رتبه‌بندی جدید شرکت‌های انفورماتیکی
سونیتا سراب‌پور
اگر شما جزو فعالان حوزه IT نباشید و تنها اخبار این حوزه را بنا به علایق خود پیگیری کرده باشید، حتما بارها با اخبار و گزارش‌هایی درخصوص طرح رتبه‌بندی شرکت‌های انفورماتیک برخورد کرده‌اید. همان طرحی که پیش از یک ربع قرن از فکر اولیه آن سپری شده است.

گفته می‌شود از سال 69 سازمان شرکت‌های انفورماتیکی شروع به رتبه‌بندی شرکت‌ها در این زمینه کرده است. در ابتدای کار معیار رتبه‌بندی براساس نیروی انسانی متخصص، رشته‌های تحصیلی و تجربه کار با کامپیوتر انجام می‌شد.
اما به گفته آرمان غفاری، معاون شورای‌عالی انفورماتیک کشور، از دی‌ماه سال ۸۴ آیین‌نامه جدیدی به تصویب شورا رسید که براساس این آیین‌نامه جدید، شرکت‌ها رتبه‌بندی می‌شوند.
به گفته وی، در این آیین‌نامه حقوق و دستمزد پرداختی به کارکنان با ضریب 6/1 و میانگین درآمد مشمول مالیات با ضریب 4/0 محاسبه و منجر به یک امتیاز برای شرکت‌ها می‌شود.
علت رتبه‌بندی
شاید برای بسیاری، این سوال مطرح شود که رتبه‌بندی شرکت‌های انفورماتیکی به چه دلیل صورت می‌گیرد؟
آنچه که شرکت‌ها را ملزم به رتبه‌بندی می‌کند، این است که این رتبه‌بندی در احراز صلاحیت شرکت‌ها برای بسیاری از پروژه‌های کامپیوتری یک مورد الزام‌آور تلقی می‌شود. از این روی بسیاری از شرکت‌ها حتی اگر علاقه‌ای به ارائه اطلاعات مربوط به خود و رتبه‌بندی نداشته باشند ناچار به داشتن امتیاز از شورای‌عالی انفورماتیک هستند.
آرمان غفاری در مورد این رتبه‌بندی چنین اظهارنظر می‌کند: «رتبه‌بندی شرکت‌های انفورماتیکی در واقع یک طبقه‌بندی کمی و کیفی در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور است. در کل باید گفت به دلیل اینکه در رتبه‌بندی قدیم شرکت‌ها و مجریان در جایگاه واقعی خود قرار نمی‌گرفتند و از امتیازهای خود ناراضی بودند. همین امر باعث شد که شورای‌عالی انفورماتیک آیین‌نامه جدیدی را برای رتبه‌بندی و صلاحیت شرکت‌ها در نظر بگیرد.»
وی در ادامه در مورد مزایای جدید این رتبه‌بندی می‌گوید: «در این رتبه‌بندی تخصص‌های شرکت‌های انفورماتیکی مشخص می‌شود که این امر به نوبه خود باعث حضور شرکت‌ها در مناقصه‌های دولتی می‌شود. چراکه در آیین‌نامه جدید تنها شرکت‌هایی می‌توانند با سازمان‌های دولتی فعالیت داشته باشند که در لیست رتبه‌بندی شورای ما قرار گرفته باشند.»
وی در ادامه می‌افزاید: «در رتبه‌بندی قبلی دقیقا مشخص نمی‌شد که هر شرکت در چه زمینه‌ای فعالیت دارد و در کدام زمینه‌‌ها قوی‌تر است و در کل تنها یک امتیاز کلی به شرکت‌ها داده می‌شد. اما در این آیین‌نامه شرکت‌ها می‌توانند در 13رشته مختلف فعالیت و کسب امتیاز کنند.»
گفته می‌شود این رتبه‌بندی یک سری پیش‌نیازهایی هم دارد که طبق آن مدیرعامل شرکت تمام‌وقت با مدرک تحصیلی لیسانس و دارای حداقل دو کارشناس در رشته‌های زمینه‌ای یا مربوط به کامپیوتر هم فعالیت کنند که این ۳ نفر نیز باید تمام وقت در شرکت حضور داشته باشند. از طرفی موضوع فعالیت آنها، صرفا باید در امور انفورماتیکی باشد.
اشکالات رتبه‌بندی
به گفته بسیاری از کارشناسان به رغم اینکه رتبه‌بندی جدید دارای مزایایی چون امتیازبندی براساس درآمد شرکت‌ها است اما خود اظهاری شرکت‌ها در رده‌بندی‌های مربوطه باعث شده که بسیاری از شرکت‌ها اضافات امتیازی خود در بخش‌های نسبتا موفق را به بخش‌های ناموفق تسری دهند و به این ترتیب عملا جایگاهی غیر واقعی را در یک حوزه کسب کنند.
در همین زمینه سعیدی نایینی، رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها چنین اظهار داشت که این طرح در کنار مزایا، معایبی را نیز به همراه دارد که از جمله آن می‌توان به اشکال سایت رتبه‌بندی شرکت‌ها اشاره کرد.
سعیدی همچنین به مشکلات نقطه اتصال شرکت‌های انفورماتیکی که شورای عالی انفورماتیک (دولت) اشاره کرده و می‌گوید: «هنگامی که شرکت‌ها برای گرفتن امتیاز به شورا می‌روند کارمندان شورا مشکلات بسیاری در خصوص اساسنامه پیش پای شرکت‌ها قرار می‌دهند که گاه رفع این موانع هفته‌ها وقت شرکت‌ها را می‌گیرد».
در همین زمینه آرمان غفاری می‌گوید: «در حال حاضر ما برای دریافت مدارک و تمدید رتبه‌های شرکت‌ها دیگر نیازی به حضور مستقیم خود شرکت در شورا نداریم چرا که آنها از طریق ایمیل و با اسکن کردن مدارک خود می‌توانند به طور غیر مستقیم مدارک خود را برای ما ارسال کنند که این کار به نوبه خود باعث آسانی کار می‌شود.
صدرنشین‌های این دوره
یکی دیگر از ویژگی‌های این رتبه‌بندی قرار گرفتن شرکت‌های دولتی در کنار شرکت‌های غیر دولتی است.
در رتبه‌بندی شرکت‌های انفورماتیکی چند شرکت می‌توانند در رتبه نخست قرار بگیرند چرا که شرکت‌های فعال در این زمینه می‌توانند در هر یک از ۱۳ رشته شرکت و در هر کدام بسته به فعالیت امتیاز خاصی را کسب کنند. لازم به ذکر است که سالانه در حدود ۲۰۰ شرکت در این شورا ثبت‌نام و در این رتبه‌بندی قرار می‌گیرند و شرکت‌هایی که بالای ۱۰هزار امتیاز بگیرند در رتبه‌های بالایی جدول قرار می‌گیرد.
گفتنی است، تاریخ اعتبار بعضی شرکت‌های ذکر شده در جدول مانند همکاران سیستم، ایزایران، داده‌پردازی ایران، مهندسی نرم‌افزار رایورز تا یک مهرماه سال 86 است و تاریخ اعتبار سایر شرکت‌ها تا یکم مهرماه سال 87 است.