هجوم کارت‌های الکترونیکی

م.ر.بهنام رئوف

تا همین چند سال پیش شاید استفاده از کیف پول در بین ما ایرانی‌ها آنچنان که این روزها مرسوم است، فراگیر نبود. زمانی نهایت تبلیغات‌ها برای فرهنگ‌سازی استفاده از کیف پول تنها به منظور آموزش صحیح استفاده از پول‌های کاغذی و تمیز نگاه داشتن آن‌ها معطوف می‌شد. آن هم به دلیل سرمایه‌گذاری بیش از حدی که دولت سالانه برای چاپ و عرضه اسکناس‌های جدید و معدوم کردن اسکناس‌های کهنه انجام می‌داد.

اما این روزها و با روی کار آمدن بانکداری الکترونیکی (بخوانید شبه نیمچه الکترونیک) کاربرد کیف پول‌ها هم عوض شده است. حتی با دیدی فراتر به نوع طراحی و انواع مدل‌های موجود و تولید شده در کشور شاید بتوان در نگاه اول معضل کیف پول‌های امروزی را از نزدیک لمس کرد. دیگر از آن کیف پول‌های کوچک تاشویی که به راحتی در جیب پشتی شلوارها و یا جیب کناری کت جا می‌شد خبری نیست. اتفاقا این موضوع شاید تنها موردی باشد که هیچ ارتباطی با مد نداشته، بلکه تغییر کاربری استفاده از کیف پول‌ها باعث شکل‌گیری آن‌ها در مدل‌های پهن و دراز چه در نوع مردانه و چه در نوع زنانه آن شده است.

کیف پول واقعی برای کارهای مجازی!

این روزها عرضه و ارائه کارت‌های اعتباری بانکی به نوعی رقابت بین بانک‌های خصوصی و دولتی ما تبدیل شده است. کارت‌هایی که تمامی آن‌ها تنها و تنها یک کار انجام می‌دهند؛ اما با رنگ‌ها و نام‌های مختلف.

شاید یکی از مهمترین دلایل عوض شدن مدل کیف پول‌های امروزی نیز همین باشد. فقط کافی است نیم‌نگاهی به کیف پولتان داشته باشید تا این موضوع را به شکل کامل درک کنید. در کیف پول هر کدام از ما حداقل دو کارت الکترونیکی بانک‌های مختلف وجود دارد. در کنار آن‌ها اگر شما از طرفداران محیط‌زیست و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی بوده باشید حتما کارت یا بلیت الکترونیکی مترو هم در کیف‌تان جا دارد. به تازگی بلیت الکترونیکی شرکت واحد هم اضافه شده است. از قضا اگر در منزل وسیله نقلیه نیز داشته باشید برای ایام تعطیل و کارهای واجب پس حتما کارت سوخت نیز در کنار سایر کارت‌های الکترونیکی موجود در کیفتان وجود دارد.

بله!. به همین سادگی و در حالی که در اکثر کشورهای جهان مردم تنها به وسیله یک کارت الکترونیکی تمام کارهای روزمره خود را انجام می‌دهند اما در کشور ما برای هر کاری یک کارت الکترونیک وجود دارد. در کنار تمام این کارت‌ها می‌توان به کارت‌هایی همچون کارت هوشمند سلامت که قرار است توسط وزارت بهداشت و درمان ارائه شود و نیز کارت ملی هوشمند که قرار است تا پایان برنامه پنجم برای تمام ایرانی‌ها صادر شود نیز اشاره کرد.

با توجه به روند رو به رشد ارائه خدمات دولت الکترونیکی و در صورت نداشتن مدیریتی واحد در این موضوع شاید در آینده‌ای نه چندان دور به جای استفاده از همین کیف پول‌های رایج باید به دنبال استفاده از کوله‌پشتی‌ای باشیم که از انواع و اقسام کارت‌های الکترونیکی پر شده باشد.

آغاز آزمایشی صدور کارت ملی هوشمند

بر اساس خبری که چندی پیش از سوی معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ارائه شده است، تا پایان برنامه پنجم توسعه باید تعاملات بین دستگاه‌ها به صورت الکترونیک باشد و ۱۰۰ درصد مردم نیز صاحب کارت ملی هوشمند شوند.

عبدالمجید ریاضی، دبیر شورای عالی فن‌آوری اطلاعات، در مراسم آغاز مرحله آزمایشی صدور کارت ملی هوشمند با بیان اینکه دولت دهم اولین الکترونیک است، گفت: عزم دولت بر این است که در ۶ حوزه اساسی و راهبردی توسعه فن‌آوری اطلاعات را دنبال کند.

وی توسعه دولت الکترونیک، توسعه زیرساخت فن‌آوری اطلاعات، توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی، توسعه امنیت در فضای فن‌آوری اطلاعات، توسعه زیرساخت‌های فن‌آوری اطلاعات و توسعه امنیت در فضای الکترونیکی را از جمله این موارد برشمرد.

معاون وزیر اطلاعات و فن‌آوری اطلاعات اظهار کرد: دولت ۵/۵ میلیارد برای شبکه مترواترنت و مبلغ ۵ میلیارد برای کارت ملی هوشمند به شهر قم کمک کرده است.

خالق اینترنت ملی، با بیان اینکه شاخص‌های توسعه فن‌آوری اطلاعات به تصویب دولت رسیده است، اظهار کرد: شاخص توسعه فن‌آوری اطلاعات در کشور ۹۴/۲ است که طبق سند چشم‌انداز بایستی در سال ۱۴۰۴ ایران به رتبه اول در منطقه و پس از پایان برنامه پنجم توسعه به ۲۲/۶ برسد.

وی با بیان اینکه طبق برنامه تا پایان برنامه پنجم توسعه ۱۰۰ درصد مردم ایران باید از کارت ملی هوشمند برخوردار باشند، بیان کرد: تا پایان برنامه پنجم توسعه باید تعاملات بین دستگاه‌ها به صورت الکترونیک باشد و ۷۰ درصد تعاملات بین دستگاه‌ها و مردم باید به صورت الکترونیکی شود.

او ادامه داد: همچنین تا پایان برنامه پنجم توسعه باید ۷۰ درصد آموزش‌ها سازمانی، ۳۰ درصد آموزش‌های متوسطه و عالی، ۸۰ درصد از پرداخت‌ها، ۲۰ درصد تجارت داخلی،۳۰ درصد تجارت خارجی به صورت الکترونیکی باشد.

در ادامه، مجری طرح صدور کارت ملی هوشمند هم گفت: کارت ملی هوشمند بستر و کلید ورود به دولت الکترونیکی است و اهمیت کارت ملی هوشمند از آنجایی است که به عنوان بستر دولت الکترونیک مطرح است.

علی‌اصغر عمیدیان با تاکید بر اینکه افراد برای وارد شدن به خدمات الکترونیک باید هویت دیجیتالی غیرقابل انکار داشته باشند، اظهار کرد: کارت هوشمند به عنوان کلید ورود به دولت الکترونیکی است.

مجری طرح صدور کارت ملی هوشمند ادامه داد: منظور از کارت ملی هوشمند تهیه و ایجاد و تعریف یک هویت الکترونیکی در فضای دیجیتالی برای ارائه خدمات الکترونیکی است.

وی با اشاره به اینکه پیش پایلوت و پایلوت این طرح در استان قم اجرا می‌شود، خاطرنشان کرد: تا پایان سال جاری برای ۱۰ هزار نفر در استان قم کارت ملی هوشمند صادر می‌شود و در سال آینده نیز برای یک میلیون نفر در استان قم این کارت صادر شده و در سال ۹۰ این طرح در سراسر کشور اجرا می‌شود.

عمیدیان با اشاره به چشم‌انداز این طرح بیان کرد: استفاده از اسناد بالاسری که در قوانین و اسناد مختلف وجود دارد، استفاده از سند راهبردی نظام جامع فن‌آوری اطلاعات کشور، استفاده از سند راهبردی ملی دولت الکترونیک و استفاده از برنامه توسعه تجارت در چشم‌انداز کارت ملی هوشمند مورد توجه قرار گرفته است.

مجری طرح صدور کارت ملی هوشمند همچنین ایجاد بستر برای استفاده گسترده از امضای دیجیتال، طبقه‌بندی ارائه خدمات براساس ملیت ایرانی و غیرایرانی، ایجاد بستر توسعه دولت الکترونیک، ایجاد بهره‌وری اقتصادی، افزایش اعتبار ملی و بین‌المللی را از جمله اهداف دیگر این کارت عنوان کرد. او همچنین ارائه گواهینامه، پرونده سلامت، پرداخت یارانه الکترونیک، بیمه و خدمات شهری را از دیگر کاربردهای این کارت برشمرد.

سوال. . .

به هر حال این طور به نظر می‌رسد که تا چند سال آینده در کیف پول ما ایرانی‌ها در کنار انواع و اقسام کارت‌های شناسایی و حضور و غیاب و نیز انواع کارت‌های الکترونیکی اعتباری بانک‌ها، سلامت، سوخت و غیره کارت هوشمند ملی نیز قرار خواهد گرفت. اما سوالی که در اینجا مطرح است آن است که آیا واقعا مدیران دولتی ما تا به حال به آینده چنین معضلی در کنار معایبی که می‌تواند برای افراد جامعه ایجاد کند فکر نکرده‌اند؟

یا اینکه آیا امکان سخت‌افزاری و نرم‌افزاری‌ای در کشور ما وجود ندارد تا به جای این همه کارت هوشمند و الکترونیکی با عناوین مختلف تنها یک کارت در کیف پول ما ایرانی‌ها وجود داشته باشد تا تمام خدمات الکترونیکی اعم از احراز هویت و بانکی و پرداختی تا سلامت و بازرگانی و غیره را در کنار هم دربرگرفته باشد؟