گفت‌وگو با امیر فرمانبر مدرس دانشگاه
ایران روی ریل شهرداری الکترونیکی
م.ر.بهنام رئوف- در دنیای امروز که هرچه بیشتر به سمت ماشینی شدن می‌رویم، دیگر روابط چهره به چهره و مستقیم نمی تواند پاسخگوی مشکلات ما باشد. در شهرهای امروز ما با افزایش جمعیت و در نتیجه آن افزایش ترافیک شهری رو‌به‌رو هستیم. همچنین روش‌های اداری پیچیده و کاغذبازی‌های پیشین نمی‌تواند روشی مناسب در جهت رسیدگی به کارهای اداری شهروندان باشد. از این‌رو سازمان‌های مهم نظیر شهرداری‌ها در شهرهای بزرگ که به نوعی قلب تپنده شهر محسوب می‌شوند، باید دست از روش‌های پیشین برداشته و وارد دنیای الکترونیک و مجازی شوند؛ دنیایی که در آن فعالیت‌ها بسیار سریع‌تر و مطمئن‌تر انجام می‌گیرد و نیازی به تراکم جمعیت در دنیای فیزیکی نیز نیست.بر همین اساس، بهبود و روان‌سازی تعاملات فی مابین مردم و شهرداری‌ها، استفاده از سازوکارها و فناوری‌های نوین در ارائه سریع، کارآمد و در عین حال آسان خدمات مورد نیاز شهروندان، طراحی و پیاده‌سازی، عرضه خدمات الکترونیکی توسط مدیریت شهری (شهرداری الکترونیک) با هدف ارتقای مدیریت شهری، بهبود بخشیدن به کیفیت درخواستی و... در دستور کار شهرداری‌های کشور قرار گرفته است.
با توجه به برگزاری موفق اولین کنفرانس بین‌المللی شهرداری الکترونیکی در سال ۸۶ و به منظور ارائه تجارب جدید به دست آمده توسط شهرداری‌های کشور و در راستای تعمیق فرهنگ سازی و تبادل تجارب در زمینه به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارائه خدمات شهری، دومین کنفرانس بین‌المللی شهرداری الکترونیکی امروز در تالار بزرگ وزارت کشور با حضور و حمایت وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌ها، استانداری‌ها و شهرداری‌ها، نهادها و موسسات خصوصی و دولتی و تعداد کثیری از دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی و شرکت‌های انفورماتیک داخلی و خارجی برگزار می‌شود.
به همین منظور گفت و گویی با امیرفرمانبر، مدرس دانشگاه و یکی از دست‌اندرکاران پروژه شهرداری الکترونیک سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کل کشور انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
بحث را با اهداف کنفرانس شهرداری الکترونیکی و دستاوردهای دوره نخست آن آغاز کنیم؟
این کنفرانس دومین کنفرانس شهرداری الکترونیکی است. اولین کنفرانس مهرماه سال ۸۶ برگزار شده است. در این کنفرانس دو محور اساسی را پی‌گیری می‌کنیم. اول بحث علمی بکارگیری آی‌تی در شهرداری است و دوم موضوع کاربردی و ترویجی آن. در بخش دوم به بررسی فعالیت‌های انجام شده در شهرداری‌های پیشرو در بحث آی‌تی خواهیم پرداخت که در این بخش شهرداری اصفهان تجربیات خود را با برگزاری چند کارگروه در اختیار سایر استان‌ها قرار خواهد گذاشت.
همایش اول چه دستاوردهایی داشت آیا توانست به اهداف خود برسند؟
در همایش اول بیشتر به ارائه تعاریف شهرداری الکترونیکی و چرایی استفاده از فناوری اطلاعات در شهرداری‌ها پرداختیم. بعد از آن همایش، سند راهبردی شهرداری الکترونیکی در کلان شهرها نوشته شد؛ یعنی در شهرهایی همچون تهران، اصفهان، تبریز، کرج، مشهد، شیراز، اهواز و قم. در سال ۸۷ اجرایی شدن این سند شروع شد و در سال دوم می‌خواهیم به چگونگی ایجاد شهرداری الکترونیکی بپردازیم. در سند راهبردی تجربیات شهرهای موفق جهانی را در نظر گرفتیم.
چند‌درصد از این سند تا به حال اجرایی شده است؟
شهرداری‌های کلان شهرها در پاره‌ای از موارد از برنامه هم جلوتر هستند. به عنوان مثال شهرداری اصفهان سیستم اتوماسیون اداری و مالی‌اش کاملا اجرایی شده است. بالغ بر هزار و ۲۰۰ کاربر در وسعت ۴۰۰ کیلومترمربعی فیبر نوری این شهر از این سیستم استفاده می‌کنند. در همین شهر سیستم پرداخت عوارض الکترونیکی خودرو اجرایی و در حال بهره‌برداری است. زمان اجرای این سند ۵ ساله است که ما هم اکنون در ابتدای سال دوم آن هستیم. بر اساس برنامه، ما باید تا به حال ۲۰درصد از برنامه را اجرا می‌کردیم که در حال حاضر کمتر از ۲۰درصد اجرا شده است که آن هم به دلیل تازه بودن پروژه است. در این مواقع معمولا در ابتدای برنامه بروز مشکلات احتمالی کمی سرعت کار را کم می‌کند، اما مطمئن هستیم که در ادامه برنامه عقب‌افتادگی‌ها جبران خواهد شد. ما می‌خواهیم سرویس‌های شهر الکترونیکی و به دنبال آن دولت الکترونیکی در کل کشور یکپارچه شود.
هم‌اکنون در بیش از ۵۰۰ شهر ایران، شهرداری‌ها پورتال‌های وب خود را راه‌اندازی کرده اند.تمام این پورتال‌ها با یک ساختار ایجاد شده‌اند.این پورتال‌ها هم اکنون بیشتر جنبه اطلاع‌رسانی دارند و در فاز دوم پروژه قرار است جنبه خدمات‌رسانی داشته باشند. البته این مهم تنها در اختیار شهرداری‌ها نیست. چرا که این کار به تعامل بین شهرداری با بانک‌ها، بیمه‌ها، سازمان‌های ثبت اسناد و غیره نیاز دارد که هم‌اکنون این تعامل با بانک‌ها برقرار شده و سایر نهادها نیز در دست پی‌گیری است.
ما هفت شهر را به عنوان شهرهای نمونه و پایلوت در کشور انتخاب کردیم و یک آی‌سی‌تی مستر پلان برای این هفت شهر تهیه شده است.
از پراکندگی سیستم‌های نرم افزاری و سخت‌افزاری جلوگیری کردیم و با یک RFP طراحی شده، سیستم‌های اتوماسیون اداری و مالی و سیستم‌های شهرداری و نوسازی را ارزیابی کرده و به شهرداری‌های کل کشور ابلاغ شد که از این به بعد بر اساس RFP انجام شده فقط باید با شرکت‌هایی که استاندارد مورد نظر را رعایت می‌کنند، فعالیت کنند.
یکی از دستاوردهای کنفرانس اول این بود که شهرداری الکترونیکی در تمام شهرهای ایران هم اکنون عملیاتی شده و شهری در ایران نداریم که با واژه و ساختار شهرداری الکترونیکی غریب باشد.
اگر بخواهیم به شهرداری الکترونیکی در ایران نمره دهیم، هم‌اکنون چه نمره‌ای داده می‌شود؟
عوامل مختلفی در این بین تاثیر‌گذار هستند. مانند بودجه و اهمیت استفاده از شهرداری الکترونیکی در شهرهای مختلف، نیروهای متخصص و غیره. شهرداری‌های تهران، اصفهان و تبریز به عنوان گروه پیشرو هم‌اکنون از سایر شهرها جلوتر هستند. دسته دوم شهرداری‌های مراکز استان‌ها هستند که می‌توان شهرداری یاسوج و یزد و کرمانشاه را مثال زد که تاکنون فعالیت‌های بسیار خوبی انجام داده‌اند.
به عنوان آخرین سوال در بین فعالیت‌هایی که در شهرداری‌های مختلف صورت گرفته است، آیا مکانیزمی برای اندازه‌گیری خدمات ارائه شده به منظور تشویق و ترغیب سایر شهرداری‌ها وجود دارد؟
نتیجه کنفرانس اول این بود که شهرداری‌ها را به لحاظ الکترونیکی شدن ارزیابی کنیم. در جلسه شورای سیاست‌گذاری کنفرانس دوم هم این امر مصوب شده است. یکسری شاخص‌های استاندارد را مشخص کردیم و فرم‌هایی تدوین و به استانداری‌ها فرستادیم و از آنها خواستیم بر اساس این معیار و استانداردهای در نظر گرفته شده شهرداری‌ها را معرفی کنند.
سعی داریم در کنفرانس دوم در سه بخش، سه شهرداری الکترونیکی نمونه را انتخاب کنیم. این سه بخش در حوزه کلان شهرها، در حوزه شهرهای مراکز استان و شهرهای دارای جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر است.
ما چند چالش مهم در شهرداری الکترونیکی در ایران داریم؛ اول کمبود نیروی متخصص است البته این مهم مهمترین چالش آی‌تی در جهان است. مشکل دوم ما به سواد آی‌تی باز می‌گردد. چرا که سواد آی‌تی در یک سال نصف می‌شود و دلیل آن‌هم عدم به روز شدن اطلاعات مسوولان است. تداوم آموزش نیروهای متخصص نیز در این بخش مهم است. مشکل بعدی ما به زیرساخت‌ها باز می‌گردد. در فاز دوم پروژه می‌خواهیم زیرساخت‌ها را ارزیابی کرده و کمبودها را در این بخش شناسایی و برطرف کنیم. بررسی سیستم‌های اتوماسیون اداری، پورتال‌ها و به روز بودن آنها هم از دیگر فاکتورهای ارزیابی ما خواهد بود.
مسترپلان ما پنج ساله است و سعی کردیم با برنامه راهبردی توسعه آی‌تی کشور همسو باشد. پیشرفت ما هم اکنون در کل هزار و ۳۶۰ شهر کمتر از ۲۰درصد است و همانطور که گفتم، این امر به دلیل تازه بودن جریان از یک سو و لختی کارهایی اینچنین در بدو شروع بازمی‌گردد. در برنامه اجرایی سال دوم حتما بیشتر از سال اول پیشرفت خواهیم داشت.
ارسال نظر