فروش کامپیوتر در ایران کاهش یافته است؟

مینا صباغی

برخلاف سال‌های گذشته که بازار خرید ‌و فروش انواع کامپیوتر از رونق خوبی برخوردار بود به نظر می‌رسد سال ۸۶ این رونق را تجربه نکرده است. البته موضوع کاهش استقبال از بازار خرید‌و‌فروش کامپیوتر، تنها شامل بازار تهران نیست و همه شهرهای کشور با این قضیه روبه‌رو هستند.

کارشناسان بازار کامپیوتر دلایل مختلفی را برای موضوع مطرح می‌کنند و معتقدند سهم اصلی از بازار خرید‌وفروش کشور به مراکز دولتی اختصاص دارد و بخش کلی از این بازار شامل حال مراکز خصوصی می‌شود. این کارشناسان همچنین سیاست‌ها و تصمیمات جدید دولت را در زمینه تجهیز مراکز دولتی به سیستم‌های کامپیوتری تا حدودی موثر می‌دانند که این موضوع در بازار این محصول تاثیرگذار بوده است.

باقر بحری، قائم‌مقام کمیسیون سخت‌افزار نظام صنفی رایانه‌ای در این زمینه می‌گوید: «فروش کامپیوتر در سال جاری نسبت به سال گذشته نه‌تنها رشد نداشته بلکه با روند کاهش فروش مواجه شده‌ایم.»

به گفته وی سال گذشته در کشور حدود یک‌میلیون و ۵۰۰هزار دستگاه کامپیوتر به فروش رفت که این رقم در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۳۰۰هزار کامپیوتر افت نشان می‌دهد.

بحری علت کاهش فروش کامپیوتر در ایران را نبود رونق اقتصادی در این حوزه عنوان می‌کند و می‌گوید: بخش بزرگی از بازار خرید انواع کامپیوتر در ایران توسط سازمان‌ها و بخش‌های دولتی صورت می‌گیرد به‌طوری‌که حدود ۷۰ تا ۸۰درصد خرید کامپیوترهای بازار ایران توسط بخش‌های دولتی انجام می‌شود. با وجود اینکه امسال دولت به نقدینگی بالایی دسترسی داشت، درخواست خرید این محصول از سوی بخش‌های دولتی کمتر شده است.

وی همچنین تعیین نشدن بودجه معین و مشخص برای تجهیز ادارات و سازمان‌های دولتی به کامپیوتر را یکی از دلایل عدم استقبال این محصول می‌داند.

کارشناسان معتقدند به طور کلی بازار کامپیوتر و خرید و فروش در این حوزه معمولا از نیمه دوم سال رونق می‌گیرد و این رونق به صورت پلکانی افزایش می‌یابد چرا که طی این مدت به ویژه ماه‌های پایانی سال شرکت‌های دولتی با خیال راحت بودجه‌ای که در اختیار دارند را صرف خرید تجهیزات کامپیوتری می‌کنند.

نایب رییس کمیته سخت‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای وضعیت بازار خرید و فروش کامپیوتر را در بخش‌های خصوصی نسبت به بخش‌های دولتی معتبر اعلام می‌کند و می‌گوید: در سال جدید استقبال بخش‌های خصوصی از بازار کامپیوتر نسبت به بخش‌های دولتی رشد بیشتری داشته است.

کاهش ۱۵درصدی بازار فروش کامپیوتر

کشور ایران در بین ۶۸کشور دنیا در مرتبه آخر آمادگی دیجیتالی قرار گرفته است. این در حالی است که ایران در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ به ترتیب در رتبه‌های ۵۹ و ۶۵ ایستاده بود که در واقع رده ایران در سال ۲۰۰۷ نسبت به سال ۲۰۰۵، ۱۰ رتبه کاهش داشته است. به گفته نایب رییس کمیسیون سخت‌افزاری سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور به طور تقریبی حدود ۱۰ تا ۱۵میلیون دستگاه کامپیوتر در کشور وجود دارد که هر ۴ یا ۵ نفر به آن دسترسی دارند که البته بیشتر این کامپیوترها در ادارات و سازمان‌های دولتی موجود هستند که با این حساب هر ۳ یا ۴ خانواده از یک دستگاه کامپیوتر در خانه بهره‌مند هستند.

وی همچنین به کاهش ۱۵درصدی بازار خرید و فروش کامپیوتر در سال ۸۶ اشاره می‌کند و می‌گوید: بازار این محصول نسبت به سال گذشته باید حدود ۱۵ تا ۲۵درصد رشد می‌کرد، این در حالی است که با ۱۵درصد افت فروش مواجه بوده است هر چند که قیمت انواع کامپیوتر در بازار سال به سال در حال کاهش است ولی این موضوع تاثیر آنچنانی در بازار فروش این محصول نداشته است.

بحری همچنین برخورداری از دولت الکترونیک و بانکداری الکترونیک را دو عامل مهم در رشد هر کشور عنوان می‌کند و می‌گوید: «بحث دولت الکترونیک و بانکداری الکترونیک سال‌ها است که در کشور ما وجود دارد ولی هنوز بستر و مقدمات آن کاملا فراهم نشده از این رو تا زمانی که این دو موضوع در کشور به طور جدی شکل نگیرد احساس نیاز به کامپیوتر از سوی مردم چندان محسوس نخواهد بود و بازار فروش این محصول نیز رشد قابل توجهی نخواهد داشت.»

امسال بهتر از پارسال

وضعیت بازار کامپیوتر به شرایط اقتصادی کشور نیز وابسته است. هرچه میزان انجام پروژه‌های اقتصادی و عمرانی بیشتر باشد تاثیر مستقیمی بر بازار کامپیوتر خواهد داشت.

«محمود اسکویی» مدیر محصول IT شرکت سامسونگ برخلاف نظر بحری که به افت فروش بازار کامپیوتر در سال جدید اشاره کرد، معتقد است امسال آمار فروش کامپیوتر افزایش یافته است.

وی می‌گوید: سال گذشته تعداد دستگاه کامپیوتری که در کشور به فروش رسید بالغ بر یک‌میلیون و ۱۰۰هزار دستگاه بود.

این در حالی است که این میزان در سال جدید به یک میلیون و ۲۵۰هزار دستگاه رسیده است که خبر از رشد بازار فروش می‌دهد؛ البته در این بین سهم فروش انواع نوت‌بوک نیز افزایش یافته است که بالغ بر ۵۰ تا ۷۵هزار دستگاه است.اسکویی همچنین به استقبال پایین سازمان‌ها و مراکز دولتی از بازار کامپیوتر در سال جدید اشاره می‌کند و می‌گوید: ادارات و سازمان‌های دولتی در سال‌ جدید سهم پایینی از بازار خرید و فروش انواع کامپیوتر را به خود اختصاص داده‌اند.

به اعتقاد وی سیاست‌های دولت و سیستم‌های جدید مدیریتی در کاهش خرید این محصول از سوی مراکز دولتی بی‌تاثیر نبوده‌اند.

۲۲/۳ درصد ایرانی‌هاکامپیوتر دارند

طی ۱۵ تا ۲۰سال اخیر که کامپیوتر یکی از اجزای لاینفک زندگی تجاری و حتی شخصی اکثر مردم شده است، بازار خرید و فروش انواع این محصول نیز رونق گرفته است.

در حال حاضر نیز مردم کره‌جنوبی بالاترین آمار کامپیوترهای شخصی و کاربران اینترنتی را در میان مردم دیگر کشورهای جهان دارند به طوری که آمارها نشان می‌دهد ۸۸درصد خانواده‌ها در کره‌جنوبی، کامپیوتر شخصی دارند و ۸۰درصد آنها نیز روزانه به طور منظم به شبکه اینترنت وصل می‌شوند و اما کمترین آمار دارندگان کامپیوتر در جهان مربوط به کشور هند است که تنها ۹درصد خانوارها دارای کامپیوتر هستند.این در حالی است طبق اعلام مرکز آمار ایران، نسبت خانوارهای کل کشور که دارای کامپیوتر هستند، حدود ۳/۲۲درصد عنوان شده که این عدد در مناطق شهری حدود ۳/۲۹درصد و در مناطق روستایی ۶درصد بوده، جالب اینجاست که تنها نیمی از آنها از اینترنت استفاده می‌کنند؛ در این بین بیشترین استفاده‌کنندگان از رایانه و اینترنت در کل کشور به ترتیب، استان تهران با ۳۶/۳۷درصد، اصفهان ۲۷/۱۴درصد و یزد با ۲۵/۲۵درصد بود و سه استانی که کمترین دسترسی به کامپیوتر و اینترنت را دارند، عبارتند از؛ خراسان جنوبی با ۵۷/۱۲درصد، خراسان شمالی ۹/۱۲درصد و سیستان و بلوچستان با ۷۱/۹درصد است که این درصد‌ها نشان‌دهنده تفاوت استفاده از کامپیوترها و اینترنت در بین استان‌های کشور است؛ با این وجود در سال ۸۳تنها ۱۵درصد خانوارهای ایرانی دارای کامپیوتر بودند که این آمار در سال ۸۴ به ۲۱درصد رسید. در آمارگیری جدید که براساس سرشماری نفوس و مسکن به دست آمد این رقم به ۳۱/۲۲درصد رسیده است که به نظر می‌رسد در مقایسه با سال‌های اولیه از رشد خوبی برخوردار بوده است.

ضریب نفوذ پایین کامپیوتر در ایران

طبق آمار ضریب نفوذ کامپیوتر در ایران از حدود ۶درصد در سال ۸۰ به حدود ۳/۲۲درصد در حال حاضر رسیده است.این میزان به مراتب پایین‌تر از پایین‌ترین استانداردهای جهانی است و در واقع ایران را در زمره کشورهای فقیر از نظر کامپیوتر قرار داده است. با این حال این فقر کامپیوتری گستردگی کشوری ندارد و عمدتا شامل استان‌های محروم می‌شود، در حالی که استان‌های متمول‌تر به سرعت آمارهای خود و بازارهای خود را رونق می‌دهند. به نظر می‌رسد شکاف دیجیتالی عمیقی درحال شکل‌گیری است.