مریم عسگری

بسیاری از کاربران لپ‌تاپ، حتی افرادی که مدت‌ها است کاربر لپ‌تاپ به حساب می‌آیند با این سوال که به واقع عمر مفید یک لپ‌تاپ چقدر است؟ مواجه هستند. چه قطعاتی بیشتر در افزایش یا کاهش عمر لپ‌تاپ دخیل هستند و روش‌های موثر برای افزایش عمر لپ‌تاپ چیست؟ اصلا از یک لپ‌تاپ چند سال می‌توان استفاده کرد و در صورت بروز مشکل برای لپ‌تاپ تعمیر لپ‌تاپ به صرفه‌تر است یا خرید یک نمونه جایگزین. همه اینها سوالاتی هستند که ممکن است شما هم بارها و بارها از خود پرسیده باشید.

پاسخ این سوالات قطعا به شما در کاهش هزینه‌ها و همچنین استفاده بهتر و بهینه از لپ‌تاپ کمک می‌کند. یافتن پاسخ این سوالات حتی باعث می‌شود‌، شما درگیر دردسرهای تعمیر و تامین قطعه نشوید. پس قبل از وقوع اتفاق به فکر چاره یا حداقل درمان باشید.

عمر مفید لپ‌تاپ چقدر است؟

تصور کنید‌، برای انجام امور روزمره‌، تکمیل فرم استخدام از طریق اینترنت، تهیه یک گزارش مهم، یا چک کردن صورتحساب بانکی خود زمان کوتاهی فرصت دارید و ناگهان لپ‌تاپ شما روشن نمی‌شود. چه می‌کنید؟

از هر روش ممکن برای به کار انداختن آن استفاده می‌کنید؟ دست به دامن دوستان و آشنایان که تخصصی در این زمینه دارند می‌شوید ؟یا با مشت و لگد به جان لپ‌تاپ بیچاره می‌افتید؟ شاید هم فکر کنید لپ‌تاپ شما عمر خود را کرده و باید به فکر تهیه یک لپ‌تاپ جدید باشید. این تصمیم وقتی لپ‌تاپ شما بیش از دو سه سال رفیق گرمابه و گلستانتان باشد و دست بر قضا گارانتی آن هم تمام شده باشد، یا اینکه اصلا گارانتی نداشته باشد حالت جدی‌تری به خود می‌گیرد. زیرا در این صورت باید هزینه تعمیر لپ‌تاپ و تامین قطعه را از جیب مبارک بدهید.

اینجا است که برای دلداری دادن به خود هم فکر کنید، به هرحال هر کالایی طول عمری دارد و باید قدیمی‌ها یک روز جایشان را به تازه واردها دهند.

اکثر کاربران لپ‌تاپ تصور می‌کنند‌، تا هر زمانی لپ‌تاپشان از عهده انجام وظایف خود برآید می‌توان بر آنها برای انجام امور مختلف تکیه کرد. اما این تصوری اشتباه است و لپ‌تاپ‌ها ممکن است زمانی که بیشتر از هر زمان دیگر به وجودشان نیاز دارید‌، دست شما را در پوست گردو بگذارند. پس بهتر است قبل از اینکه درگیر دردسرهای تعمیر دستگاه و بازیابی اطلاعات و تامین قطعه و ... شوید به فکر چاره باشید.

کارشناسان و فعالان بازار معتقدند طول عمر یک دستگاه تحت تاثیر عوامل مختلفی چون، نحوه استفاده، ورود تکنولوژی‌های نوین و مدل‌های مبتنی بر تکنولوژی‌های جدید و عوامل دیگری از این دست متفاوت است. ولی به طور میانگین عمر مفید یک لپ‌تاپ دو تا سه سال تخمین زده شده است. البته لپ‌تاپ‌های برخی از برندها مانند اپل طول عمر بیشتری نسبت به برندهایی نظیر لنوو، اچ پی، دل و... دارند.

البته این نکته را در نظر داشته باشید که شرکت‌های عرضه کننده هر کدام بنا بر حساسیتی که روی برندی که عرضه می‌کنند دارند طول عمر لپ‌تاپ‌هایشان را بالاتر از سایر برندها اعلام می‌کنند.ولی اکثر کارشناسان طول عمر لپ‌تاپ را دو تا سه سال تخمین زده‌اند و می‌گویند ممکن است خرابی یک قطعه در نگاه اول به معنی پایان یافتن عمر یک لپ‌تاپ نباشد. ولی عدم یافتن قطعه در بازار‌، به دلیل عرضه مدل‌های جدید که بر تکنولوژی‌های نوین مبتنی هستند خط قرمزی روی ادامه حیات لپ‌تاپ می‌کشند.

برخی از فعالان بازار نیز معتقدند لپ‌تاپ‌های برخی از برندها که مدت گارانتی آنها از طرف شرکت‌های عرضه‌کننده تنها یک‌سال است، عمر مفید کمتری نسبت به سایر برندها که از خدمات پس از فروش سه ساله بهره‌مندند دارند. به عنوان مثال یکی از فعالان بازار ادعا می‌کند برخی از لپ‌تاپ‌های لنوو،اچ پی و دل عمر مفیدی در حد یک سال دارند که البته عرضه کنندگان این لپ‌تاپ‌ها نسبت به این موضوع واکنش نشان می‌دهند.

خطراتی که جان لپ‌تاپ را تهدید می‌کنند

بر اساس اعلام کلانتری، یکی از فعالان بازار که دستی بر کار تعمیر لپ‌تاپ نیز دارد، مهم‌ترین قطعه‌ای که بر افزایش یا کاهش طول عمر لپ‌تاپ تاثیر می‌گذارد باتری لپ‌تاپ است و معمولا بیشتر لپ‌تاپ‌هایی که دچار این مشکل می‌شوند باید نسبت به خرید باتری جدید اقدام کنند که هزینه خرید باتری بین ۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است. حال تصور کنید باتری لپ‌تاپ مذکور در بازار موجود نباشد. این به معنی این است که لپ‌تاپ شما تبدیل به pc شده است و عمر آن به عنوان یک رایانه همراه به پایان رسیده است. محسن بهنامی ‌یکی از فعالان بازار نیز با اشاره به این نکته که آسیب باتری و آداپتور لپ‌تاپ مهم‌ترین مشکلی است که کاربران لپ‌تاپ با آن مواجه می‌شوند گفت: گاه نیز کارت گرافیک دستگاه دچار مشکل می‌شود که تعویض کارت گرافیک هزینه‌ای حدود ۱۰۰تا ۱۵۰ هزار تومان روی دست کاربر می‌گذارد. به گفته وی البته برخی از تعمیرکاران برای کاهش هزینه کارت گرافیک آسیب دیده را مجددا تعمیر می‌کنند و از آن استفاده می‌کنند که تعمیر کارت گرافیک هزینه‌ای حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان دارد .ولی پس از مدتی این قطعه مجددا دچار ایراد می‌شود و بهتر است از اول برای خرید کارت گرافیک اقدام شود. به گفته وی آسیب پردازنده و مادربورد هم ایراد دیگری است که سلامت لپ‌تاپ‌ها را تهدید می‌کند که در صورت آسیب‌دیدگی این قطعه باید حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان هزینه شود.

وی همچنین افزود، گاه لپ‌تاپ بر اثر استفاده نادرست کاربر دچار مشکل می‌شود. مثلا بر اثر ضربه ‌هارد آن می‌سوزد، یا اینکه بر اثر ریختن آب یا چای یا استفاده از تمیزکننده‌های نامناسب لپ‌تاپ دچار‌آسیب می‌شود که در این صورت برای تعمیر لپ‌تاپ حدود ۶۰ تا ۱۰۰ هزار تومان و گاه ۱۵۰ هزار تومان هزینه کرد. همچنین آسیب دیدگی صفحه نمایش هم خرج زیادی روی دست کاربر می‌گذارد و ممکن است وی را به خرید لپ‌تاپ جدید ‌ترغیب کند. هزینه تعمیر LCD لپ‌تاپ بسته به سایز آن بین ۱۵۰ تا ۲۵۰هزار تومان است. ذکر این نکته لازم است که هر چه صفحه LCD کوچک‌تر باشد قیمت آن گران‌تر است.

برای تعمیر کیبورد نیز مبلغی حدود ۳۵ تا ۷۰هزار تومان بسته به خرابی کیبورد دریافت می‌شود. همچنین نصب WINDOWS روی لپ‌تاپ هزینه‌ای حدود ۳۰ تا ۴۰هزار تومان و تبدیل WNDOWS VISTA به XP نیز حدود ۱۵ تا ۲۵هزار تومان است.

آیین پرست‌، مسوول بخش فنی شرکت سازگار ارقام نیز معتقد است‌، عمر مفید لپ‌تاپ بستگی به استفاده صحیح کاربر از لپ‌تاپ دارد، اما به‌طور کلی وقتی تکنولوژی‌های جدید وارد بازار می‌شوند باید مطابق با آنها حرکت کرد و از کالاهای مبتنی بر تکنولوژی‌های روز استفاده کرد. در این صورت در بروز مشکل، لپ‌تاپ راحت‌تر و با هزینه و دردسر کمتری تعمیر می‌شود.

وی می‌گوید: براساس بررسی‌های انجام شده باتری و cpu مهم‌ترین قطعاتی هستند که آسیب دیدگی آنها عمر لپ‌تاپ را تهدید می‌کند.

یکی از عرضه‌کنندگان لپ‌تاپ‌های سونی نیز در این باره می‌گوید، بر خلاف سایر برندها، لپ‌تاپ‌های سونی که با مدت گارانتی طولانی‌تری نسبت به سایر برندها به فروش می‌رسند، خرابی کمتری دارند و این شرکت نیز بابت تامین قطعه و تعمیر لپ‌تاپ‌، حتی اگر تحت گارانتی شرکت نباشد مشکلی ندارد.به همین دلیل مدت خدمات پس از فروش این لپ‌تاپ‌ها سه سال است.

این در حالی است که فعالان بازار ادعا می‌کنند این موضوع یک ضد تبلیغ برای سونی است. چرا که نشان می‌دهد سرعت استفاده از تکنولوژی‌های نوین در لپ‌تاپ‌های این برند کمتر از سایر برندها است.

گارانتی‌های پاسخگو

شاید تصور کنید خرید لپ‌تاپ با یک گارانتی معتبر می‌تواند اطمینان خاطری باشد برای کاربرانی که از به خطر افتادن لپ‌تاپ خود بیم دارند.ولی باید به این نکته هم توجه داشته باشید که همه شرکت‌ها از عهده تعهدات خود بر نمی‌آیند. چرا که در حال حاضر علاوه بر شرکت‌های معتبر عرضه کننده لپ‌تاپ‌، فروشگاه‌ها نیز به ارائه کارت گارانتی به خریدار از همه جا بی خبر مبادرت می‌ورزند و بابت این کارت گارانتی حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان از خریدار اخذ می‌کنند که معمولا این فروشگاه‌ها نه به آزمایشگاه تشخیص عیب و رفع ایراد دستگاه مجهزند و نه اینکه امکان تامین قطعه را دارند. از طرفی اکثر این فروشگاه‌ها نمی‌توانند به دلایل ذکر شده از عهده تعهدات خود برآیند. این موضوع باعث شده است که اعتماد خریداران به شرکت‌های معتبر گارانتی‌کننده سلب شود و به همین دلیل اکثر کاربران حرفه‌ای به سراغ لپ‌تاپ‌های بدون گارانتی می‌روند.

این درحالی است که شرکت‌های معتبر پنج درصد از قیمت دستگاه را حساب کرده و از مشتری بابت ارائه کارت گارانتی معتبر اخذ می‌کنند.

برخورد با گارانتی‌های متفرقه

بر اساس اعلام فعالان بازار، فعالیت فروشگاه‌هایی که به ارائه گارانتی‌های متفرقه می‌پردازند در حدی بوده است که باعث شده است اعتماد خریداران به بحث گارانتی کم شود و در حال حاضر اکثر کاربران حرفه‌ای لپ‌تاپ به دنبال لپ‌تاپ باقابلیت هستند تا لپ‌تاپی با گارانتی معتبر. شرکت‌های معتبری که در زمینه ارائه خدمات پس از فروش لپ‌تاپ فعالیت می‌کنند ادعا می‌کنند تلاش‌های زیادی برای جا انداختن موضوع گارانتی کرده‌اند، ولی فعالیت فروشگاه‌های این چنینی فعالیت آنها را نیز دچار مشکل می‌کند.

شهرام شیر مست، رییس اتحادیه صنف رایانه و ماشین‌های اداری در این زمینه می‌گوید: با توجه به اینکه اکثر برندها نمی‌توانند نمایندگی رسمی‌اخذ کنند‌، تعداد شرکت‌هایی که خدمات پس از فروش و گارانتی معتبری ارائه می‌دهند در حد پنج تا شش شرکت است که از این میان می‌توان به زیگورات، ایران رهجو، بدر الکتریک‌، سازگار ارقام، امرتات و... اشاره کرد. به گفته وی این شرکت‌ها در مرکز امور اصناف وزارت بازرگانی به ثبت رسیده و توانایی تامین قطعه و تعمیر دستگاه را دارند.

ولی سایر شرکت‌ها فاقد این توانایی هستند.

وی گفت: براساس بررسی‌های انجام شده‌، به غیر از شرکت‌های معتبری که به آنها اشاره کردیم، از مجموع ۳۰ شرکتی که به ارائه خدمات پس از فروش می‌پردازند، تنها دو شرکت توانایی تقبل تعهدات خود را داشته‌اند و این نشان‌دهنده این است گارانتی‌های متفرقه تا چه حد در بازار زیاد هستند.