اینترنت روی هوا
مریم عسگری
سر انگشتانت با سرعت روی صفحه کلید حرکت می‌کنند و صفحه‌های مختلف روی نمایشگر رایانه باز و بسته می‌شوند.

اطلاعات مورد نظر نیز با یک اشاره به دکمه موس روی صفحه نمایشگر ظاهر می‌شوند. همه این امور با سرعت نور انجام می‌شوند، بدون این که وسط کار ارتباط قطع شود. از وقتی از سیستم اینترنت بی‌سیم استفاده می‌کنی نه از قطع و وصل شدن‌های مکرر ارتباط خبری است و نه از سرعت پایین خطوط اینترنت!
در اختیار داشتن سرعت، خواسته‌ای است که اکثر کاربران خانگی، اداری و تجاری اینترنت برای رسیدن به اهداف خود در کوتاه‌ترین زمان ممکن در پی آن هستند.
در‌حال‌حاضر بسیاری از کاربران که از روش‌های دسترسی به اینترنت با استفاده از مودم و خطوط تلفن به ستوه آمده‌اند در پی آن هستند تا با استفاده از راهکارهای دیگری به سرعت مطلوب خود برسند. استفاده از اینترنت بی‌سیم یکی از این راهکارها است.
ورود اتصالات بی‌سیم به دنیای ارتباطات، کاربران مشتاق زیادی‌ را به خود جذب کرده است و افرادی که برای انجام امور روزمره خود از رایانه و اینترنت استفاده می‌‌کنند و از قطع و وصل‌شدن‌های مکرر و نابهنگام ارتباط خسته شده‌اند را به سوی خود کشانده است.
شبکه‌های بی‌سیم (wireless) یکی از تکنولوژی‌های جذابی هستند که توانسته‌اند به خوبی پاسخگوی نیاز بسیاری از کاربران اینترنت باشند.
البته، هر چند این تکنولوژی جذابیت و موارد کاربرد بالایی دارد ولی مهم‌ترین مرحله که تعیین‌کننده میزان رضایت از آن را به دنبال خواهد داشت، ارزیابی نیازها، توقعات و مقایسه آن با امکانات و قابلیت‌های این تکنولوژی است.
اینترنت بی‌سیم در ایران
نصری یک ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی می‌گوید: اینترنت بی‌سیم حدود ۷سال است که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد و به علت وجود موانعی که در ابتدای ورود این شبکه به کشور وجود داشت، در مراحل اولیه در شهرستان‌هایی با مساحت کم مورد استفاده قرار گرفت.
وی شبکه ارتباطی بی‌سیم، wimax wireless، wi-fi وIP wireless را از شبکه‌های فعال ارتباطی در ایران معرفی کرده و می‌گوید: در حال حاضر شبکه‌های ارتباطی مذکور توسط شرکت مخابرات به اشخاص حقوقی واگذار می‌شود و این اشخاص با فروش این شبکه‌ها به کاربران خانگی و... ارتباطات بی‌سیم اینترنتی را در کشور گسترش می‌دهند.
مخابرات و تصدی‌گری فروش اینترنت بی‌سیم
در حال حاضر شرکت مخابرات ایران تنها عرضه‌کننده رسمی و مستقیم سیستم wire Less به شمار می‌رود که طی سال‌های اخیر با تغییر سیاست‌کاری خود به فروش حجمی اینترنت بی‌سیم به اشخاص حقوقی مبادرت ورزیده است. البته شرکت‌های دیگری چون سروش رایانه، آی‌تک و پارس آن‌لاین نیز به صورت محدود با استفاده از ماهواره و امواج نوری تامین‌کننده نیاز برخی متقاضیان خطوط اینترنت هستند. اما شرکت مخابرات متصدی رسمی این کار است. طبق اعلام یکی از ارائه‌دهنده‌گان خدمات اینترنتی، شرکت مخابرات طی دو سال اخیر اقدام به ارائه سیستم wire less به کاربران محدوده هفت تیر به بالا کرده است و در قبال ارائه این خدمات به صورت ماهانه از مشترکین حق اشتراک دریافت می‌کند.
به گفته وی اشخاص حقوقی نیز که با تعبیه یک آنتن مرکزی مشترک شبکه wireless شده‌اند با به اشتراک گذاشتن خطوط این شبکه بین کاربران مختلف از آنها حق اشتراک دریافت می‌کنند.
انواع شبکه بی‌سیم
همانطور که قبلا اشاره کردیم شبکه wire less در ایران به سه نوع wimax ، wi Fi و IP تقسیم‌بندی می‌شود که هر کدام بسته به بعد آنتن‌دهی، قابلیت‌های کاربردی و ... برای امور اداری، تجاری و مصارف خانگی به کار برده می‌شوند.
Wimax
wimax استانداردی است برای انتقال اطلاعات به‌صورت بی‌سیم در فواصل طولانی با پهنای باند زیاد.
از کاربردهای آن می‌توان به ارتباط مشترک با شبکه در آخرین ضلع ارتباطی (مرکز تلفنی محلی تا منزل، بدون سیم)، استفاده در شبکه‌های سلولی، برقراری ارتباط‌های پر‌سرعت در شرکت‌ها، انتقال صوت، تصویر و ... اشاره کرد.
استفاده از wimax به عنوان یک راهکار ارتباطی در شبکه‌های شهری میان محل مشترک و نزدیک‌ترین مرکز مخابراتی به عنوان اصلی‌ترین مزیت این سرویس در مقابل کابل‌های مسی و تکنولوژی‌های DSL است.
طبق اعلام یکی از ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی، wimax در حالت ایده‌آل اجازه می‌دهد که پهنای باند در حدود 70مگابیت بین کاربران و نقطه مرکزی، به صورت اشتراکی مورد استفاده قرار گیرد.
به گفته وی، استانداردهای دسترسی به اینترنت و شبکه نشان می‌دهد که چنین پهنای باندی برای حدود ۶۰شرکت که همزمان نیاز به یک ارتباط اینترنتی معادل ۵۴۴/۱مگابیت داشته باشند کافی خواهد بود.
وی عقیده دارد، کیفیت wimax باعث شده است این تکنولوژی برای استفاده در سرویس‌های مانند VOIP، کنفرانس‌های ویدئویی، برقراری شبکه‌های خصوصی و‌...به طور همزمان کاربرد داشته باشد.
ناظر، یک ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی نیز در این زمینه می‌گوید: «در حال حاضر wimax wireless توسط شرکت‌های لایزر، داتک، هماتل و سروش رسانه ارائه می‌شوند که هزینه تجهیزات و قیمت پهنای باند آن بسته به سرعت این شبکه متفاوت است.»
وی هزینه تجهیزات wimax که شامل آنتن مرکزی و ... است را حدود 400 تا 500هزار تومان و قیمت پهنای باند را ماهیانه حدود 60هزار تا 6میلیون تومان اعلام کرد.
Wi F i
Wi Fi Wire less نیز از لحاظ قابلیت‌های کاربری مانند wimax بوده و در ایران توسط چند شرکت که داتک از جمله آنها است ارائه می‌شود.
به گفته فعالان این عرصه هزینه تجهیزات Wi Fi حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰هزار تومان است و نرخ پهنای باند هم در حد ناچیزی است.
نامق، یکی از ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی می‌گوید: در حال حاضر شرکت‌های نامشخصی که چندان هم بزرگ و معروف نیستند این خطوط را به مشترکان ارائه می‌دهند و بسیاری از ISPها در نقاط مختلف شهر با برپایی دکل، این خطوط را بین متقاضیان به اشتراک می‌گذارند.
وی معتقد است بسیاری از ISPها نیز شبکه Wi Fi را به صورت رایگان در اختیار کاربران می‌گذارند که برخی ISPهای پاساژ پایتخت از این جمله‌اند.
IP wireless
برای کاربران خانگی، اداری و تجاری تجهیزات IP به عنوان یک گذرگاه بی‌سیم برای منازل و دفاتر عمل می‌کند.
IP wireless نوعی از خدمات دسترسی به شبکه جهانی اینترنت است که بی‌وقفه و به صورت بی‌سیم با سرعت بالا ارائه می‌شود و محدودیت این سرویس در پهنای باند ارائه شده حداکثریک مگابیت است.
این سیستم به طور معمول به نصب حرفه‌ای نیاز ندارد و در نتیجه نیازی به انتظارهای طولانی برای رسیدن نوبت نصب و حضور مامورین نصب در محل مورد نظر نیست و همچنین قابل انتقال است. از همه مهم‌تر توانایی این سیستم در برقراری ارتباط است که بسیار قابل اطمینان‌تر و پرسرعت‌تر از (DSL)، سیستم‌های ماهواره‌ای و مودم‌های کابلی است. حداقل امکانات و لوازم جانبی نیز که برای استفاده از خدماتIP wire LESS لازم است عبارت است از PC و ACINTOSH.
شاهد، یکی از ارائه دهندگان خدمات اینترنتی در این زمینه می‌گوید: در ایران تنها شرکت داتک اقدام به ارائه شبکه بی‌سیم IP می‌کند و به همین دلیل این شبکه نسبت به WIMax و WIFI بسیار ضعیف عمل کرده و بیشتر، کاربران خانگی از آن استفاده می‌کنند. در حالی که wimax و WIFI بیشتر کاربری تجاری و اداری دارندتا خانگی. وی هزینه تجهیزات IP WIRE LESS را حدود 100 تا 150هزار تومان و هزینه پهنای باند آن را از 35هزار تومان به بالا اعلام کرد.
وی معتقد است در‌حال‌حاضر اکثر شرکت‌های ارائه دهنده این خدمات، شبکه‌های WIRE LESS ۱۲۸، ۶۴ و ... مگابیتی را بین ۴، ۸ تا ۱۰ مشترک تقسیم می‌کنند و در قبال ارائه این خدمات مبالغی حدود ۳۵ تا ۱۰۰هزار تومان دریافت می‌کنند.
موانع شبکه wireless
وجود ساختمان‌های بلند، ناهمواری و پستی و بلندی‌های زمین و... از عواملی هستند که امواج شبکه wireless را تغییر داده و گاهی اوقات باعث بروز مشکلاتی در این زمینه می‌شوند.
اما به گفته فعالان این عرصه، این مشکلات در مقایسه با موانعی که سر راه خطوط زمینی اینترنت (Leased line) است، بسیار ناچیز است.
چراکه خطوط زمینی از زیرساخت سیم‌های مسی استفاده می‌کنند که برای ارتقای آن در هر مرحله نیاز به صرف هزینه‌های اضافی است.
امروزه ارتباطات باند پهن (بی سیم) نه‌تنها جانشین مناسبی برای خطوط زمینی (Leased line) است بلکه در نقاطی که امکان برقراری ارتباطات زمینی وجود ندارد، می‌تواند مقرون به صرفه بوده و در مدت زمان بسیار کوتاه‌تری نصب و راه‌اندازی شود.
مزیت‌های wireless
پشتیبانی از همه پروتکل‌ها و خصوصیات چند رسانه‌ای مدیریت فراگیر از درونی‌ترین نقطه شبکه تا نقاط انتهایی آن، قابلیت کنترل و تنظیم کیفیت خط ارتباطی، پشتیبانی‌های مختلف مانند (نگهداری و گزارش‌های مالی و آماری برای مشترکان)، ارائه پهنای باند به میزان درخواستی کاربران، خدمات Billing برای سرویس‌های اشتراکی، یکپارچگی خدمات صوتی و تصویری، داده و اینترنت، عدم نیاز به دید مستقیم به آنتن (NLOS) از جمله ویژگی‌های شبکه wire Less است.
تغییرات قیمت
طبق اعلام صدوق، یکی از ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت بی‌سیم، نرخ ارائه این خدمات نسبت به سال گذشته در حدود30 تا 50درصد کاهش یافته است.
وی علت این امر را ایجاد رقابت بین ISPها و شرکت‌های بزرگ ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی بی‌سیم عنوان کرده و می‌گوید: شرکت مخابرات حدود ۵۰درصد به خریداران حجمی شبکهwire less تخفیف می‌دهد.
اشخاص حقوقی نیز با خرید این خطوط آن را بین مشترکان مختلف به اشتراک می‌گذارند.