سلطه مایکروسافت بر اینترنت فارسی
سونیتا سراب‌پور
اگر با دنیای وب‌آشنایی مختصری داشته باشید، حتما بارها واژه مرورگر را شنیده‌اید و اگر جزو کاربران حرفه‌ای باشید به درستی می‌دانید که در حال حاضر مرورگرهای فراوانی همچون اینترنت اکسپلورو (IE)، موزیلا فایرفاکس، اپرا، نت اسکیپ، سافاری، لینکس (Lynx) و... در اختیار کاربران قرار دارند؛ اما طبق بررسی‌های انجام شده گفته می‌شود، در حال حاضر اکثر کاربران در دنیا از مرورگر اینترنت مایکروسافتInternet Explorer و(IE) و همچنین سیستم عامل ویندوز استفاده می‌کنند.

به نظر می‌رسد که در ایران به دلیل پشتیبانی از زبان فارسی و همچنین سازگاری بیشتر سایت‌های فارسی با مرورگر مایکروسافت و عدم علاقه عموم کاربران ایرانی به استفاده از دیگر سیستم عامل‌ها سهم بیشتر متعلق به مرورگر IE و سیستم عامل ویندوز است.
IE مرورگر پرطرف‌دار
در حال حاضر بازار مرورگرها و سلطه مطلق آن به دست مایکروسافت است؛ چرا که اکثر کاربران برای گشت و گذار خود در شبکه جهانی وب از میان تمامی مرورگرها جذب مرورگر اینترنت اکسپلورر شده‌اند.
اما همچنان که در تمامی عرصه‌ها رقابت وجود دارد، در این عرصه نیز می‌توان رقابت تنگاتنگی را مشاهده کرد تا آنجا که طبق نظرسنجی‌های انجام شده گفته می‌شود که مرورگر «فایرفاکس» به عنوان رقیب اصلی IE پا به میدان گذاشته است و به سرعت می‌رود تا در میان کاربران اینترنت گسترش پیدا کند.
اما در زمینه میزان استقبال کاربران ایرانی از میان مرورگرهای موجود باید گفت که در آخرین آمارگیری که از طریق یکی‌از سایت‌های فارسی به دست آمده است، بیش از 94درصد بازدیدکنندگان از مرورگر IE روی سیستم عامل ویندوز برای گردش در اینترنت استفاده می‌کنند و بعد از آن، کاربران مرورگر اینترنت فایرفاکس روی سیستم عامل ویندوز با 84/3درصد هستند؛ همچنین از بین کاربران مرورگر IE بیش از 83درصد از نسخه 6 این نرم‌افزار و 16درصد نیز از نسخه 7 آن استفاده می‌کنند. نسخه 5/5درصد و 5 نیز با زیر یک‌درصد در مقام‌های بعدی قرار دارند. گفتنی است اکثر کاربران فایر فاکس نیز از نسخه دو به بالای این مرورگر استفاده می‌کنند.
در همین زمینه علیرضا شیرازی، مدیر سایت پارسیک وبلا گفا می‌گوید: «کاربران ایرانی هم مثل خیلی از کاربرهای خارجی برای گشت و گذار در اینترنت از مرورگر IE و بعد از آن از مرورگر فایرفاکس استفاده می‌کنند. وی در پاسخ به این سوال که علت این افزایش استفاده از مرورگر IE چیست، چنین اظهار داشت: «چون بیشتر سیستم عامل‌های نصب شده روی دستگاه کاربران ویندوز مایکروسافت است و چون IE به طور پیش فرض روی این ویندوز نصب شده است، بنابراین کاربران خیلی راحت‌تر هستند که از این مرورگر استفاده کنند.»
وی در ادامه می‌افزاید: «نکته دیگر این است که IE بیشتر با زبان فارسی سازگار است و نسخه‌های دیگر مثل فایرفاکس آنطور که باید از زبان فارسی پشتیبانی نمی‌کنند. همچنین اکثر سایت‌های ایرانی با مرورگر IE سازگارترند. بنابراین خیلی از کاربران هم حتی اگر مایل به استفاده از مرورگرهای دیگر باشند، نمی‌توانند از آن استفاده کنند. چون اکثر سایت‌های فارسی با IE بهتر دیده می‌شوند. بنابراین تنها مجبور به استفاده از IE می‌شوند.»
در همین زمینه مهدی صادقی، کارشناس شرکت پارس‌آنلاین نیز علت افزایش استقبال کاربران ایرانی را از مرورگر IE چنین مطرح می‌کند: استفاده از سیستم عامل ویندوز، پشتیبانی آن از زبان فارسی و سازگاری آن با سایت‌های ایرانی و اینکه این مرورگر به صورت خودکار روی سیستم مایکروسافت نصب شده است، دلیل اصلی استقبال کاربران ایرانی از مرورگر IE است.» با اینکه گفته می‌شود سلطه بازار مرورگرها در دست مایکروسافت است، اما این محبوبیت گاهی اوقات هم دردسرآفرین می‌شود؛ چرا که اکثر هکرها به دنبال نفوذ به این مرورگر و خرابکاری در آن هستند؛ کاری که سالانه ضررهای هنگفتی هم برای کاربران سراسر جهان و هم برای صاحبان این مرورگرها به همراه دارد. شاید اگر امروز عده‌ای از کاربران به سمت مرورگر فایرفاکس جذب می‌شوند، تنها به دلیل امنیت بالای این مرورگر نسبت به مرورگر IE است.شیرازی، مدیر سرویس‌دهنده سایت بلاگفا امنیت مرورگرها را یک اصل مهم می‌داند و می‌گوید.» بیشتر کاربران اینترنت خواستار این هستند که حداقل در محیط اینترنت که مشغول بازدید از سایت‌های مختلف هستند، خطری آنها را تهدید نکند و سیستم‌های آنها کمتر دچار اختلال شود. آنچه در حال حاضر مطرح است، این است که مایکروسافت کم‌کم دارد سهم خود را در بازار مرورگرها به دلیل پایین‌بودن امنیت از دست می‌دهد و فایرفاکس از این موضوع استفاده کرده و در حال پیشی‌گرفتن از این مرورگر است.»
وی در ادامه می‌افزاید: چون IE بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و اکثر کاربران با این نسخه آشنایی کامل دارند، بنابراین بیشتر برای این مرورگر ویروس وتروجان تولید می‌کنند. این در حالی است که به دلیل آشنایی کم با مرورگر فایرفاکس این مرورگر کمتر دچار آسیب‌ می‌شود و در نتیجه فایرفاکس از امنیت بالاتری برخوردار است.
سرعت اینترنت افزایش امنیت
اگرچه امنیت یک نکته کلیدی محسوب می‌شود، اما شاید برای کاربران ایرانی بحث کپی‌رایت بیشتر از امنیت خودنمایی می‌کند؛ چرا که اگر قانون کپی‌رایت در کشور اجرا می‌شد و کاربران کپی از نسخه اصلی مرورگر استفاده می‌کردند،‌ می‌توانستند با به روز رسانی و ترمیم حفره‌های امنیتی به نوعی ضریب ایمنی مرورگر خود را بالا ببرند. شیرازی در این خصوص می‌گوید: در «بیشتر کشورها کاربران مرورگرهای خود را مدام به روزرسانی و آخرین اصلاحیه‌های موردنیاز را روی سیستم‌های خود نصب می‌کنند. این در حالی است که کاربران ایرانی به هیچ وجه سراغ به روز رسانی مرورگر خود نمی‌روند و شاید آخرین اصلاحیه آنها مربوط به 2 تا 3 سال پیش باشد.»
وی در ادامه می‌گوید: «رعایت نکردن این نکات بسیاری از کاربران را دچار مشکل می‌کند؛ به خاطر اینکه بیشتر نسخه‌هایی که مورد استفاده قرار می‌دهند، اصل نبوده و اکثر آنها کپی شده است. همین امر باعث می‌شود که کاربران نتوانند از نسخه‌های به روزرسانی شده استفاده کنند.» مدیر سایت پارسیک سرعت اینترنت را نیز یکی دیگر از عوامل بالا بردن ضریب امنیت کاربران عنوان می‌کند و می‌گوید: «افزایش سرعت اینترنت یکی دیگر از عواملی است که امنیت کاربران را افزایش می‌دهد؛ چرا که هرچقدر سرعت اینترنت بالا باشد، سیستم عامل به راحتی و به طور خودکار می‌تواند مرورگر را به روزرسانی و اشکالات آن را برطرف کند.»
وی در ادامـــه می‌افزایـــــد: «در‌حال‌حاضر نسخه‌های جدید مرورگرها این امکان را دارند که بعد از نصب، خود به خود مرورگر را به روزرسانی و اشکالاتش را برطرف کنند. لازم به ذکر است که انجام اینکار در مرحله‌ اول احتیاج به اینترنت پرسرعت دارد؛ چرا که ممکن است فایل موردنظر 40مگابایت باشد که دانلود این حجم اطلاعات از طریق اینترنت Dail up امکان‌پذیر نیست.»
اما صادقی در زمینه بالا بردن سرعت اینترنت معتقد است که کاربران با انجام دادن یکسری از تنظیمات روی مرورگر خود می‌توانند تاحدودی سرعت اینترنت خود را بالا ببرند؛ به طور مثال اگر در یک سایت تصاویر متحرکی وجود داشته باشد، می‌توانند با تنظیم روی مرورگر IE کار کنند که این تصاویر دیگر نشان داده نشود؛ در نتیجه سرعت اینترنت آنها افزایش پیدا می‌کند.»وی همچنین به مزایای برخی از مرورگرهایی نظیر فایرفاکس و IE اشاره می‌کند و می‌گوید: «مرورگر نسخه
IE نسخه7 در‌حال‌حاضر این امکان را به کاربران می‌دهد که در هنگام کلیک روی مرورگر چند سایت با هم باز شوند که انجام این کار احتیاج به سرعت بالای اینترنت دارد؛ ولی از آنجا که سرعت اینترنت در کشور ما آن‌چنان که باید پیشرفت نکرده است، کاربران نمی‌توانند از این امکانات استفاده کنند.»
مرورگر فارسی
در‌حال‌حاضر مرورگرهای متعددی توسط شرکت‌های بزرگ دنیا طراحی و تولید می‌شود. در این میان کشور ایران نیز از این قافله عقب نمانده است و دست به تولید یک مرورگر زده است که می‌توان به مرورگر فارسی IE اشاره کرد که توسط متخصصان ایرانی تولید شده است؛ ولی آنچنان که باید از آن استقبال نشده است. علیرضا شیرازی در مورد این مرورگر فارسی می‌گوید: «در واقع همان مرورگر IE است که به فارسی تبدیل و فقط از امکانات و برنامه‌نویسی آن نسخه فارسی درست کرده‌اند. به طور کل نرم‌افزار همان مرورگر IE یا فایر فاکس است و فقط منوهای آن است که تبدیل به فارسی شده است. مثل کاری که در مورد ویندوز فارسی انجام شده که در واقع منوی استارت تبدیل به کلمه شروع شده بود.»
بسیاری از کارشناسان معتقدند این مرورگر را نمی‌توان یک نوع تولید داخلی به حساب آورد؛ چرا که نوشتن برنامه یک مرورگر خیلی سخت است و پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد و معمولا تنها شرکت‌های بزرگ جهان دست به تولید مرورگرها می‌زنند که اکثر آنها به صورت پروژه‌های کدباز تهیه می‌شوند.