مریم عسگری
زمزمه‌های کاهش موجودی کالاهای کامپیوتری در بازار که ناشی از کاهش چشمگیر حجم واردات این کالاها به بازار است از حدود یکسال قبل به گوش می‌رسد و اینک با افزایش نرخ دلار آزاد به اوج خود رسیده است.

بررسی بازار کامپیوتر هم گویای این امر است که بازار کامپیوتر از نظر میزان عرضه و تقاضا با عدم توازن مواجه است و این عدم توازن در عرضه و تقاضا که از نظر کارشناسان ریشه تمام مشکلات بازار کالاهای مختلف و از جمله کالاهای کامپیوتری و دیجیتالی است و منجر به رشد شدید قیمت‌ها، به هم خوردن تعادل و نظم و البته امنیت بازار و مشکلات دیگری شده است، از اوایل شهریور ماه و در پی تشدید روند صعودی نرخ دلار آزاد، محسوس‌تر از قبل بوده است. البته گروهی از کارشناسان معتقدند در این مورد از جانب برخی از کسبه بازار و فعالان صنف بزرگ‌نمایی شده است و کاهش موجودی در حدی نیست که از سوی کسبه ادعا می‌شود، اما کسبه بازار و فعالان صنفی که از کاهش چشمگیر حجم واردات طی یکسال اخیر و مخصوصا سه ماه اخیر خبر می‌دهند بر صحت این ادعا اصرار دارند!
به هر حال به گفته فعالان بازار و همچنین با بررسی‌های انجام شده توسط روزنامه «دنیای‌اقتصاد» روی آمار منعکس شده در سایت گمرک در زمینه میزان واردات کالاها، مشخص شده است که حجم واردات کالاهای مربوط به حوزه آی تی و دیجیتال در ده ماهه سپری شده از سال ۹۱ در مقایسه با سال‌های گذشته کاهش چشمگیری یافته است که این موضوع برای بازار جوان و نوپای کامپیوتر ما بسیار خطرناک است.
با توجه به این موضوع ما در این گزارش به بررسی آمار و ارقام ارائه شده گمرک در مورد حجم واردات برخی از کالاهای حوزه آی‌تی و دیجیتال پرداخته‌ایم. اگر به این موضوع علاقه‌مندید این گزارش را بخوانید:
کاهش نیم میلیونی حجم واردات لپ‌تاپ
با وجودی که کارشناسان می‌گویند میزان رشد حجم واردات لپ‌تاپ در سال باید حدود 20 تا 30 درصد نسبت به سال قبل باشد و حتی ثبات میزان واردات چنین کالایی برای بازار خطرناک و به معنی رکود و بی‌رونقی بازار است، اما اینک در بازار شاهد یک افت شدید در زمینه واردات هستیم.
بر اساس اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران، حجم واردات لپ‌تاپ طی ده ماه گذشته از سال ۹۱ تنها ۵۴۷ هزار و ۱۲۲ عدد گزارش شده است که این رقم در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل که میزان واردات لپ‌تاپ در حدود یک میلیون و هشت هزار و ۶۴۰ عدد بوده است ،یک کاهش نزدیک به نیم میلیون عددی را نشان می‌دهد.
کارشناسان معتقدند این موضوع پیامدهای منفی بسیاری برای بازار دارد که رشد شدید قیمت، کاهش بیشتر موجودی در ماه‌های پرمخاطب بازار (بهمن و اسفند)، عقب ماندگی تکنولوژیکی و تاخیر در ورود کالاهای جدید به بازار برخی از این اتفاقات هستند.آنها که به هموارسازی مسیر واردات و تسهیل قوانین و مقررات داخلی اعتقاد دارند می‌گویند، با توجه به نوسانات نرخ ارز و سایر مشکلات وارداتی شاید رفع یا حتی محدود کردن موانع وارداتی داخلی کمی از این مشکلات را کم کند.
ریال بیشتری که صرف واردات کمتر دوربین می‌شود!
بازار دوربین‌های دیجیتال عکاسی هم که مانند لپ‌تاپ در این ماه‌ها مخاطبان زیادی دارند، امسال حال‌و‌روز خوبی ندارد. بررسی آمار گمرک گویای این امر است که حجم واردات این کالای محبوب هم که مخاطبان آن را گروه‌های مختلف سنی و در آمدی و... تشکیل می‌دهند به شدت کاهش یافته است. براساس اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران، حجم واردات انواع دوربین دیجیتال عکاسی در ده ماه اخیر در حدود 888 هزار و 26 کیلوگرم بوده است که با لحاظ کردن وزن 700 گرم برای هر دوربین حجم واردات آن به طور عددی در حدود 621 هزار و 618 عدد بوده است. این رقم در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل که حجم واردات این کالا به کشور یک میلیون و 156 هزار و 369 عدد بوده است در حدود 534 هزار و 751 عدد کاهش یافته است.
نکته قابل توجه و جالب در مورد ارزش ریالی این حجم واردات است. چراکه براساس آمار ارائه شده از جانب گمرک ارزش ریالی حجم واردات دوربین در ده ماهه سال ۹۱ در حدود یک تریلیون و ۶۳۵ میلیارد و ۵۷۰ میلیون و ۲۲۵ هزار و ۴۸۴ ریال بوده است. این در حالی است که حجم واردات دو برابر این تعداد دوربین در مدت مشابه در سال قبل یک تریلیون و ۶۳۰ میلیارد و ۱۷ میلیون و ۹۲۴ هزار و ۶۱۴ ریال بوده است. به بیان ساده‌تر ارزش ریالی واردات تنها ۶۲۱ هزار و ۶۱۸ عدد دوربین دیجیتال در حدود پنج میلیارد و ۵۵۲ میلیون و ۳۰۰ هزار و ۸۷۰ ریال بیشتر از حجم واردات یک میلیون و ۱۵۶ هزار و ۳۶۹ عددی در سال قبل بوده است.کارشناسان می‌گویند، همین میزان محدود واردات هم مربوط به دوربین‌های خانگی و کامپکت بوده است و حجم نمونه‌های حرفه‌ای و نیمه حرفه‌ای به شدت کاهش یافته است. به گفته آنها در حال حاضر تجهیزات فوق حرفه‌ای و حرفه‌ای عکاسی به شدت در بازار کمیاب و البته کم مخاطب شده است و بازار عملا به کاربران دوربین‌های غیرحرفه‌ای و خانگی تعلق دارد!
رشد واردات گوشی موبایل
برخلاف سایر کالاها که با کاهش حجم واردات مواجه شده‌اند، در مورد گوشی تلفن همراه با افزایش حجم واردات این کالا از مبادی رسمی مواجه هستیم.کارشناسان می‌گویند این اتفاق به دلیل کاهش حجم واردات نمونه‌های قاچاق در پی اجرای سیاست‌های جدید برای مبارزه با قاچاق است. البته اشاره آنها به اجرای طرح شبنم است.در هر حال بر اساس آمار ارائه شده از سوی گمرک حجم واردات انواع گوشی موبایل (هوشمند و غیر هوشمند) در ده ماهه سپری شده از سال ۹۱ با لحاظ کردن میانگین وزن ۴۰۰ گرم برای هر گوشی در حدود یک میلیون و ۴۹۸ هزار و ۸۸۵ عدد است. این درحالی است که حجم واردات گوشی موبایل در مدت مشابه در سال قبل یک میلیون و ۴۱ هزار و ۴۳۵ عدد بوده است. مقایسه این اعداد و ارقام گویای این است که در ده ماهه سال ۹۱ با یک رشد ۴۵۷ هزار و ۴۵۰ عددی در زمینه واردات گوشی مواجه بوده‌ایم.