مریم عسگری
نمی‌دانم شما هم کتاب‌های قدیمی‌کامپیوتر را که طی دهه گذشته در بازار مخاطبان زیادی داشتند و معمولا به آموزش سیستم عامل DOS و برنامه‌های تحت این سیستم عامل می‌پرداختند، به یاد دارید یا خیر؟

کتاب‌هایی که معمولا قطر زیادی داشتند و همراه با فلاپی‌های آموزشی عرضه می‌شدند.
در آن زمان اکثر کاربران آماتور کامپیوتر، برای یادگیری کامپیوتر در کنار کلاس‌های آموزشی از کتاب‌های آموزشی نیز استفاده می‌کردند و بازار خرید و فروش این کتاب‌ها گرم و پررونق بود؛ اما پس از ورود سیستم عامل ویندوز و همچنین منسوخ شدن سیستم عامل DOS، عنوان و همچنین تقاضای کاربران کامپیوتر برای کتاب تغییر کرد. یک تغییر دیگر هم این بود که با منسوخ شدن فلاپی‌ها ،این روزها اکثر کتب کامپیوتری همراه سی دی به خریدار عرضه می‌شوند.
براساس اعلام فعالان بازار کتب کامپیوتری، طی سال‌های اخیر، کاربران دیگر مانند سابق به سراغ کتب آموزشی مقدماتی نمی‌روند و اکثرا در دسته‌بندی‌های خاصی برای خرید کتاب اقدام می‌کنند. شاید افزایش قیمت کتاب تا حدودی باعث شده است که کاربران در انتخاب کتاب‌های مورد نظر وسواس نشان دهند و بابت خرید کتاب‌های آموزشی ساده هزینه نکنند. ناشران کتب کامپیوتری معتقدند در حال حاضر بسیاری از کاربران بیشتر به سراغ کتب آموزش آفیس، مانند ICDL و ... می‌روند و کمتر کسی را می‌توان یافت که به سراغ کتب آموزش مقدماتی ویندوز و WORD برود.
براساس اعلام سها دانش، یکی از عرضه‌کنندگان کتب کامپیوتری، میزان تقاضا برای کتب حوزه OFFICE در حدی بالا بوده است که چاپ این کتاب‌ها به مرحله بیست و ششم هم می‌رسد.
دسته‌ای دیگر نیز بر این باورند که در حال حاضر کتب آموزشی حرفه‌ای مانند آموزش AVR، روبوتیک و ... پرفروش است.
به گفته مسوول فروش انتشارات الماس دانش، با توجه به بالا رفتن سطح اطلاعات و دانش کاربران رایانه بیشتر افرادی که برای خرید کتاب‌های کامپیوتری مراجعه می‌کنند، به دنبال کتبی هستند که بحث‌های پیچیده این حوزه را آموزش می‌دهند.
اما گروه دیگری از ناشران کتب کامپیوتری می‌گویند طی سال‌های اخیر با افزایش میزان کاربران اینترنت، اکثرا خریداران کتاب به سراغ منابع آموزشی اینترنتی یا مولتی‌مدیاها می‌روند که روز به روز در حال افزایش‌اند.
رشد ۲۰ درصدی قیمت کتاب
رشد قیمت کاغذ تا حدودی باعث شده است قیمت کتاب افزایش یابد و همین موضوع تا حدودی باعث ریزش تعداد خریداران کتاب شده است.
ناشران معتقدند طی یک سال گذشته قیمت کتاب‌ها از جمله کتب حوزه کامپیوتر در حدود بیست درصد افزایش یافته است.
برخی نیز از رشد 30 درصدی قیمت کتب کامپیوتری خبر می‌دهند.
مسوولان فروش انتشارات سها دانش، آریا پژوه، برگزیده، کلید، ناقوس و... که از رشد ۲۰ تا ۳۰ درصدی قیمت کتاب طی یک‌سال اخیر خبر می‌دهند می‌گویند این موضوع تا حدود زیادی باعث کاهش تقاضا برای کتاب‌های مقدماتی شده است و به همین دلیل اکثر خریداران کتاب‌های کامپیوتری را کاربران حرفه‌ای یا دانشجویان تشکیل می‌دهند، البته اکثر ناشران در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، این کتب را با ۲۰ درصد تخفیف به فروش می‌رسانند.


پرفروش‌های بازار کتاب‌های کامپیوتری
ناقوس، کلید، الماس دانش، مجتمع فنی تهران، نشر علوم و فنون، مرکز نشر انستیتو ایز ایران، انتشارات توسعه آموزش، سها دانش، جهان رایانه، آراد کتاب و... از دسته ناشرانی هستند که در زمینه عرضه کتب کامپیوتری فعال هستند.
همان‌طور هم که گفتیم برخی از ناشران از تقاضای بالا برای کتب حوزه آموزشی مقدماتی و برخی از تقاضای بالا برای کتب آموزشی تحت شبکه و ... خبر دادند.
به هر حال ما براساس دسته‌بندی که ناشران کتب از خریداران کتب کامپیوتری داشتند پرفروش‌های کتاب در این حوزه را معرفی می‌کنیم.
در حوزه آموزش مقدماتی OFFICE، کتاب‌های آموزش ICDL با قیمت شش هزار و ۵۰۰ تومان، آموزش سریع اپراتور کامپیوتر با قیمت یک هزار و ۹۵۰ تومان از انتشارات مجتمع فنی تهران، کتاب‌های کلید فتوشاپ با قیمت دو هزار و ۵۰۰ تومان، کلید WORD۲۰۰۷ با قیمت یک هزار و ۵۰۰ تومان، کلید تایپ ده انگشتی با قیمت یک هزار و ۵۰۰ تومان از انتشارات کلید، کتاب‌هایICDL XPدرجه یک و دو با قیمت چهار هزار و ۵۰۰ تومان، رایانه کار ICDL XP با قیمت هفت هزار تومان،WORD ۲۰۰۷ با قیمت چهار هزار و ۵۰۰ تومان از سهادانش و کتاب آموزش گام به گام MICROSOFT OFFICE POWER POINT ۲۰۰۷ با قیمت چهار هزار و ۹۵۰ تومان از انتشارات ناقوس جزو پرفروش‌ها هستند.
همچنین کتاب آموزش تصویری اکسل از انتشارات عابد که با قیمت شش هزار تومان به فروش می‌رسد، از پرفروش‌های بازار در حوزه OFFICE معرفی شده است.
کتاب‌های آموزش سریع آفیس ۲۰۰۷ با قیمت یک هزار و ۷۰۰ تومان، خود آموز سریع و کاربردی نرم افزار WORD با قیمت یک هزارو ۸۰۰ تومان، از انتشارات آراد و کتاب مهارت دوم ICDL از مرکز نشر دانشگاهی که با قیمت دو هزار و ۵۲۰ تومان به فروش می‌رسد نیز از پرفروش‌های حوزه OFFICE هستند.
اما در حوزه نرم افزار کتاب‌های برنامه‌نویسی سیستم برای کامپیوترهای شخصی با قیمت دو هزار و 100 تومان، معماری سیستم‌های کامپیوتری با قیمت چهار هزار و500 تومان از مرکز نشر دانشگاهی، برنامه‌نویسی QBASIC با قیمت چهار هزار تومان و برنامه‌نویسی BASIC با قیمت 990 تومان از مجتمع فنی تهران، شگردهای نصب ویندوز و سایر برنامه‌ها با قیمت دو هزار و 300 تومان، آموزش
فتوشاپ همراه با سی دی با قیمت شش هزار تومان از انتشارات آراد و آموزش تری دی مکس ۷ همراه با سی دی با قیمت پنج هزار و ۷۰۰ تومان، مرجع کامل WINDOWS XP با قیمت ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان، آموزش کامل AUTOCAD ۲۰۰۹ با قیمت ۱۲ هزار تومان از انتشارات سهادانش، کلید نصب ویندوز با قیمت دو هزار تومان، کلید ۳D MAX با قیمت دو هزار و ۵۰۰ تومان، کلید ویندوز با قیمت یک هزار و ۵۰۰ تومان از انتشارات کلید و مبانی برنامه‌نویسی با استفاده از جاوا با قیمت هفت هزار و ۸۰۰ تومان، برنامه‌نویسی به زبان C با قیمت چهار هزار و ۸۰۰ تومان از انتشارات ایز ایران از پرفروش‌ها هستند. کتاب‌های مرجع کامل ویندوز ویستا با قیمت ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان، نگاهی به اصول برنامه‌نویسی C++ با قیمت ۱۱ هزار و ۲۵۰ تومان نیز از انتشارات ناقوس از پرفروش‌های این ناشر هستند.
در حوزه AVR و روباتیک هم نشر الماس دانش، کتاب‌های مختلفی ارائه کرده است که کتاب پروژه‌های آماده روبایتیک، AVR، مبانی طرح و ساخت روباتیک از دسته این کتاب‌ها هستند. در سایر حوزه‌های کامپیوتر نظیر شبکه و... هم کتاب‌های صفحات گسترده ،پایگاه داده‌ها با قیمت سه هزار تومان و کتاب کلید طلایی اینترنت با قیمت شش هزار تومان از انتشارات جهان رایانه، چهره شما بیست سال دیگر با قیمت دو هزار تومان از انتشارات کیان رایانه، نفوذگری در وب با قیمت پنج هزار تومان، خود آموز اینترنت با قیمت سه هزار تومان از انتشارات آیلار، مدیریت پروژه پیشرفته باPRIMARERA ENTERPRISE با قیمت هفت هزار و 500 تومان و راهنمای ویژه AJAX برای ساخت برنامه‌های قدرتمند اینترنت با قیمت هشت هزار تومان از انتشارات ناقوس، کلید مبارزه با ویروس با قیمت یک هزار و 500 تومان، کلید وبلاگ با قیمت یک هزار و 500 تومان و... از انتشارات کلید از پرفروش‌ها هستند.
ختم کلام
اگر چه ناشران معتقدند که به دلیل رشد قیمت کاغذ و بر داشتن یارانه کاغذ قیمت کتاب‌ها در حدود 20 تا 30 درصد افزایش یافته است؛ اما گروهی معتقدند قشر خاصی مانند دانشجویان ناچارند برای خرید کتاب اقدام کنند.
شاید به همین دلیل باشد که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران امسال میزبان دانشجویان زیادی است که برای خرید کتاب با تخفیف‌های ۲۰ تا ۳۰ درصدی به فروش می‌رسیدند بود.
ناشران معتقدند طی یکی دوسال اخیر بیشترین خریداران کتاب را دانشجویانی تشکیل می‌دهند که به نوعی هدف آنها از خرید بیشتر اجباری است تا انتخابی.