مریم عسگری
طی دهه اخیر سلیقه مصرف کنندگان تا حدود زیادی تحت تاثیر ورود تکنولوژی‌های نوین و محصولات جدید تغییر کرده است و این تغییر ذائقه تا حدود زیادی باعث شده است شاهد افزایش عرضه محصولات مختلف از جمله لپ‌تاپ، گوشی تلفن‌همراه و... به کشور باشیم؛ محصولاتی که تا پیش از این در حجم محدودی وارد کشور می‌شدند.

آمار و ارقام ارائه شده توسط گمرک جمهوری اسلامی هم نشان دهنده این موضوع است که طی دهه اخیر میزان واردات کالاهای تکنولوژیک به کشور در حد قابل‌توجهی افزایش یافته است. در این گزارش به بررسی حجم واردات برخی از کالاهای پرمصرف طی پنج سال اخیر پرداخته‌ایم.
رشد ۵/۱ میلیون کیلویی حجم واردات لپ‌تاپ طی پنج سال اخیر
اگر چه طی یک ماه گذشته حجم واردات لپ‌تاپ‌، به دلیل نوسانات ارزی در حد قابل‌توجهی کاهش یافته است، ولی میزان واردات این کالای پرمصرف طی شش ماه نخست سال 89 با یک رشد یک میلیون و 300 کیلو گرمی یا به عبارتی 335 هزار عددی نسبت به مدت مشابه در سال 85 مواجه بوده است.
بر اساس اعلام بخش آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، طی شش ماه نخست سال ۱۳۸۹ حجم واردات انواع لپ‌تاپ یک میلیون و ۵۰۸ هزار و ۲۴۳ کیلوگرم بوده است که این رقم در مقایسه با مدت مشابه در سال ۸۵ که حجم واردات این کالا ۱۶۹ هزار و ۴۷۷ کیلوگرم‌، معادل ۴۳ هزار دستگاه لپ‌تاپ بوده است‌، در حدود یک میلیون و ۳۳۸ هزار و ۷۶۶ کیلوگرم افزایش یافته است. این حجم واردات در مقایسه با مدت مشابه در سال ۸۸ نیز که حجم واردات لپ‌تاپ در آن ۹۹۲ هزار و ۳۹۹ کیلوگرم یا به عبارتی ۲۴۸ هزار دستگاه بوده است‌، در حدود ۵۱۵ هزار و ۸۴۴ کیلوگرم معادل ۱۲۸ هزار دستگاه افزایش یافته است. همچنین میزان واردات این کالای پرمخاطب در سال ۸۹ در مقایسه با سال ۸۷ که حجم واردات این کالا ۶۳۰ هزار و ۴۴۳ کیلوگرم بوده است در حدود ۸۷۷ هزار و ۸۰۰ کیلوگرم‌، معادل ۲۱۹ هزار دستگاه لپ‌تاپ افزایش یافته است.
این رقم در مقایسه با شش ماه نخست سال 86 نیز که 317 هزار و 650 کیلوگرم لپ‌تاپ وارد کشور شده است در حدود یک میلیون و 190 هزار و 593 کیلوگرم افزایش یافته است.
گفتنی است که واردات ۵/۱ میلیون کیلوگرمی لپ‌تاپ طی شش ماه نخست سال ۸۹‌، ارزشی حدود ۱۴۲ میلیون و ۶۷۷ هزار و ۶۸۳ دلار یا به عبارتی یک هزار و ۴۶۹ میلیارد و ۵۱۸ میلیون و ۹۲۰ هزار ریال داشته است.
افزایش واردات گوشی تلفن‌همراه
بنا به دلایلی از جمله تولید محدود گوشی تلفن‌همراه‌، توسط تولیدکنندگان داخلی یا به قول کارشناسان عدم موفقیت تولید کنندگان داخلی در این زمینه، هر سال شاهد رشد حجم واردات گوشی تلفن‌همراه به کشور هستیم.
براساس اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران، میزان واردات انواع گوشی تلفن‌همراه طی نیمه نخست سال 89 در حدود 147 هزار و 319 کیلوگرم‌، معادل 368 هزار و 297 عدد گوشی بوده است که این رقم ارزش ریالی 159 میلیارد و 194 میلیون و 402 هزار و 751 ریال داشته است.
این میزان واردات در مقایسه با مدت مشابه در سال ۸۸ که حجم واردات این کالا ۷۰ هزار و ۶۶۶ کیلوگرم بوده است در حدود ۷۶ هزار و ۶۵۳ کیلوگرم افزایش یافته است.
اما این روند واردات در تمام سال‌ها یکنواخت نبوده است. به‌طوری‌که حجم واردات انواع گوشی تلفن‌همراه به کشور در نیمه اول سال 87 بیشتر از سال‌های بعد بوده است. آمار ارائه شده توسط بخش آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد‌، حجم واردات گوشی تلفن‌همراه در شش ماه نخست سال 87 که در حدود 265 هزار و 712 کیلوگرم اعلام شده است، در حدود 195 هزار کیلوگرم بیشتر از مدت مشابه در سال 88 و در حدود 118 هزار و 393 کیلوگرم بیشتر از مدت مشابه در سال 89 بوده است. این رقم در مقایسه با مدت مشابه در سال 86 که حجم واردات گوشی تلفن‌همراه 136 هزار و 495 کیلوگرم بوده است نیز در حدود 129 هزار و 217 کیلوگرم افزایش داشته است.
البته در نیمه نخست سال ۸۵ بیشترین حجم واردات گوشی تلفن‌همراه را طی پنج سال اخیر شاهد بوده‌ایم.
به‌طوری‌که طی نیمه نخست سال 85 حجم واردات گوشی تلفن‌همراه به کشور در حدود 540 هزار و 584 کیلوگرم بوده است که اگر متوسط وزن هر گوشی را 400 گرم در نظر بگیریم در نیمه نخست سال 85 حدود یک میلیون و 351 هزار و 460 عدد گوشی وارد کشور شده است.
کاهش حجم واردات مانیتور
مونتاژ یا تولیدات داخلی در زمینه مانیتور تا حدود زیادی باعث شده است حجم واردات این کالا به بازار داخلی کاهش یابد.
بر اساس اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران، حجم واردات انواع مانیتور از صفحه تخت و غیر تخت گرفته تا نمونه‌های دیگر طی نیمه نخست سال ۸۹ نسبت به مدت مشابه در سال ۸۸ در حدود نیم‌میلیون کیلوگرم کاهش یافته است. به‌طوری‌که حجم واردات این کالا در شش ماه نخست سال ۸۹ در حدود دو میلیون و ۸۸۳ هزار و ۷۸۵ کیلوگرم بوده است که این رقم در مدت مشابه در سال ۸۸ در حدود سه میلیون و ۳۹۲ هزار و ۸۲۸ کیلوگرم بوده است.
همچنین این رقم نسبت به نیمه نخست سال 87 که حجم واردات انواع مانیتور به کشور سه میلیون و 676 هزار و 581 کیلوگرم بوده است در حدود 792 هزار و 796 کیلوگرم کاهش یافته است. حجم واردات این کالا در نیمه نخست سال 86 نیز دو میلیون و 848 هزار و 828 کیلوگرم بوده است که این میزان واردات در مقایسه با مدت مشابه در سال 89 در حدود 34 هزار و 957 کیلوگرم کمتر بوده است. در نیمه نخست سال 85 هم شاهد عرضه دو میلیون و 209 هزار و 51 کیلوگرم مانیتور به کشور بوده‌ایم که این رقم در مقایسه با مدت مشابه در سال 89 در حدود 674 هزار و 734 کیلوگرم کمتر بوده است.
به طور کلی در سال ۸۷ شاهد بیشترین میزان واردات مانیتور به کشور بوده‌ایم که این حجم واردات طی سال‌های بعد رفته‌رفته کمتر شد. به‌طوری‌که حجم واردات مانیتور طی شش ماه نخست سال ۸۹ نسبت به مدت مشابه در سال ۸۷ در حدود ۷۲۹ هزار و ۷۹۶ کیلوگرم کاهش یافته است.
کاهش شدید واردات تلویزیون
آمار و ارقام ارائه شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان دهنده این است که با وجودی که توجه و تمایل مصرف کنندگان به کالاهای وارداتی بیشتر است تا نمونه‌های تولیدی کشور، اما در زمینه واردات تلویزیون طی سال‌های اخیر با یک افت شدید مواجه بوده‌ایم. با استناد به آمار ارائه شده مشخص می‌شود‌، حجم واردات انواع تلویزیون طی نیمه نخست سال ۸۸ در مقایسه با مدت مشابه در سال ۸۵ در حدود هشت میلیون و ۷۳۶ هزار و ۷۹۹ کیلوگرم کاهش یافته است. بر اساس این آمار‌، طی نیمه نخست سال ۸۵ در حدود ده میلیون و ۷۹۰ هزار و ۸۰۶ کیلوگرم تلویزیون وارد کشور شده است که طی این مدت بیشترین حجم واردات مربوط به تلویزیون‌هایی با سایز کمتر از ۳۰ اینچ بوده است. این در حالی است که هر سال میزان واردات نمونه‌هایی با سایز بالاتر افزایش یافته است. همچنین حجم واردات انواع تلویزیون در نیمه نخست سال ۸۷ در حدود پنج میلیون و ۷۲ هزار و ۲۲۱ کیلوگرم بوده است که این رقم در مدت مشابه در سال ۸۸ در حدود سه میلیون و ۱۸ هزار ۲۱۴ کیلوگرم کاهش یافته است. حجم واردات تلویزیون در نیمه نخست سال ۸۶ نیز هفت میلیون و ۵۳۵ هزار و ۵۲۳ کیلوگرم بوده است که این رقم در مقایسه با مدت مشابه در سال ۸۵ که حجم واردات این کالا ده میلیون و ۷۹۰ هزار و ۸۰۶ کیلوگرم بوده است در حدود سه میلیون و ۲۵۵ هزار و ۲۸۳ کیلوگرم کاهش یافته است. کارشناسان معتقدند رشد پدیده قاچاق باعث شده است که حجم واردات این کالا از مبادی رسمی کاهش یابد و کاهش میزان واردات چندان ارتباطی به تولیدات داخلی ندارد.