؛ زیرا در حال حاضر با مشکل نوسانات نرخ ارز مواجه هستیم.

قاچاقچیان خرده پا
تعرفه پایین واردات لپ‌تاپ اگرچه انگیزه قاچاق لپ‌تاپ را تا حد زیادی کاهش داده است، اما شنیده‌ها حاکی از این است که گروهی که شاید اصلا فعال حوزه کامپیوتر نباشند از طرقی اقدام به واردات لپ‌تاپ با دلار مبادله‌ای یا حتی مرجع کرده و لپ‌تاپ‌ها را با قیمت پایین‌تر از عرف بازار به فروش می‌رسانند. به گفته فعالان بازار، حتی اگر حجم لپ‌تاپ‌های این واردکننده‌ها در حد ۱۰۰ تا ۲۰۰دستگاه باشد، همین تعداد لپ‌تاپ که با قیمت ارزان‌تر از عرف بازار به فروش می‌رسد، تعادل قیمت‌ها را در بازار به هم زده و موجب شکست قیمت‌ها در بازار می‌شود. در چنین شرایطی سایر فروشندگان یا ناچارند قیمت‌ها را کاهش دهند یا از فروش کالا خودداری کنند و منتظر ثبات اوضاع باشند.

عوامل تاثیرگذار بر روند‌ قیمت‌ها در بازار کامپیوتر