مریم عسگری
مراکز خرید و فروش کامپیوتر طی سال‌های اخیر چه از لحاظ تعداد و چه از نظر تنوع عرضه محصولات نسبت به گذشته رشد خوبی داشته است و امروزه ده‌ها مرکز خرید و فروش وسایل دیجیتالی و کامپیوتری در سطح شهرهای بزرگ وجود دارند. در تهران رشد این مراکز بسیار محسوس‌تر بوده است؛ به طوری که هر از چندگاهی شاهد اضافه شدن یک بازار و مرکز فروش جدید به این مجموعه هستیم.

فعالان بازار معتقدند رشد هزینه‌های رهن و اجاره بیشتر از هر صنفی به صنف کامپیوتر و لوازم دیجیتالی ضرر می‌زند؛ چرا که قیمت کالاهای این حوزه روندی نزولی داشته و فروشندگان نمی‌توانند بابت جبران هزینه‌های خود از مبلغ اجاره گرفته تا قبوض آب و برق و تلفن و ... قیمت‌ها را افزایش دهند؛ در نتیجه متضرر می‌شوند.فعالان بازار همچنین معتقدند فعالیت در این صنف برای فعالانی که در واحدهای اجاره‌ای فعالیت می‌کنند، ضرر بیشتری به همراه دارد؛ چرا که مالکین مبلغی به عنوان اجاره نمی‌پردازند و سرمایه آنها با توجه به رشد قیمت ملک روز به روز بیشتر هم می‌شود؛ اما دسته‌ای از مالکان معتقدند که این روزها بازار ملک خراب است و طی سال گذشته قیمت‌ها تغییر چندانی نکرده است.برخی معتقدند قیمت کالاهای ارائه شده در مراکزی که در محدوده مرکزی شهر واقع شده‌اند، کمتر از قیمت این کالاها در مراکزی مانند پاساژ پایتخت یا مراکز تازه تاسیس مانند مجتمع نور تهران و مرکز موبایل ایران است که علت هم هزینه بالای اجاره بها و فروش در مراکز تازه تاسیس یا شمالی شهر است.البته اکثر این مراکز خرید فاقد امکانات مهمی ‌چون پارکینگ عمومی‌، سیستم مجهز اطفای حریق و ضد سرقت و... هستند و در این زمینه به کپسول‌های آتش‌نشانی و گشت‌زنی نگهبانان بسنده می‌کنند.
پاساژ پایتخت
مجتمع کامپیوتر پایتخت یکی از شناخته‌شده‌ترین مراکز خرید و فروش کامپیوتر و موبایل است که در خیابان ولی عصر، ابتدای میرداماد واقع شده است.
این مرکز خرید به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مراکز فعال در زمینه ICT و بزرگ‌ترین مرکز خرید لپ تاپ در ایران، در سال ۱۳۷۴ با زیربنایی برابر با ۳۵۰۰۰ متر مربع آغاز به کار کرد و در مجموع در دو بلوک A و Bدارای ۲۶ طبقه است. در پاساژ پایتخت حدود ۹۷ واحد اداری و حدود ۲۴۰ فروشگاه برای عرضه گوشی موبایل و کامپیوتر وجود دارد.به گفته یکی از اعضای هیات مدیره پاساژ پایتخت، اگر چه پاساژ پایتخت مانند اکثر مراکز خرید و فروش کامپیوتر فاقد پارکینگ عمومی‌ است، اما حدود ۵۰۰ متر بالاتر از پاساژ یک پارکینگ عمومی‌ وجود دارد که مشکل مراجعین را تا حدود زیادی رفع کرده است. به گفته وی، تجهیز به دوربین مدار بسته، سیستم اطفای حریق، سیستم اعلام حریق، اینترنت بی سیم و ... از امکانات مهم این مرکز خرید است.در این مرکز خرید و فروش کامپیوتر قیمت هر متر واحد تجاری در طبقه همکف حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان، در طبقات بالاتر حدود ۵۰ میلیون تومان و به نسبت در طبقات بالاتر کمتر است. قیمت فروش واحدهای اداری هم در ازای هر متر مربع ۷ تا ۸ میلیون تومان است.همچنین قیمت اجاره واحد تجاری در طبقه همکف که بهترین موقعیت را دارد حدود ماهانه هشت میلیون تومان است که مبلغ پیش پرداخت هم اکثرا توافقی است و حدود ۲۰ میلیون تومان است.براساس اعلام یکی از اعضای هیات مدیره این پاساژ، نسبت مالکین و فعالان اجاره نشین این بازار ۵۰به۵۰ است.
پاساژ علاء الدین
پاساژ علاءالدین در تقاطع خیابان جمهوری و حافظ در نه طبقه و ۱۱۰۰ واحد تجاری و اداری واقع شده است. که از این نه طبقه سه طبقه در زیر زمین واقع شده است. اکثر فروشگاه‌های این مرکز خرید و فروش موبایل و کامپیوتر متراژ بسیار کمی‌ دارند و فروشگاه‌های بزرگ تعداد کمی‌ دارند. به گفته یکی از فعالان این پاساژ، به دلیل اینکه این مرکز سال‌ها است بورس شناخته شده‌ای در زمینه عرضه گوشی موبایل است، واحدهای تجاری قیمت بالایی دارند، ولی این قیمت‌ها تاثیری در قیمت کالاهای عرضه شده ندارد، زیرا میزان مراجعه به این پاساژ بسیار زیاد است. مبلغ اجاره واحدهای تجاری در طبقه همکف پاساژ پایتخت که میانگین متراژ فروشگاه‌هایش ۱۶ متر است ۴۰ میلیون تومان به عنوان پیش پرداخت و ماهانه ۵ میلیون تومان است. در طبقات بالاتر هم مبلغ اجاره ۱۰ میلیون تومان به عنوان پیش پرداخت و ماهانه دو میلیون تومان به عنوان اجاره است.مبلغ فروش واحدهای تجاری هم در این مرکز خرید و فروش موبایل یک‌میلیارد تومان برای یک واحد ۱۶متری است. بر اساس اعلام فعالان بازار، در این مرکز خرید نسبت فعالان مالک و اجاره نشین ۵۰ به ۵۰ است.
پاساژ رضا
پاساژ کامپیوتر رضا یکی دیگر از مراکز شناخته شده در زمینه عرضه کالاهای کامپیوتری است. این پاساژ در چهارراه ولی عصر در پنج طبقه واقع شده است و دارای ۱۰۷ واحد تجاری و اداری است که از این تعداد ۶۳ واحد تجاری در طبقه همکف فعالیت می‌کنند.به گفته مصیبی، عضو هیات مدیره این پاساژ، مرکز کامپیوتر رضا به پارکینگ اختصاصی برای استفاده اعضا، سیستم حفاظتی، اطفای حریق و... مجهز است و در نظر دارند امکان استفاده از اینترنت رایگان را نیز برای مراجعین فراهم کنند. مصیبی در مورد موقعیت این پاساژ گفت: اگر چه این پاساژ در محدوده طرح ترافیک واقع شده است، ولی به دلیل همجواری با دانشگاه‌ها و ادارات و شناخته شده بودن این مرکز، مشکلی در زمینه مراجعه وجود ندارد. مبلغ اجاره و فروش در این مرکز خرید هم با بررسی‌های دنیای اقتصاد، حدود بیست میلیون تومان به عنوان پیش پرداخت و ماهانه ۵ تا ۶ میلیون تومان برای اجاره است.مبلغ فروش هم به ازای هر متر مربع۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است که این مبلغ در طبقات بالاتر به نسبت کمتر می‌شود.
پاساژ ایران
در خیابان ولی عصر، بالاتر از طالقانی، مرکز کامپیوتر ایران قرار دارد.این مرکز خرید و فروش کامپیوتر در پنج طبقه تجاری با ۲۶۷واحد تجاری واقع شده است .این پاساژ به اینترنت بی‌سیم، پارکینگ اختصاصی، سیستم اطفای حریق و ... مجهز است و حدود ۹۸ درصد از فعالان این مرکز خرید و فروش کامپیوتر مالک هستند. مبلغ فروش هم در راهرو هر متر مربع ۲۰ میلیون تومان، طبقه همکف هر متر مربع ۵۰ میلیون تومان و در طبقات بالاتر کمتر است.مبلغ اجاره هم با وجودی که تعداد کمی ‌اجاره نشین هستند در طبقه همکف ماهانه ۶ میلیون تومان، در طبقات بالاتر۳ میلیون تومان و در راهروی طبقه اول ۴.۵ میلیون تومان است. مبلغ پیش پرداخت هم بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان متغیر است.
پاساژ ایرانیان
پاساژ ایرانیان هم در جوار میدان ولی‌عصر با ۱۲۱واحد تجاری و ۱۸۱ واحد اداری در دوازده طبقه واقع شده است که ده طبقه اداری و دو طبقه هم تجاری است.به گفته تقی‌زاده، مدیر عامل این مرکز خرید، این مرکز خرید سابق بر این به عرضه کالاهای حوزه رایانه هم می‌پرداخت، ولی در حال حاضر ۹۵ درصد فروشگاه‌های این پاساژ در زمینه موبایل فعالیت می‌کنند. به گفته وی، طبقات همکف و اول برای فعالیت در حوزه موبایل مطلوب است، ولی در طبقات پایین بیشتر کافی‌نت و فروشگاه‌های پوشاک و... فعالیت می‌کنند. وی در مورد مبلغ اجاره بها هم در این پاساژ گفت: برای واحدهای اداری اجاره در نظر گرفته شده، ده میلیون تومان به عنوان پیش پرداخت و ماهانه یک میلیون تومان به عنوان اجاره است. برای واحدهای تجاری هم حدود پنج تا ۸ میلیون تومان به عنوان پیش پرداخت و ماهانه ۸۰۰ هزار تومان بابت اجاره اخذ می‌شود. هزینه اجاره واحدهای همکف و بیرون پاساژ هم معادل ده میلیون تومان به عنوان پیش پرداخت و ماهانه دو میلیون تومان است.
پاساژ پارسیان
پاساژ پارسیان هم بین خیابان بزرگمهر و طالقانی در دو طبقه با ۱۱۳واحد تجاری واقع شده است. این پاساژ نیز مانند سایر مراکز خرید و فروش رایانه به سیستم ایمنی، پارکینگ خصوصی و ... مجهز است و مبلغ اجاره در آن بیست میلیون تومان به عنوان پیش پرداخت و ماهانه ۳ میلیون تومان به عنوان اجاره است.مبلغ فروش هم به ازای هر متر مربع بیست میلیون تومان برای طبقه همکف و ۱۱میلیون تومان برای طبقه دوم است.
مرکز موبایل رهن‌نشین‌ها
برخلاف سایر مراکز خرید و فروش موبایل و کامپیوتر که بیشتر فعالان آن مالک یا مستاجرانی هستند که ملزم به پرداخت اجاره ماهانه هستند، فعالان مرکز موبایل ایران فروشگاه‌ها را رهن کرده‌اند.به گفته یکی از فعالان بازار موبایل ایران، این مرکز در پنج طبقه واقع شده است که بر خلاف سایر مراکز خرید و فروش رایانه و موبایل به هفت طبقه پارکینگ عمومی‌مجهز است. تجهیز به سیستم هوشمند مرکزی BMS، شبکه مرکزی کامپیوتر و اینترنت بی سیم در کلیه طبقات، سیستم دوربین مدار بسته و ... برخی از ویژگی‌های این مجتمع است.بر اساس اعلام فعالان این مرکز خرید و فروش موبایل و کامپیوتر هزینه رهن فروشگاه‌های این مرکز حدود متری یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا دو میلیون تومان است و میانگین متراژ فروشگاه‌ها هم ۲۰ تا ۳۰ متر است.فعالان بازار معتقدند با وجودی که این مرکز خرید و فروش موبایل و کامپیوتر به پارکینگ عمومی‌و سایر امکانات مجهز است، اما هنوز در اول راه است و هنوز مصرف‌کنندگان علاءالدین را به عنوان مرکز موبایل می‌شناسند.
مجتمع نور تهران
مجتمع نور تهران در ۲۴ طبقه در خیابان ولی عصر تقاطع طالقانی واقع شده است که ۱۰۲۸ واحد تجاری و ۱۲۶واحد اداری دارد. املاک این مرکز خرید به صورت سرقفلی به فروش می‌رسد و قیمت فروش پایه حدود متری ۲۴ تا ۳۰ میلیون تومان است. به گفته پیروزنیا، مسوول فروش این مجتمع، این مرکز خرید و فروش سه نوع قیمت دارد که بخش مربوط به موبایل و کامپیوتر که در طبقات همکف و اول واقع شده‌اند، قیمتی حدود متری ۲۶ تا ۳۰ میلیون تومان دارند که ۲۵ درصد به صورت نقد، ۵درصد پس از سه ماه از عقد قرارداد و ۷۰ درصد مابقی در اقساط ۳۶ماهه از خریدار اخذ می‌شود. قیمت واحدهای اداری هم بسته به شمالی و جنوبی بودن واحدها بین ۳ میلیون و ۵۰۰ تا چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به ازای هر متر مربع متغیر است. این مرکز خرید دارای پارکینگ عمومی ، رستوران، سالن همایش و... نیز است.
ختم کلام
مبلغ اجاره در حال حاضر دغدغه بزرگ فعالان بازار کامپیوتر است و این موضوع خواه ناخواه بر قیمت کالاها تاثیر می‌گذارد. شهرام شیرمست، رییس اتحادیه صنف رایانه در این مورد می‌گوید: در نظر گرفتن اجاره‌های بالا تا حدودی باعث شده است برخی از فعالان بازار به ارائه کالای ناقص یا خدمات ناقص روی آورند یا اینکه قیمت‌ها را خودسرانه افزایش دهند که ما با این افراد برخورد می‌کنیم؛ ولی اتحادیه وظیفه‌ای در قبال تعیین میزان اجاره و ... ندارد.به گفته وی، در حال حاضر ۱۲ مجتمع کامپیوتری فعال و ۱۶۰۰ فروشگاه رسمی ‌پروانه دار در سطح تهران وجود دارد که از این تعداد ۸۰۰ فروشگاه در پاساژها هستند.