م.ر.بهنام رئوف

شما هم اگر این روزها به فکر تعویض آنتن تلویزیون خود افتاده باشید شاید نام گیرنده‌های دیجیتالی جدید را از زبان فروشندگان لوازم دیجیتالی و خصوصا مغازه‌های الکتریکی محله‌های خود شنیده‌اید. گیرنده‌هایی که این روزها عموما نوع چینی شان در بازار ما وجود دارد و به‌رغم ادعای مدیران صدا و سیما و وزارت صنایع و معادن هنوز تولید آنچنانی در این بخش در کشور صورت نگرفته است، اما گیرنده‌های دیجیتالی چیست و چه مزایایی می‌‌تواند برای ما داشته باشد؟

اگر تا به حال بارها و بارها و به بهانه از میان رفتن تصاویر برفکی از صفحه تلویزیون آنتن خود را تعویض کرده و نتیجه‌ای نگرفته‌اید، استفاده از گیرنده‌ای دیجیتالی یکی از روش‌هایی است که این روزها از سوی فروشندگان به شما پیشنهاد می‌‌شود.گیرنده‌هایی که با قیمت‌های ۷۰،۴۵، و۱۱۰هزار تومان به فروش می‌رسند.

یکی از بزرگ‌ترین تحولات پیش روی برودکست، گذر از آنالوگ به دیجیتال است. تلویزیونی که در حال حاضر مشاهده می‌‌کنیم، تلویزیون آنالوگ است. در سیستم آنالوگ، شبکه‌های تلویزیونی با فرستنده‌های زمینی آنالوگ به آنتن تلویزیون ما می‌‌رسند و تنها تجهیزات لازم برای دریافت سیگنال‌های تلویزیونی، آنتن مناسب و استاندارد است. در این سیستم تعداد شبکه‌های تلویزیونی قابل ارائه بسیار محدود است و عمده‌ترین سرویس قابل ارائه روی آن تله تکست است، اما در تلویزیون دیجیتال، سیگنال‌های تلویزیونی دیجیتال شده از طریق فرستنده‌های دیجیتال ارسال می‌‌شود. با توجه به اینکه تلویزیون‌های فعلی امکان دریافت سیگنال‌های آنالوگ را ندارد، لازم است دستگاه مبدل دیجیتال به آنالوگ نظیر رسیور ماهواره در کنار تلویزیون اضافه شود که سیگنال‌های دیجیتال را دریافت کرده و آنها را به دستگاه تلویزیون منتقل نماید. اصطلاحا به این دستگاه، ست تاپ باکس گفته می‌‌شود.

سیستم دیجیتال، تجربه‌ای جدید در عرصه تماشای تلویزیون به وجود می‌‌آورد، چرا که علاوه بر ایجاد امکان ارائه شبکه‌های تلویزیونی بیشتر، کیفیت صدا و تصویر نیز بهبود می‌‌یابد. در حال حاضر صداوسیما در ارائه شبکه‌های تلویزیونی بیشتر محدودیت‌هایی دارد که با سیستم دیجیتال این محدودیت‌ها تاحدی مرتفع می‌‌شود. برخی از مزایای تلویزیون دیجیتال عبارتند از:

امکان ارائه تعداد شبکه‌های بیشتر، کیفیت صدا و تصویر بالاتر نسبت به آنالوگ، امکان ارائه اطلاعات اضافی کنار تصویر، راهنمای الکترونیکی برنامه‌ها، رادیو همراه با تلویزیون و ارائه خدمات ویژه نابینایان و ناشنوایان. نام دیگر این سیستم که بیشتر در بازار از آن یاد می‌‌شود DVB-T است.

بر اساس اخبار اعلام شده این فناوری طی چند سال گذشته از سوی مدیران و کارشناسان صدا و سیما در این سازمان به کار گرفته شد و به صورت پایلوت در چند شهر نیز اجرایی شد تا سرانجام سال گذشته طی مراسمی ارائه این سیستم در شهر تهران و چند شهر دیگر اجرا و به بهره برداری رسید. اما همان‌طور که در بالا نیز به آن اشاره شد، به دلیل آنکه دستگاه مورد نیاز این فناوری هنوز در کشور به شکل انبوه تولید نمی‌‌شود، این فناوری نتوانسته است مورد توجه کاربران قرار گیرد.

چه خبر از تولید داخل؟

هر چند که پیش از این از سوی چند تولیدکننده خبرهایی مبنی بر راه‌اندازی خط تولید یا خط مونتاژ این تجهیزات در اواخر سال گذشته منتشر شده بود، اما به تازگی خبر از تفاهم سازمان صدا و سیما با چند شرکت تولیدکننده در این بین منتشر شده است.

بر اساس مذاکرات صورت گرفته از سوی سازمان صدا و سیما با چند شرکت تولیدکننده دستگاه‌های تبدیل‌کننده فرستنده آنالوگ به دیجیتال تا پنج سال آینده فرستنده‌های تلویزیونی کشور به سیستم پخش دیجیتال تبدیل می‌‌شوند تا تصاویر با کیفیت بالاتری ارائه شوند.

خبرگزاری مهر چندی پیش خبر داد که با مذاکراتی که سازمان صدا و سیما با سه شرکت تولیدکننده گیرنده‌های دیجیتال داشته است، سیگنال دریافتی تلویزیون‌های آنالوگ تا پنج سال دیگر به تدریج به دیجیتال تبدیل می‌‌شود. البته شرکت‌هایی هم‌اکنون در این زمینه تولیداتی داشته‌اند که به صورت موردی قابل استفاده در کشور است.محسن حسین پور، یکی از مدیران شرکت گسترش انفورماتیک در مورد این طرح به مهر گفت: سازمان صدا و سیما مذاکراتی با شرکت گسترش انفورماتیک و دو شرکت خصوصی دیگر انجام داده که بر اساس آن طراحی و تولید انبوه گیرنده‌های دیجیتالی در کشور آغاز می‌‌شود که این گیرنده‌ها به نوعی مبدل سیگنال آنتن‌های آنالوگ به دیجیتال است.

وی گفت: براساس این طرح قرار است هر یک از شرکت‌ها سالانه مقادیری از این دستگاه‌ها را در کشور تولید کنند تا ظرف پنج سال آینده تمامی ‌‌گیرنده‌های تلویزیونی، تصاویر را به صورت دیجیتال دریافت کنند.

حسین‌پور با بیان اینکه این دستگاه‌ها «DVB-T» نام دارد و در منازل برای تبدیل فرستنده تلویزیونی قرار می‌‌گیرد، افزود: نمونه این دستگاه تولید شده و مرحله تولید انبوه آن از خرداد ماه آغاز خواهد شد.

وی با بیان اینکه طراحی و تولید گیرنده‌های دیجیتال توسط شرکت‌های مادیران و سامسونگ نیز در کشور در حال انجام است، ادامه داد: این دستگاه مبدلی برای آنتن‌های آنالوگی است که هم‌اکنون از طریق تلویزیون دریافت می‌‌شود. پیش از این نیز نمونه این دستگاه توسط شرکت مادیران تولید و به بازار عرضه شده بود که شنیده می‌‌شود این شرکت نیز در حال برنامه ریزی برای تولید انبوه است.

به گفته حسین‌پور، طراحی و ساخت نمونه اولیه این دستگاه حدود ۳۰۰ میلیون تومان هزینه داشته و طبق برآوردهای اولیه تولید انبوه آن حدود ۱۲ میلیارد تومان سرمایه در گردش نیاز خواهد داشت تا بتوان سالانه ۷۵۰ هزار دستگاه DVB-T تولید و عرضه کرد.

تولید کند، اما آغاز می‌‌شود

اما در آن سوی دیگر شنیده می‌‌شود که هنوز از سوی تولیدکنندگان داخلی اقدام در خور توجهی صورت نگرفته است. با وجود آن که بیش از سه ماه از فراخوان وزارت صنایع و معادن به شرکت‌ها برای تشکیل کنسرسیوم تولیدکنندگان گیرنده‌های دیجیتال می‌گذرد، اما تاکنون هیچ خبری مبنی بر تشکیل این کنسرسیوم منتشر نشده است.

در حالی که در این فراخوان آمده بود تولید داخلی گیرنده‌های دیجیتال، بازار چند میلیارد تومانی آن را در اختیار صنعت داخلی قرار می‌دهد و موجب حمایت از توان و تولید داخلی می‌شود، نه تنها کنسرسیوم تولیدکنندگان گیرنده‌های دیجیتال تاکنون شکل نگرفته است، بلکه شاهد تایید وجود گیرنده‌های دیجیتال چینی در ایران هستیم.

این در حالی است که مدیرکل صنایع برق، الکترونیک و فناوری اطلاعات وزارت صنایع و معادن، این وزارتخانه را در طولانی شدن تشکیل این کنسرسیوم مقصر نمی‌داند، بلکه آن را به تعلل برخی از مراکز در ارائه نظرات خود به این وزارتخانه نسبت می‌دهد.

ایسنا در این باره گفته است که یکی از مسوولان مرتبط نیز یک ماه پیش اعلام کرده بود که در جلسات مشترک وزارت صنایع و معادن و اداره کل استاندارد، سازمان مقررات فرکانس‌ها و سازمان صدا و سیما، قرار شد تا یک ماه دیگر قانون مربوط به گیرنده‌های دیجیتال اعلام شود که تاکنون چنین قانونی ابلاغ نشده است.

هرچند مدیرکل صنایع برق، الکترونیک و فناوری اطلاعات وزارت صنایع و معادن در فراخوان تشکیل کنسرسیوم سازندگان گیرنده‌های دیجیتال، از بومی شدن این فناوری در کشور خبر داده بود، اما یکی از کارشناسان این حوزه گفته است که براساس دستور وزارت صنایع و معادن، گیرنده‌های دیجیتال باید از طریق یک محموله وارد کشور و سپس دانش ساخت آن بومی شود. یک مقام مسوول در حوزه گیرنده‌های دیجیتال در این رابطه اظهار کرد: اکثر سیستم‌های موجود در بازار چینی است و به دو روش قانونی و غیر قانونی وارد کشور می‌شوند. علاوه بر این، برخی از شرکت‌ها نیز بعد از واردات قانونی این سیستم‌ها به دلیل آن که نتوانستند استانداردهای موردنظر شرکت تکتا را کسب کنند، اقدام به توزیع کالاهای خود از کانال‌های دیگر کرده‌اند.

البته مدیرکل صنایع برق، الکترونیک و فناوری اطلاعات وزارت صنایع و معادن ضمن تایید وجود گیرنده‌های دیجیتال چینی با نام ایرانی در بازار کشور، دلیل آن را ناکافی بودن تولید داخل می‌داند.

وی با تاکید بر این که در صورت تشکیل کنسرسیوم و ورود محصولات ایرانی به بازار، این محصولات باید فقط تاییدیه و هولوگرام شرکت تکتا را دریافت کنند، یکی از دلایل وجود کالاهای خارجی را ارزیابی بازار این کالا عنوان کرده و می‌افزاید: طبیعی است که سازندگان قبل از ساخت کالایی در کشور، ابتدا با سی.بی.یو و اس.کی.دی بازار را برآورد می‌کنند، چراکه آنان باید از سرمایه‌گذاری‌شان مطمئن شوند.

سفارش صدا و سیما به چین!

در حالی که به نظر می‌‌رسد مسوولان امر به دنبال حمایت از تولیدکنندگان این بخش هستند و برخی از سرمایه‌گذاران نیز بعد از ارزیابی بازار در حال سرمایه‌گذاری و برخی دیگر نیز شروع به تولید و عرضه محصولات خود کرده‌اند، اما به تازگی نمونه چینی این دستگاه در بازار با نام «جم» مشاهده شده است که سفارش شرکت «جام جم بازرگان پیشرو» وابسته به صندوق بازنشستگی سازمان صدا و سیما به یک شرکت چینی است. در پشت جعبه این دستگاه به فارسی ساخت کشور چین نیز درج شده است.

این درحالی است که بر اساس قوانین گمرک واردات کالایی که نمونه مشابه آن در داخل کشور ساخته می‌‌شود، به شکل کلی ممنوع است و نمونه این اتفاق طی یک سال گذشته برای معروف ترین برند ایرانی حوزه آی تی کشور یعنی «فراسو» نیز رخ داده است.

این که چرا این قانون در مورد دستگاه‌های گیرنده فرکانس‌های دیجیتالی که به سفارش سازمان صدا و سیما در چین ساخته و وارد کشور می‌‌شود اعمال نمی‌‌شود، سوالی است که باید مسوولان پاسخ آن را بدهند، اما با توجه به وجود نمونه‌های مشابه ایرانی و سرمایه‌گذاری برای تولید این کالا در کشور، به نظر می‌‌رسد که با این اقدام یکی از شرکت‌های زیر مجموعه سازمان صدا و سیما زمان برای تولید این کالا در داخل کشور از بین خواهد رفت. چرا که فروشندگان این دستگاه‌ها این روزها این برند خاص را به عنوان محصول مورد تایید و ساخته شده توسط صدا و سیما به مشتریان خود پیشنهاد کرده که با توجه به نوشته‌های جعبه آن و ذکر نام «صدا و سیمای جمهوری اسلامی ‌‌ایران» عموما نیز خریداری می‌‌شود.

از طرف دیگر گفته می‌‌شود برخی برندهای تولیدکننده تلویزیون، مدل‌های جدیدی را به زودی وارد بازار می‌کنند که به طور پیش فرض مجهز به گیرنده دیجیتالی هست، به این ترتیب عملا این تلویزیون‌ها که احتمالا بسیار هم فراگیر خواهند شد عملا نیازی به دستگاه جانبی دریافت امواج دیجیتالی ندارند. به این ترتیب مشخص نیست در این صورت چنین دستگاه‌هایی چه آینده ای پیدا خواهند کرد.