مریم عسگری
در بازار کامپیوتر، تجهیزات دیجیتالی و صوتی و تصویری، طی ماه‌های گذشته شاهد بروز اتفاقاتی بوده‌ایم که از نظر برخی از کارشناسان و همچنین گروه بزرگی از خریداران تنها ناشی از شرایط اقتصادی نبوده و سوءاستفاده برخی از کسبه و واردکنندگان کالا به تشدید اتفاقات این چنینی دامن زده است.

نمونه‌اش همین داستان کاهش شدید موجودی در بازار است که فعالان بازار به آن اصرار دارند و سختی شرایط واردات کالا و... را عامل اصلی آن می‌دانند. در مقابل خریداران معتقدند چیزی به نام کاهش موجودی در بازار وجود نداشته و فروشندگان کالاها را به امید افزایش بیشتر قیمت‌ها در انبارها نگه داشته‌اند. به عبارتی گروه مصرف‌کننده، فروشندگان بازار کامپیوتر را محتکرانی می‌نامند که درصدد کسب سود بیشتر از بازاری هستند که شرایطش به هیچ وجه قابل پیش‌بینی نیست.
بررسی آمار و ارقام ارائه شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، اما گویای حقایق دیگری در این رابطه است. اگر می‌خواهید بدانید که در بازار کامپیوتر چه می‌گذرد و درمورد چه کالاهایی واقعا با کاهش موجودی مواجه بوده ایم این گزارش را بخوانید:
کاهش واردات لپ‌تاپ
بررسی آمار و ارقام ارائه شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی تا حدی گویای این موضوع است که فعالان بازار کامپیوتر در مورد کاهش موجودی برخی از کالاها مانند لپ‌تاپ صادق بوده‌اند.
چرا که بر اساس اعلام بخش آمار گمرک، حجم واردات انواع لپ تاپ طی چهار ماه نخست سال جاری 983 هزار و 164 کیلوگرم، معادل 245 هزار و 791 دستگاه بوده است که در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل که حجم واردات این کالا یک میلیون و 376 هزار و 476 کیلو، معادل 344 هزار و 120 دستگاه بوده است، در حدود 393 هزار کیلوگرم، معادل حدودی 100 هزار دستگاه کاهش یافته است.
همچنین مقایسه حجم واردات این دستگاه بین سال‌های ۹۱ و ۸۹ گویای این امر است که در چهار ماه نخست سال ۹۱ ما با یک کاهش ۱۰ هزار و ۶۱۸ عددی در زمینه لپ‌تاپ مواجه بوده‌ایم.
فعالان بازار و کارشناسان می‌گویند، مهم‌ترین عامل این اتفاق سختی شرایط واردات کالا ،از ثبت سفارش گرفته تا مشکلات داخلی عنوان کردند.
کاهش واردات تلویزیون
کاهش حجم واردات در حوزه تلویزیون محسوس‌تر است تا در حوزه کالاهای دیگر.آمار و ارقام گمرک هم گویای این امر است که هر سال با کاهش بیشتری در زمینه حجم واردات تلویزیون مواجه هستیم. براساس گزارش گمرک جمهوری اسلامی ایران، در چهار ماه نخست سال 91 که حجم واردات انواع تلویزیون 149 هزار و 560 کیلوگرم بوده است، نسبت به مدت مشابه در سال قبل که حجم واردات 775 هزار و 773 کیلوگرم بوده در حدود 626 هزار هزار و 213 کیلوگرم کاهش یافته است.
همچنین این رقم در مقایسه با مدت مشابه در سال ۸۹ کاهش بیشتری یافته است؛ چرا که در چهار ماه نخست سال ۱۳۸۹ حدود ۹۱۷ هزار و ۷۱۰ کیلوگرم تلویزیون وارد کشور شده بود که مقایسه این رقم با حجم واردات در چهار ماه نخست سال جاری گویای یک کاهش ۷۶۸ هزار و ۱۵۰ کیلوگرمی است. این را هم بگوییم که به دلیل تنوع وزن این کالا، متوسط وزنی برای تعیین حجم واردات عددی این کالا از سوی گمرک اعلام نشده است. به همین دلیل حجم واردات این کالا به کیلوگرم اعلام می‌شود.
فعالان و کارشناسان بازار، تکیه بر تولیدات داخلی را در زمینه تلویزیون عامل اصلی این اتفاق می‌دانند. به گفته درستی، رییس اتحادیه لوازم صوتی و تصویری، چنین کاهشی در زمینه حجم واردات تلویزیون گویای موفقیت ما در بخش تولید است.
افت نیم میلیون دستگاهی واردات دوربین دیجیتال
در بازار دوربین‌های دیجیتال هم مانند سایر کالاها شاهد کاهش شدید حجم واردات بوده‌ایم. گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است، حجم واردات انواع دوربین دیجیتال طی چهار ماه (فروردین تا انتهای تیرماه) در سال 1391 در حدود 314 هزار و 889 کیلوگرم بوده است که با درنظر گرفتن میانگین وزن 700 گرم برای هر دوربین حدود 449 هزار و 841 دستگاه دوربین طی چهار ماه مورد نظر در سال جاری وارد کشور شده است. این رقم در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته در حدود 562 هزار و 654 دستگاه کاهش یافته است.
زیرا حجم واردات انواع دوربین دیجیتال در مدت مشابه در سال قبل در حدود یک میلیون و ۱۲ هزار و ۴۹۵ دستگاه بوده است.
کارشناسان و فعالان بازار افزایش شدید نرخ دلار آزاد و همچنین کاهش تقاضا را عامل اصلی چنین اتفاقی می‌دانند.
جهش حجم واردات گوشی موبایل
برخلاف بازار کالاهایی نظیر لپ‌تاپ و تلویزیون، در بازار کالاهایی نظیر گوشی موبایل با افزایش شدید حجم واردات مواجه بوده‌ایم. افزایشی که به اعتقاد کارشناسان ناشی از اعمال برخی از سیاست‌ها از جانب دولت برای مقابله با قاچاق است.
به گفته نوریزاده، مدیر پروژه شبنم، علت چنین اتفاقی بی‌شک اجرای پروژه شبنم است. کارشناسان بازار هم می‌گویند، اگر چه این طرح دارای معایب و نقاط ضعف بسیاری است، اما در مورد گوشی تا حدودی توانسته است موفق عمل کند.
مطالعه آمار و ارقام ارائه شده از جانب گمرک جمهوری اسلامی ایران هم گویای این امر است که در مورد گوشی موبایل در چهار ماه نخست سال 91 نسبت به مدت مشابه سال گذشته با یک افزایش 502 هزار و 97 عددی مواجه بوده‌ایم. چرا که در چهار ماه نخست سال‌جاری حجم واردات گوشی موبایل 715 هزار و 572 دستگاه بوده است.
این درحالی است که این رقم در مدت مشابه در سال گذشته در حدود ۲۱۳ هزار و ۴۷۵ عدد گزارش شده است.