ترجمه: ندا لهردی
با گسترش تکنولوژی و کاربردهای مختلف آن به تدریج سلیقه افراد هم تغییر کرده است تا جایی که این روزها تقریبا بسیاری از فعالیت‌ها و کارهای روزمره در فضای مجازی اینترنت هم قابلیت اجرایی شدن را دارند و شاید حتی برای بعضی از افراد هم انجام این امور به صورت مجازی با صرف وقت وهزینه کمتر ارجحیت داشته باشد.

با این اوصاف است که دیگر خواندن کتاب یا حتی روزنامه به صورت آنلاین در فضای وب دیگر دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. این موضوع به قدری رواج پیدا کرده است که امروزه دیگر به عنوان آینده‌ای روشن پیش روی روزنامه‌ها، مجلات و نشریات معتبر قرار گرفته است تا جایی که هر کدام از آن‌ها برای یافتن راهی برای انتقال به فضای مجازی اینترنت و کسب درآمد از این طریق شیوه‌های متفاوت را تجربه می‌کنند تا در نهایت به راهی مطمئن و مناسب برسند.با این اوصاف است که این روزها به عقیده کارشناسان این عرصه روزنامه‌ها انتخاب‌های زیادی برای کسب درآمد به صورت آنلاین در اختیار دارند، هر چند همچنان راهی مشخص را در پیش نگرفته‌اند. به این ترتیب این افراد معتقدند که اگر مسوولان روزنامه‌ها به تعهدات خودشان به خوبی عمل کنند، تنها در فاصله چند ماه خواهند دید که می توانند به راحتی از ارائه اخبار آنلاین به صورت رایگان کناره‌گیری کرده و راه جدیدی را انتخاب کنند. درست به همین دلیل هم هست که بسیاری از شرکت‌های رسانه‌ای بزرگ و معتبر مانند News Corporation، Axel Springer Verlagو MediaNews Group از آغاز روند کسب درآمد آنلاین خود خبر داده‌اند. این در حالی است که کمپانی‌هایی که نمایندگی بیش از 700 روزنامه را دارند، تمایل خود را به استفاده از پلت‌فرم‌های پرداخت آنلاین -که این روزها توسط شرکت‌هایی مانند Journalism Online عرضه می‌شوند- اظهار کرده‌اند.
راهی سخت اما امکان‌پذیر
نگرانی موسسات و شرکت‌های رسانه‌ای از روند آنلاین شدن طبیعتا برای همه رقبای آن‌ها هم قابل درک است. هر چه باشد سال‌ها است که خوانندگان پر و پا قرص اخبار روزانه خواندن هر روزه اخبار از طریق روزنامه‌ها را به صورت عادتی همیشگی پذیرفته‌اند و حتی در سال‌های اخیر هم با افزایش ضریب نفوذ اینترنت و آنلاین شدن روزنامه‌ها، خودشان را با خواندن اخبار آنلاین به صورت رایگان راضی کرده‌اند. با این اوصاف حالا برای روزنامه‌ای که بخواهد درآمدش را هم به صورت آنلاین کسب کند، جذب مخاطب و البته آگهی‌های آنلاین هم مشکل نه چندان کوچکی است. اما به عقیده کارشناسان، اگر موانع اصلی از پیش راه این روزنامه‌ها برداشته شود، راه حل این مشکل هم به راحتی برای آن‌ها مشخص می‌شود.
انتقال مخاطبان کاغذی به فضای مجازی
یکی از راه‌های پیش روی روزنامه‌ها در این شرایط انتقال خوانندگان و مخاطبان روزنامه‌های چاپی خود به فضای آنلاین و ترغیب آن‌ها را پیگیری اخبار به صورت آنلاین است. این در واقع ساده‌ترین راه حل برای این کار است؛ راهی که این روزها تعداد زیادی از روزنامه‌های محلی در کشورهای پیشرفته در پیش گرفته‌اند و تمام اخبار خود را روی وب‌سایتی اختصاصی قرار داده‌اند. اغلب این روزنامه‌ها برای تشویق و ترغیب خوانندگانشان امکان خواندن این اخبار آنلاین را برای مشترکان روزنامه‌های چاپی خود به صورت رایگان فراهم آورده‌اند. در مقابل، اما افراد دیگر باید برای این کار هزینه بپردازند. به عنوان مثال روزنامه آمریکایی Newport Daily News یکی از روزنامه‌هایی است که این شیوه را تجربه کرده است و به این ترتیب برای اشتراک سالانه خواندن اخبار آنلاین خود برای هر سال 345‌دلار از کاربرانش دریافت می‌کند.
با این همه، اما مثل هر تغییر دیگری باید کمی برای عادت شدن این جریان هم انتظار کشید. این موضوع همان چیزی است که حالا به دغدغه اصلی مسوولان روزنامه‌ها تبدیل شده است. روزنامه معتبر Arkansas Democrat Gazette یکی از این روزنامه‌های پرمخاطب است که با وجود جذب روزانه ۱۷۰۰۰۰‌نفر مخاطب، تنها توانسته است ۳۵۰۰‌نفر مخاطب آنلاین را جذب کند تا جایی که به گفته مسوولان این روزنامه، با این وضع ممکن است حتی هزینه انتشار روزنامه هم بدست نیاید. به عقیده کارشناسان، این اتفاق بیشتر به این دلیل افتاد که این روزنامه تلاشی جدی برای کسب آگهی‌های آنلاین انجام نداد تا آنجا که از سال ۲۰۰۲ و همزمان با آنلاین شدن این روزنامه چرخش مالی روزانه آن تا یک درصد کاهش پیدا کرد.
در مقابل روزنامه‌هایی که توانسته‌اند انحصار مجازی خود روی اخبار داخلی و منطقه‌ای را حفظ کنند، در این راه موفق شده‌اند. نمونه مناسب این موضوع روزنامه مکزیکی Grupo Reforma است که توانسته بیش از 107000‌نفر مخاطب آنلاین را جذب کند که اتفاق مهمی در این عرصه به حساب می‌آید. این روزنامه در حقیقت علاوه بر انتشار اخبار آنلاین، آگهی‌های استخدام کاملا منحصر به فرد و با موقعیت مناسب را هم به کاربرانش ارائه می‌دهد. این در حالی است که این روزنامه یک هفته نامه اجتماعی را هم به صورت رایگان همراه با نسخه عادی و روزانه خود برای مشترکان شهر مکزیکو سیتی ارسال می‌کند تا بتواند مخاطبان بیشتری را هم جلب کند.
اخبار آنلاین روی موبایل
در این میان بعضی از روزنامه‌ها هم سعی دارند از طریق ارائه محتوای دیجیتالی روزنامه‌های چاپی خود درآمد کسب کنند. آن‌ها حتی برای این کار سعی دارند نسخه موبایلی روزنامه‌شان را با طراحی و طرح‌بندی(لیوت) مانوس‌تر برای کاربرانشان نسبت به نسخه آنلاین عرضه کنند. به این ترتیب اغلب آن‌ها این نسخه دیجیتالی را به صورت یک پکیج برای دانلود روی وب‌‌سایتشان قرار می‌دهند. روزنامه‌های بزرگ و معتبر New York Timesو Times Readerنمونه‌های خوبی برای این کار هستند. تا جایی که حتی روزنامه Times Reader نسخه دیجیتالی ویژه‌ای را برای کاربران گوشی موبایل پر طرفدار iPhone هم ارائه می‌کند. در حقیقت بسیاری از ناشران روزنامه‌ها امیدوارند که مخاطبانشان به سمت پذیرش پرداخت هزینه آبونمان برای دریافت نسخه‌های دیجیتالی روزنامه‌ها به وسیله پیام‌های متنی (SMS) روی دستگاه‌های دیجیتال شخصی خود جلو بروند.
قدیمی‌ها گران‌ترند!
راه دیگری که بعضی از روزنامه‌ها در این زمینه در پیش گرفته‌اند دریافت هزینه برای دریافت آنلاین اخبار آرشیوی گذشته است. این شیوه که بیشتر در میان روزنامه‌های بریتانیا رواج دارد، رقابت بین روزنامه‌های محلی را تا حد زیادی افزایش داده است. در میان روزنامه‌های آلمانی، اما گویا جدول‌های کلمات متقاطع طرفداران بیشتری دارند تا جایی که کاربران این روزنامه‌ها برای دریافت این جدول‌های قدیمی باید پول بیشتری بپردازند.
Wall Street Journal یکی از روزنامه‌های موفق در این زمینه است. این روزنامه که در حال حاضر بیش از یک میلیون مشترک آنلاین در اختیار دارد، تنها نیمی از اخبار مالی و تجاری خود را به صورت رایگان و از طریق موتور جست‌وجوی Google در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهد و این افراد برای دریافت نیمی دیگر از این اخبار باید به صورت روزانه هزینه پرداخت کنند.
دریافت هزینه برای خواندن تنها بخشی خاص از روزنامه‌ها شیوه‌ای متداول است که این روزها بسیاری از روزنامه‌ها از آن استفاده می‌کنند. حتی روزنامه شناخته شده New York Times هم بین سال‌های 2005 تا 2007 برای دریافت اخبار مربوط به ستون‌های پر طرفدار خودش مبلغ مشخصی از کاربرانش دریافت می‌کرد.به این ترتیب حالا دیگر زمانی است که مخاطبان روزنامه‌ها به تدریج سلایق خود برای خواندن اخبار روزانه را هم تغییر داده و حاضرند برای پذیرش این تغییر بزرگ هزینه هم بپردازند.
اکونومیست