تکنولوژی در سرزمین اژدها

م.ر.بهنام رئوف

«ساخت چین». این جمله یکی از کوتاه‌ترین جملاتی است که این روزها هنگام خرید هر محصولی از زبان فروشنده آن می‌شنویم. چشم بادامی‌هایی که در کشوری با ۹ میلیون و ۵۹۶ هزار کیلو متر مربع مساحت و جمعیتی بالغ بر یک میلیارد و ۳۲۰ میلیون نفر این روزها نه تنها اقتصاد خود را پویا نگاه داشته‌اند، بلکه به راحتی توانسته‌اند تمام بازارهای جهان را فتح کرده و به عنوان یکی از اقتصادهای مدعی جهان شناخته شوند. از آغاز سال ۱۹۷۹ حزب کمونیست چین سیاست‌های اصلاحات و درهای باز را که تنگ شیائوپنگ مطرح کرد، به اجرا گذاشت. پس از اجرای سیاست‌های اصلاحات و درهای باز، توسعه اقتصاد ملی و اجتماعی چین به دستاورد‌های چشمگیری نائل آمد و چهره کشور دستخوش تغییرات تکان‌دهنده شد. این دوران از لحاظ وضعیت بهترین زمان پس از تاسیس جمهوری خلق چین و بهترین دوره برای مردم به لحاظ تامین منافع آنان به شمار می‌رود. اقتصاد چین از اواخر قرن ۲۰ به تندی تغییر کرده و در حال رشد است. بر اساس برابری قدرت خرید، چین دارای دومین اقتصاد بزرگ جهان و یک بازیگر اصلی در اقتصاد جهانی است. چین در عرض ۲۰سال (۲۰۰۰- ۱۹۸۰)، راه صد ساله را پیمود؛ به طوری که در این مدت، زندگی مردم چین ۲۲ بار بهتر شد. درآمد سرانه روستاییان ۵۴ بار افزایش یافت و شمار اهالی کم درآمد از ۵۳ درصد به ۸ درصد کاهش یافت؛ اما با این حال همچنان گفته می‌شود که دویست میلیون نفر در این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند.

چین برای بسیاری از کشورهای عقب مانده الگوی مناسب و راه آن راهی نسبتا هموار است. الگوی چین از آن جهت قابل بررسی است که به‌کار گرفتن آن موجب نارضایتی صاحبان ثروت نمی‌شود. برعکس ثروتمندان همه کشورهای جهان از این الگو با رضایت کامل استقبال می‌کنند و سرمایه خود را در چین به‌کار می‌گیرند. نیروی کار بسیار ارزان و فرمان‌پذیر از یک سو و متخصص از سوی دیگر در کنار فاکتورهای حمایتی واقعی دولت باعث شده تا به این ‌وسیله هر دو طرف از این کار سود ‌برند.

این روند تا آنجا ادامه داشت که امروزه بزرگ‌ترین و مطرح‌ترین برندهای جهان در تمام بخش‌های تولیدی، از پوشاک گرفته تا تجهیزات الکترونیکی بخش عمده‌ای از محصولات خود را در چین تولید و از آنجا به بازارهای کشورهای مقصد صادر می‌کنند. برخی معتقدند چین تا سال ۲۰۲۵ میلادی به حدی رشد می‌کند که می‌تواند ۱۰ شهر در حد و اندازه‌های نیویورک احداث کند.

تصورات غلط بسیاری درباره محصولات ساخت چین در بازار وجود دارد و عموم بر این باورند که این اجناس از استانداردهای پایین‌تری برخوردار بوده یا به نوعی همگی آنها تقلبی هستند؛ ضمن آنکه برای تولید آنها از مواد اولیه ارزان و نیروی کار غیرحرفه‌ای نیز استفاده می‌شود؛ اما حقیقت چیز دیگری است و با بازدید از کارخانه نوکیا در چین و امکانات تولیدی آن می‌توان به اهمیت آزمایش‌های دقیق محصولات در این کارخانه پی برده و دریافت که تمامی ‌گوشی‌های اصل نوکیا که در چین تولید می‌شوند پس از طی چه مراحلی قادر به تامین رضایت مصرف‌کنندگان خواهند بود. این فرآیندها و آزمایش‌های کنترل کیفیت در تمامی‌۹ کارخانه دیگر نوکیا در سراسر دنیا نیز بدون در نظر گرفتن مکان آنها به صورت یکسان انجام می‌گیرند.

نوکیا بزرگ‌ترین و پرمشترک ترین شرکت تولیدکننده تلفن ‌همراه است که با سرمایه‌گذاری در چین علاوه بر هدف قرار دادن بازار این کشور تولیدات خود را در کشورهای آسیایی و خاورمیانه و بعضا در کل جهان توزیع می‌کند؛ به طوری که هم‌اکنون و بر اساس آمارهای ارائه شده روزانه بیش از ۲/۱ میلیارد نفر در جهان به وسیله گوشی‌های نوکیا با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.

آنچه که امروز آن را به نام نوکیا می‌شناسیم در سال ۱۸۶۵ به عنوان یک کارخانه تولیدکننده مغز چوب توسط Fredrik Idestam روی بانک‌های tammerkoski بنیان نهاده شد و سپس در شهر tampere در جنوب غربی فنلاند رشد یافت.

کمپانی ای در شهرک نوکیا کنار رود nokianvirta که بهترین منبع تولید نیروی آبی است، بازسازی شد و نامی ‌را که امروزه به کار می‌رود از این رودخانه گرفته‌است.

فعالیت‌های کارخانه فنلاندی در زمینه لاستیک در اوایل قرن بیستم تاسیس شد و با به کارگیری نوکیا و شاخه‌اش شروع به کار کرد. شرکت نوکیا در سال ۱۹۶۷ افتتاح شد. کمپانی جدید بخش‌های مختلفی داشت در یک زمان به تولیدات لاستیک دوچرخه و ماشین و کفش و کامپیوترهای شخصی و کابل‌های مخابراتی و تلویزیون، ماشین‌های تولید برق، خازن‌ها، آلومینیوم و غیره فعالیت داشت.

ساختمان اصلی نوکیا در شهر اسپو یک در نزدیکی هلسینکی، پایتخت فنلاند قرار دارد؛ اما مراکز تحقیقات نوکیا این روزها در سراسر جهان و در شهرهایی از قبیل پکن، بوداپست، بوخوم، پالو آلتو، کالیفرنیا، کمبریج و ماساچوست قرار دارند. کارخانه‌های بزرگ نوکیا نیز در سالو، فنلاند، پکن و دونگ‌گوآن، چین، چنای هند؛ کوماروم مجارستان و منطقه روهر در آلمان قرار دارند.

تولید در سرزمین اژدها

پنجمین برند برتر جهان ۲۵ سال پیش پا به چین گذاشت. کارخانه نوکیا در چین که شامل ستاد مرکزی ساختمان سبز و بخش تولید در پارک صنعتی Xingwang است، نمایانگر تعهدی است که نوکیا در زمینه محیط زیست داشته است.

پارک صنعتی Xingwang واقع در Yizhuang شهر پکن، نوکیا و تامین‌کنندگانش؛ یعنی کمپانی‌هایی مانند Sanyo Energy ، Ibiden Electronics ، Inpac وFoxcomm Precision Components را در خود جای داده تا به عنوان یک مجموعه‌ای مستحکم تحت استانداردهای دقیق زیست محیطی به انجام کلیه مراحل تولید، توزیع، بازاریابی و فروش محصولات بپردازند.

کمپانی DHL نیز به عنوان ارائه دهنده خدمات لجیستیکی کل پارک را در این زمینه تحت پوشش قرار می‌دهد و این درحالی است که مساحت این پارک که انحصارا به تولید محصولات نوکیا می‌پردازد بالغ بر ۷۰ هکتار است که از این مساحت ۴۰ هکتار انحصارا به کارخانه و ساختمان‌های اصلی نوکیا تعلق دارد.

مجموعه‌ای متشکل از خط تولید و کارخانه، استودیوی طراحی محصولات، مرکز تست گوشی، مرکز تحقیقات و ساختمان سبز نوکیا.

ستاد مرکزی در فضایی به وسعت ۷۰ هزار مترمربع و با بیش از ۲ هزار پرسنل در ساختمان سبز نوکیا مستقر شده‌اند. این ساختمان که بر مبنای استاندارد‌های LEED (Leadership in Energy and (اEnvironmental Design ساخته شده است با تجهیزات فوق‌العاده خود در مقایسه با ساختمان‌های تجاری مشابهش توانسته ۳۷ درصد در مصرف آب و ۲۰ درصد در مصرف انرژی صرفه جویی نماید.

کارخانه پکن، یکی از دو کارخانه نوکیا در چین است که از سال ۱۹۹۵ و با در اختیار گرفتن ۸ هزار نفر کارمند کار خود را آغاز کرد. جف مارکز، مدیر خط تولید نوکیا در چین، وجه مشترک کارخانه‌های نوکیا در سراسر جهان را کیفیت یکسان محصولات تولید شده ذکر می‌کند و می‌گوید: کارکنان نوکیا در سراسر جهان پیش از تولید باید آموزش‌های لازم را دیده و گواهینامه دریافت کنند.

اینکه چرا نوکیا در چین دارای دو کارخانه است جوابی ساده دارد. جمعیت میلیاردی چین که بر اساس آخرین آمارها نزدیک به ۶۰۰ میلیون نفرش گوشی در دستان خود دارند.

لوییز اینگرام، مدیر ارتباطات نوکیا در پکن در این باره می‌گوید که ۲۰۰ میلیون نفر از کاربران چینی، نوکیا در دست دارند و این درحالی است که این شرکت تنها در سال گذشته میلادی در مجموع ۶/۷۲ میلیون دستگاه در چین فروخته است. نوکیا در چین ۹۸ مرکز تحقیقاتی، ۹۹ مرکز تست و ۲۰۰ مرکز تحقیق و توسعه دارد. علاوه بر آن این شرکت با ۲۰ مرکز دانشگاهی نیز همکاری نزدیک دارد.

هتل یا کارخانه!

تا به حال درباره گوگل و محیط رویایی اش عکس‌های بی‌شماری در محیط وب منتشر شده است، اما این را بدانید که گوگل تنها شرکتی نیست که راحتی کارمندانش بیش از هر چیز برای او اهمیت دارد. نوکیا نیز شاید از جمله شرکت‌هایی باشد که سعی کرده است محیطی صمیمی ‌را برای کارمندان خود فراهم کند. فضایی که در کنار انجام فعالیت‌های حرفه‌ای انواع و اقسام فعالیت‌های تفریحی و ورزشی نیز فراهم آورده است. از رستوران‌های چینی و بین‌المللی گرفته تا اتاق ماساژ، سالن بدنسازی، اتاق بازی و غیره. همه این امکانات در کنار هم باعث شده تا کارکنان نوکیا با تمرکز بیشتری در محیط کار خود حاضر شوند.

در استودیوی طراحی محصولات نوکیا بعد از آنکه نمونه اولیه یک گوشی طراحی می‌شود توسط تجهیزات پیشرفته ماکت آن ساخته و سپس توسط کارشناسان مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. بعد از آنکه روند ساخت یک مدل وارد فاز تولید انبوه آن می‌شود نوبت به تست‌های طاقت فرسا برای آن گوشی می‌رسد. تست‌هایی که در مراکز تست گوشی و طی فرآیندی چند روزه صورت می‌گیرد.

دیدن فرآیند انواع و اقسام آزمایشاتی که روی یک گوشی صورت می‌گیرد شاید باعث شود تا کاربر از آن به بعد با خیالی آسوده تر نسبت به استفاده از کالای خود بپردازد. شاید شما هم این جمله را که می‌گوید «گوشی‌های نوکیا سخت جون ترین گوشی‌ها هستند» را شنیده باشید. اما اگر فرآیند تست همین گوشی‌ها را در مراکز آزمایش و بلاها و اتفاقاتی که سر یک گوشی می‌آید را از نزدیک ببینید درمی‌یابید که کلمه جان‌سخت صفتی حداقلی برای مقاومت گوشی‌های نوکیا باشد.

ژانگ لی، مدیر مرکز تست نوکیا در این باره می‌گوید: در مرکز تست کارخانه نوکیا در چین برای عرضه بهترین کالا با بهترین کیفیت، تست‌های متعددی در نظر گرفته شده است که برای حصول بهترین نتایج با شرایط محیطی همسان‌سازی شده است. پرتاب از ارتفاع با سرعت زیاد به منظور سنجش مقاومت گوشی، تست‌های حرارتی برای تعیین مقاومت گوشی در دماهای مختلف، تست‌های رطوبتی، تست‌های صفحه کلید و صفحه نمایش‌های لمسی در کنار تست‌های چندین هزار مرتبه‌ای باز و بسته کردن گوشی‌های تاشو یا کشویی از جمله آزمایش‌هایی هستند که یک گوشی پیش از تولید انبوه باید در مرکز تست کارخانه بگذارند.

مبارزه جهانی با متقلبان

مدیران نوکیا نیز نسبت به محصولات تقلبی مشابه با محصولات اصلی خود شاکی هستند. جف مارکز، مدیر کارخانه نوکیا در چین در این باره می‌گوید: یک گوشی تقلبی، گوشی است که دقیقا مشابه و غیرقابل تشخیص با نمونه اصل خود است که در ساخت آن از طراحی و نام تجاری نمونه اصل به صورت غیرقانونی الگوبرداری شده باشد. ساختن اجناس تقلبی عملی است خلاف و غیرقانونی که در سرتاسر دنیا صورت گرفته و هیچ کمپانی تولیدی صاحب نامی‌در صنایع گوناگون از این مهلکه جان سالم به در نبرده و نوکیا نیز از این قضیه مستثنا نیست. اجناس تقلبی در هر کجای دنیا می‌توانند به اقتصاد داخلی صدمه زده و افرادی را که به صورت قانونی در زنجیره تامین به فعالیت می‌پردازند متحمل زیان نمایند.

تولید و پخش گوشی و لوازم جانبی تقلبی در جهان روندی رو به رشد داشته و ما شاهد نفوذ آن به خاورمیانه و آفریقا نیز بوده‌ایم. نوکیا دارای تیمی ‌اختصاصی و جهانی متشکل از شبکه محققان و وکلایی مجرب در زمینه مبارزه با جعل و سوءاستفاده‌های تجاری بوده که تلاش خود را در جهت حمایت از نام تجاری و مبارزه با هرگونه تقلب در این زمینه متمرکز ساخته است.