گوگل در برابر فیس بوک
ندا لهردی
میلیاردرهای گوگل در اتاق بازی
دنیای اینترنت این روزها وارد مرحله جدیدی شده است که در آن نوآوری نقش مهمتری پیدا کرده است. شاید گوگل نمونه خوبی برای توضیح این موضوع باشد. گوگل در اولین مرحله از روند پیشرفت اینترنت رشد قابل توجهی را تجربه کرد. اما گویا مرحله بعدی پیشرفت اینترنت سخت‌تر خواهد بود.

«گوگل یک شرکت معمولی نیست. ما قصد نداریم که اول باشیم.» این جمله‌ای بود که لری پیج و سرگئی برین موسسان گوگل خطاب به سرمایه‌گذاران در زمان عرضه سهام این شرکت در سال ۲۰۰۴ نوشتند. از آن زمان گوگل روند پیشرفتش را با سرعت بیشتری ادامه داد تا در میان مردم جهان به عنوان عجیب‌ترین شرکت سیاره زمین شناخته شود. در واقع گوگل این شهرت و موفقیت‌هایش را به خاطر شاهکار تجارت جست‌وجوی آنلاین خود به‌دست آورد.
به این ترتیب است که سهامداران این شرکت به آن افتخار می‌کنند؛ چون گوگل در طول تنها 12 سال از یک شرکت بسیار کوچک به یک غول اینترنتی با سرمایه 180 میلیارد دلاری تبدیل شده است تا جایی که حالا در سرتاسر دره تکنولوژی به عنوان گوگلپلکس شهرت پیدا کرده است. گوگل خیلی زود مانند یک عنکبوت به دیگر بخش‌های اینترنت از جست‌وجوی آنلاین و ایمیل گرفته تا شبکه اجتماعی و نرم‌افزارهای تحت وب هم نفوذ کرد.
گوگلی‌ها خیلی زود متوجه شدند که بهتر است با خرید شرکت‌های فعال هر چند کوچک تجارت خودشان را گسترش بدهند.
درست در همین راستا هم در سال 2006 یک خرید استراتژیک انجام داده و وب‌سایت اشتراک‌گذاری فیلم YouTube را با قیمت 7/1 میلیارد دلار خریدند. آنها سال بعد شرکت DoubleClick را که یک شبکه تبلیغات آنلاین بود با قیمت 1/3 میلیارد دلار خریدند. حالا آنها می‌توانستند به رشد درآمد خود از طریق تبلیغات آنلاین هم امیدوار باشند. این شرکت در ماه‌های اخیر هم برای خرید 33 میلیارد دلاری شرکت Groupon که در زمینه تجارت الکترونیک فعالیت می‌کند، نقشه کشیده بود که در نهایت با مخالفت Groupon بی‌نتیجه ماند.
با تمام اینها اما حالا این قهرمان اینترنتی با دو چالش تجاری مواجه شده است. اولین چالش مواجهه و آرام کردن رگولاتورهایی است که این شرکت را به نقض قانون ضد انحصار طلبی محکوم کرده‌اند. در سی‌ام نوامبر گذشته اتحادیه اروپا اعلام کرد که تحقیقات رسمی برای بررسی ادعای مبنی بر دستکاری کردن نتایج جست‌وجو در گوگل را آغاز کرده است. در مقابل گوگل این ادعا را قویا تکذیب کرد. گوگل این روزها از طرفی با مشکلی مشابه در آمریکا هم مواجه است. در حال حاضر تعدادی از شرکت‌های خدمات مسافرتی آنلاین در تگزاس با دولت آمریکا متحد شده‌اند تا خرید اخیر گوگل؛ یعنی شرکت نرم‌افزاری ITA را که اطلاعات مربوط به پروازها را ارائه می‌دهد، محکوم کنند.
چالش دیگری که گوگل با آن روبه‌رو است، چگونگی پیدا کردن منابع جدید برای رشد و پیشرفت است. صرف‌نظر از تمام موفقیت‌ها و خدمات این شرکت، گوگل همچنان به طور چشمگیری به تبلیغات مرتبط با جست‌وجو اینترنتی وابسته است. این منبع در سال 2009 تقریبا 24 میلیارد دلار از درآمد و 5/6 میلیارد دلار از سود خالص این شرکت را به خودش اختصاص داد. درست به همین دلیل هم گوگل با خرید شرکت‌هایی مانند YouTube سعی دارد از این حالت تک بعدی خارج شود. تا جایی که «استیو بالمر» مدیر عامل بزرگ‌ترین رقیب گوگل یعنی مایکروسافت به این دلیل مدیران گوگل را به خاطر «تک بعدی بودن منبع درآمد»شان مسخره کرده است. این موضوع حالا سهامداران این شرکت را نگران کرده است که مبادا گوگل پایانی مانند مایکروسافت داشته باشد که نتوانست به جز سیستم عامل ویندوز و نرم‌افزار آفیس منبع جدیدی برای درآمد و سود خودش پیدا کند. این موضوع در حقیقت مهم‌ترین دلیل رکود قیمت سهام گوگل در ماه‌های اخیر است.
منبع اطلاعاتی بزرگ شبکه‌های اجتماعی
بسیاری از کارشناسان معتقدند که ظهور پدیده‌های اینترنتی جدید مانند شبکه‌های اجتماعی و در صدر آنها Facebook به منبع جدید اطلاعاتی برای کاربران تبدیل شده است. کاربران شبکه‌های اجتماعی و Facebook این روزها ترجیح می‌دهند اطلاعات مورد نیازشان را از این طریق به‌دست بیاورند تا اینکه از یک موتور جست‌وجوی اینترنتی استفاده کنند. حتی آمار و تحقیقات هم این موضوع را ثابت می‌کنند که تعداد بازدید و در نهایت ترافیک وب‌سایت Facebook نسبت به گوگل در حال افزایش بوده و بالاتر است. این در حالی است که کاربران با استفاده از نرم‌افزارهای کاربردی جدید مانند تولیدات Apple می‌توانند به راحتی و بدون استفاده از مرورگرهای اینترنتی اطلاعات مورد نظرشان را پیدا کنند.
در واقع این شبکه‌های اجتماعی به تدریج در حال جمع‌آوری اطلاعات کاربران هستند تا به این ترتیب آنها را از موتورهای جست‌وجوی اینترنتی مانند گوگل بی‌نیاز کنند. حالا رشد همین وب‌سایت‌ها که به «باغ‌های دیوار کشیده شده» اینترنت معروفند، نگرانی مدیران گوگل را برانگیخته‌است. «اریک اشمیت» مدیر عامل گوگل در این مورد گفته است: «دو سال پیش من می‌گفتم که این مشکلی نیست. حالا اما می‌گویم که این یک تهدید بزرگ است.» در مقابل اما گوگل در سال‌های اخیر برخوردهایی با این موضوع هم داشته و به کاربران هشدار داده است که شبکه اجتماعی Facebook می‌تواند یک بن‌بست اطلاعاتی باشد.
بحران در گوگلپلکس
با تمام اینها اما غول جست‌وجوی اینترنتی اخیرا مشکلات داخلی هم داشته است که به بحران گوگلپلکس شهرت پیدا کرده است. این شرکت تعدادی از ستاره‌های خودش را از دست داد که مهم‌ترین آنها عبارتند از «عمر هامونی» موسس AdMob شرکتی فعال در زمینه تبلیغات موبایل که گوگل آن را سال میلادی گذشته خریده بود و البته «لارس راسموسن» که هدایت پروژه Wave را که نوع جدیدی از ابزارهای همکاری و تعامل آنلاین است، به عهده داشت. راسموسن بلافاصله به Facebook رفت و گفت که کار در گوگل به خاطر بوروکراسی اداری سخت آن برایش مشکل بوده است.
با این اوصاف است که این روزها بسیاری با خود می‌گویند یعنی روزهای درخشان گوگل رو به پایان است. بر اساس آمار رشد درآمد این شرکت هم در سال‌های گذشته روند نزولی داشته است، تا آنجا که رشد درآمد گوگل از 56 درصد در سال 2007 به تنها 9 درصد در سال میلادی 2009 رسیده است. البته بعضی از کارشناسان معتقدند که این اتفاق می‌تواند به خاطر تاثیر رکود و بحران اقتصادی سال گذشته هم باشد.
به عقیده بعضی دیگر اما گوگل این روزها با تکیه بر بازار پر رونق موبایل‌های هوشمند می‌تواند به سیستم عامل آندروید به عنوان یک منبع درآمد و رشد جدید امیدوار باشد. درست به همین دلیل هم هست که مدیران گوگل تمام تلاش خود را برای رشد و نفوذ بیشتر پلت فرم آندروید در میان کاربران مختلف در ماه‌های اخیر انجام داده‌اند. شاید عرضه آندروید به صورت متن باز که استفاده از آن برای همه به شکل رایگان امکان‌پذیر است، دلیل مهمی برای این رشد است. حالا آندروید تنها با گذشت دو سال از زمان عرضه‌اش با در اختیار داشتن سهم ۲۶ درصدی از بازار جهانی سیستم عامل‌های موبایل‌های هوشمند، محبوب‌‌ترین سیستم عامل در بازار موبایل شناخته شده است. گوگل برای پشتیبانی از این روند رشد سعی دارد فهرستی از برنامه‌های کاربردی آنلاین خودش را تولید و عرضه کند. گوگل در حقیقت به دنبال راه‌های دیگری برای جلب نظر کاربران موبایل‌های هوشمند مانند تجارت الکترونیک است. این شرکت این روزها قصد دارد با برنامه‌ریزی‌های حساب شده‌ای مرورگر اینترنتی خود Chrome را هم به محبوبیت آندروید نزدیک کند و معتقد است که با افزایش تمایل کاربران به استفاده از نت‌بوک‌ها این اتفاق ممکن است.
منبع: اکونومیست