م.ر.بهنام رئوف

رایتل از تعهداتش عقب است. این جمله‌ای است که اواسط تیرماه رضا تقی‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیه جلسه هیات دولت به خبرنگاران گفته بود. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته بود که اپراتور سوم تلفن همراه «رایتل» از تعهدات خود از لحاظ زمانی عقب مانده است. رضا تقی‌پور درباره اجرای مراحل اپراتور سوم تلفن همراه اظهار کرد: باتوجه به محدودیت‌های موجود رایتل از تعهدات خود از لحاظ زمانی عقب مانده است. وی ادامه داد: امید است رایتل براساس وعده‌ای که داده است تا پایان شهریور به تعهدات خود عمل کند، اما در مورد وعده داده شده رایتل، به نظر می‌رسد که این اپراتور فارغ از بحث و مفاد موجود در پروانه به توافقی جدید با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دست یافته است، چرا که پیش‌تر حمیدرضا فرنگ، مدیرعامل رایتل در گفت‌وگو با فارس در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا از برنامه توسعه و گسترش شبکه رایتل عقب مانده‌اید، گفت: براساس برنامه‌ای که به وزارت ارتباطات ارسال کرده‌ایم درحال پیشروی هستیم، البته آنچه که از نظر قانونی مورد تایید کارشناسان و به خصوص سازمان تنظیم مقررات است پروانه اعطا شده به رایتل است.

پروانه چه می‌گوید؟

از مهرماه ۸۷، یعنی زمانی که فعالیت رسمی برای برگزاری مزایده اپراتور سوم شروع شد تا امروز؛ یعنی مرداد ۹۱ نزدیک به ۴۷ ماه می‌گذرد. همچنین از زمان رسمی عرضه سیم‌کارت‌های نسل سوم که البته بارها و بارها و توسط مقامات دولتی تغییر پیدا کرد و به تعویق افتاد تا آبان ماه سال ۹۰ که اولین سیم‌کارت‌های آن نیز عرضه شد نیز ماه‌ها می‌گذرد. اپراتور سوم قرار بود ظرف ۱۵ سال حداقل ۱۷ میلیون مشترک جذب کند، هر چند که آمار رسمی از میزان واگذاری‌های این اپراتور تا به امروز اعلام نشده است اما برخی منابع از عرضه ۲۰ هزار سیم‌کارت خبر می‌دهند.

اعطای پروانه ایجاد و بهره برداری از شبکه همگانی تلفن همراه نسل سوم به شرکت ارتباطات تامین شمس نوین (تامین تله کام) با ترک تشریفات مزایده، موضوع مصوبه هیات وزیران در تاریخ ۲۵/۵/۸۸ صورت گرفته است، البته این اتفاق بعد از مشکلاتی که اتصالات پیش روی این شرکت قرار داد رخ داد. سرانجام اردیبهشت ۸۹ پروانه به تامین تله‌کام رسید و قرار شد که این شرکت تا بهمن‌ماه همین سال سیم‌کارت‌های خود را روانه بازار کند. زمان عرضه بارها و بارها به تعویق افتاد تا نهایت مهر ماه سال ۹۰ از برند و لوگوی این اپراتور رونمایی و یکی دو ماه بعد هم عرضه سیم‌کارت رایتل در تهران آغاز شد. بعد از تهران ثبت نام و عرضه در کرج و بعد هم در مشهد و شیراز به تازگی آغاز شده است، البته گفته می‌شود که هم‌اکنون عرضه این سیم‌کارت‌ها به روز شده است، اما برخی از متقاضیان در تماس با دنیای اقتصاد در مورد عرضه به روز سیم‌کارت انتقادات و مشکلاتی را مطرح می‌کنند.

در پیوست شماره ۴ پروانه این اپراتور درباره تعهدات پوششی شهرها آمده است، در پایان سال اول قراردادی، ۸ شهر اول پرجمعیت کشور با فناوری GSM و ۵ شهر اول پرجمعیت با فناوری UMTS و در پایان سال دوم مراکز استان‌ها و شهرهای بالای ۲۵۰ هزار نفر با فناوری جی اس ام و شهرهای بالای ۶۰۰ هزار نفر با فناوری UMTS باید تحت پوشش این اپراتور قرار گیرند، اما همانطور که در بالا نیز گفته شد این اپراتور از برنامه خود عقب بوده و با توجه به صحبت‌های مطرح شده به نظر می‌رسد برنامه زمان‌بندی جدیدی به وزارت ارتباطات ارائه شده است.

رایتل به مجلس می‌رود؟

از تمام این داستان‌ها که بگذریم اما سرعت کند توسعه اپراتور سوم باعث شده تا این بار مجلس هم نسبت به این موضوع حساس شود. تیرماه گذشته در خبرها آمد که مجلس دهم وعده داده است بررسی علل تاخیر ورود نسل سوم تلفن همراه کشور را بررسی کند.

از سوی دیگر، به‌رغم تاخیرهای رایتل و محاسبه جریمه‌های آن از سوی رگولاتوری گفته می‌شود که سازمان تنظیم مقررات هنوز هم این اپراتور را ملزم به پرداخت جریمه ناشی از تاخیر نکرده است و حتی درآمد تضمین‌شده سال نخست خود از این اپراتور را نیز مطالبه نکرده و رایتل تنها باید برای راه‌اندازی شبکه خود تامین سرمایه می‌کرد. همواره دلایل متعددی در مرود تاخیرهای این اپراتور مطرح می‌شود. گاهی مشکلات زیرساختی، گاهی مشکلات تحریمی، گاهی مشکلات شهری در بخش نصب تجهیزات و گاهی هم تامین منابع مالی. اما این بار در گفت‌وگویی خبر از سنگ‌اندازی‌هایی در روند اجرایی این اپراتور به میان آمده است. حمید فرنگ، مدیرعامل اپراتور سوم چندی پیش در گفت‌وگویی در پاسخ به این سوال که خیلی‌ها معتقدند همان اتفاقی که برای تالیا در چند سال پیش افتاد امروز در رایتل در حال وقوع است و عامل اصلی آن نیز سنگ‌اندازی اپراتورهای فعلی برای به پایان رسیدن دوره انحصار است، آیا این موضوع صحت دارد، گفت: این موضوع طبیعی است. خصلت تجارت به این شکل است و ما خیلی دوست نداریم به این موضوعات وارد شویم. وی بیان کرد: البته تاکید می‌کنم که مدیران ارشد اپراتورهای دیگر اصلا در این فضاها نیستند و بنده ارتباط خوبی هم با آقای صدوقی، مدیرعامل همراه اول و هم آقای دزفولی، مدیرعامل ایرانسل دارم و این ارتباط قبل از حضور در رایتل بوده است. اما در لایه‌های پایین‌تر که وارد می‌شوید، این سنگ‌اندازی‌ها وجود دارد.

وی در خصوص اینکه مدیران رایتل نگران اتمام دوره انحصار نیستند، افزود: ما نه تنها نگران این موضوع نیستیم، بلکه خوشحال می‌شویم سایر اپراتورها نیز برای ارائه خدمات نسل سوم گام بردارند.

امکانات نامعلوم!

در حالی که یکی از فاکتورهای اصلی این اپراتور مکالمات تصویری است اما کاربران این اپراتور هنوز اطلاعی از نحوه چگونگی مکالمات تصویری ندارند. چندی پیش پیگیری‌های دنیای‌اقتصاد باعث شد تا معلوم شود که گوشی‌های آی فون توانایی مکالمه تصویری در شبکه این اپراتور را ندارند. این درحالی است که پیش از این در تمام تبلیغات محیطی رایتل از گوشی آی‌فون برای تبلیغ مکالمات تصویری استفاده کرده بود.

هر چند که این موضوع ابتدا از سوی رایتل تکذیب شد اما در نهایت عنوان شد که هیچ کدام از گوشی‌های آی‌فون قابلیت مکالمه تصویری را ندارند. از سوی دیگر کارمندان بخش پشتیبانی این اپراتور در پاسخ به این سوال که با چه گوشی‌هایی می‌توان مکالمه تصویری در این شبکه داشت از نام بردن نام گوشی به بهانه تبلیغ شدن برای برند گوشی خودداری می‌کنند. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که در حال حاضر تنها چند مدل خاص از گوشی‌های هوشمند موجود در بازار این قابلیت را پشتیبانی می‌کند، اما متاسفانه رایتل تمایلی به اطلاع‌رسانی کاربرانش در این بخش ندارد. از جمله مشکلات دیگری که این اپراتور هم اکنون با آن روبه‌رو است عدم ارسال قبوض کاربران است. این اپراتور هم‌اکنون تنها سیم‌کارت دائمی و سیم‌کارت دیتا خود را عرضه کرده است. در بخش سیم‌کارت دائمی با توجه به مشاهدات خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» تا به امروز قبوض مصرفی به دست کاربران نرسیده است. مسوولان بخش مشترکان این اپراتور پاسخ به خبرنگار ما پیرامون میزان مبلغ قبض موبایل خود را به روز آینده موکول کردند. نکته جالب توجه آنجاست که بعد از یک روز و با تماس از سوی این اپراتور یک رقم کلی بدون تفکیک اعلام و پس از پرسش این سوال که حال چگونه این قبض پرداخت شود، شناسه قبض و شناسه پرداخت عنوان شد و خواسته شد بعد از مراجعه به دستگاه ATM بانک و پرداخت، فیش را به شماره تلفنی، فکس کرده تا به این صورت قبض پرداخت شود. هرچند که به نظر می‌رسد مسائلی باعث تاخیر در روند رشد این اپراتور پیش آمده باشد، اما آیا ارائه چنین خدماتی برازنده اپراتور نسل سوم است؟