مزاحمت‌های تلفنی و مشترکان موبایل

سونیتا سراب‌پور

به ساعت روی دیوار نگاه می‌کنید تقریبا یک ربع از نیمه شب گذشته است. با سرعت تمام کارهای باقی‌مانده را انجام و به رختخواب می‌روید. قبل از خواب ساعت گوشی تلفن‌همراه خود را روی ساعت ۶ صبح تنظیم و آماده خواب می‌شوید. هنوز چشمتان گرم خواب نشده که ناگهان صدای زنگ آشنایی را از بالای سرتان می‌شنوید. با خود فکر می‌کنید به این زودی صبح شده است که خیلی زود می‌فهمید که یادتان رفته صدای زنگ گوشی را قطع کنید. با تمام تلاش دستتان را دراز و گوشی را برمی‌دارید. نگاهی به صفحه LCD تلفن می‌اندازید. SMS ارسالی از سوی irancell است. بدون اینکه آن را باز کنید با چشمان خواب‌آلود دنبال کلید قطع صدا می‌گردید؛ که چند لحظه بعد همان SMS، اما به زبان لاتین برایتان ارسال می‌شود این بار این قدر عصبانی می‌شوید که سریعا گوشی را خاموش می‌کنید.

ساعت ۶ صبح. زنگ موبایل سر ساعت به صدا درمی‌آید و شما از خواب بلند می‌شوید، آماده و از خانه خارج می‌شوید. هنگام خروج از خانه گوشی خود را روشن و آن را به جیبتان می‌اندازید. هنوز ۵ دقیقه از انجام این عمل نگذشته است که باز صدای زنگ SMS از جیب‌تان بیرون می‌آید. به صفحه نمایش تلفن‌همراه نگاه می‌کنید. باز هم SMS از سوی خط ۱۳۹ (ایرانسل) است که شما را دعوت به افزایش زمان مکالمات کرده تا اعتبار هدیه بگیرید. دکمه Delete را می‌زنید و در طول راه به این فکر می‌کنید که امروز باید برای خلاص شدن از دست ارسال این SMSهای ناخواسته کاری انجام دهید.

SMSهای مزاحم

دیگر از زمان ایستادن در صف طولانی ثبت‌نام سیم‌کارت و بعد از آن منتظر ماندن چند ماه برای گرفتن سیم‌کارت چند سالی می‌گذرد. در حال حاضر به مدد وجود اپراتورهای خصوصی همچون ایرانسل و تالیا افراد به راحتی می‌توانند دست به ثبت‌نام سیم‌کارت بزنند و در همان زمان هم سیم‌کارت خود را خریده و از آن استفاده کنند.

اما این شرایط در صورتی که در مقطعی از زمان نیاز متقاضیان را برطرف و از سوی دیگر نیز آمار ضریب نفوذ تلفن‌همراه در کشور را بالا برده است،‌ اما از طرف دیگر نیز همین سیم‌کارت‌ها که به راحتی در اختیار افراد قرار گرفته مزاحمت‌هایی را نیز برای افراد ایجاد کرده است. یکی از این مزاحمت‌ها، ارسال SMS از سوی اپراتورها است. اگر از کاربران سیم‌کارت ایرانسل باشید حتما در طول شبانه‌روز SMSهایی را از این اپراتور دریافت کرده‌اید که به نوعی ارسال بی‌موقع و کم‌اهمیت آن در زمان‌های نامناسب شما را عصبانی کرده است.

افشار فروتن لاریجانی، رییس انجمن فروشندگان سیم‌کارت و تلفن‌همراه کشور این کار ایرانسل را غیرقانونی و عاملی برای سلب آسایش کاربرانش عنوان می‌کند و می‌افزاید: «با توجه به اینکه از طریق یک سیم‌کارت، امتیازی در اختیار فرد قرار می‌گیرد که تنها آن فرد مجاز به استفاده از آن امتیاز است در این حالت وقتی ارتباطی با آن فرد صورت می‌گیرد باید آن ارتباط مرتبط با امور آن فرد باشد. در واقع اگر قرار است SMS‌هایی برای کاربر فرستاده شود باید آن SMS با هماهنگی فرد باشد و در غیر این صورت ارسال این SMS‌ها جنبه تبلیغاتی پیدا می‌کند.»

وی در ادامه اظهار می‌دارد: «متاسفانه در حال حاضر تعدادی از SMS‌های ارسالی موجود که شاهد آن هستیم جنبه تبلیغاتی دارد که شاید در آن زمان فرد بخواهد آن SMS برایش ارسال شود و دلایل دیگر. بنابراین اگر قرار است SMS تبلیغاتی به طور مداوم و بدون در نظر گرفتن زمان مناسب برای کاربر یک اپراتور ارسال شود می‌توان از آن SMS به عنوان یک ابزار سوءاستفاده منفی یاد کرد.»

در مقابل نیز شرکت ایرانسل SMS‌های ارسالی خود را مزاحم افراد ندانسته و عنوان می‌کند که این SMS‌ها در زمان‌هایی خاص ارسال می‌شود تا مزاحم کاربران نباشد. کریم بیگی، مدیر روابط‌عمومی شرکت ایرانسل، درخصوص ارسال بی‌موقع SMS از سوی این اپراتور می‌گوید: «ما به هیچ عنوان از ۶ بعدازظهر به بعد SMS را برای کاربران‌مان ارسال نمی‌کنیم، جز مواردی که خود کاربر از ما خواسته باشد. به عنوان مثال فردی می‌خواهد یکی از خدمات ما (آهنگ پیشنواز و طرح‌ ویترین) استفاده کند، بنابراین کد آن سرویس را برای مرکز ما ارسال می‌کند و مرکز از آنجایی که این SMS به درخواست خود آن فرد بود جواب آن کاربر را با ارسال یک SMS می‌دهد. اما بحث SMS‌های یک طرفه مانند تخفیف پله‌ای، هیچ وقت ایرانسل بعد از ساعت ۶ بعدازظهر SMS را برای کاربری ارسال نمی‌کند تا برای آن فرد ایجاد مزاحمت کند. در واقع SMS‌های یک طرفه ما در حدود ۵ یا ۶ ماه است که بین ساعت ۸ صبح تا ۶ بعدازظهر ارسال می‌شود.»

اما این در حالی است که برخی از کاربران بارها ساعت‌هایی مانند ۹ شب تا ۳ نصف شب نیز SMS‌های یک طرفه را از سوی شرکت ایرانسل دریافت کرده‌اند. این مقام مسوول در شرکت ایرانسل درخصوص دریافت SMS‌های یک طرف در طول شب یا صبح‌های زود نیز می‌گوید: «شاید دلیل اینکه این SMS‌ها در ساعتی مثل ۱۲ شب یا ۵ صبح به دست افراد می‌رسد این است که در آن ساعاتی که مرکز آن SMS را برای کاربر ارسال کرده یا گوشی فرد خاموش بوده یا در نقطه کوری قرار داشته و یا اینکه inbox گوشی پر بوده است که در صورت برطرف شدن هر یک از آن سه دلیل و فراهم شدن شرایط، SMS برای کاربر ارسال می‌شود.»

اما باید راهی باشد تا کاربر از دست این SMS‌ها رهایی پیدا کند. به گفته این مسوول شرکت ایرانسل چنین راهی برای کاربران ایرانسل وجود دارد.

برای این کار باید کاربر ایرانسل با شماره ۱۳۰ تماس بگیرد. در صورت برقراری تماس اپراتور ابتدا از متقاضی احراز هویت می‌کند تا مشخص شود فرد واقعا صاحب سیم‌کارت است. بعد از این مرحله نام کاربر از لیست SMSهای یک طرفه حذف و تنها SMSهای اطلاع‌رسانی مربوط به حساب‌گیری، یادآوری مهلت پرداخت صورت‌حساب و ... برای فرد ارسال می‌شود.

کاربران مزاحم

مزاحمت‌های شبکه ایرانسل به ارسال بی‌موقع SMS ختم نمی‌شود، چرا که اگر اخبار حوزه تلفن همراه را از نظر گذرانده باشید قطعا بارها این خبر را شنیده‌اید که با ورود سیم‌کارت‌های اعتباری ایرانسل به بازار که بدون ثبت دقیق مالکیت در شبکه فعال می‌شود، مزاحمت‌های تلفنی به شکل چشمگیری افزایش پیدا کرده است.

در واقع افزایش مزاحمت‌های تلفنی ایرانسل تا جایی پیش رفت که سازمان تنظیم مقررات برای کاهش آن دست به تهیه آیین‌نامه مزاحمت‌های تلفنی زد و با ابلاغ آن به اپراتورهای کشور اجرای آن را لازم دانست. در ادامه نیز رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به ایرانسل فرصت داد تا پایان سال جاری تمامی سیم‌کارت‌های بی‌نام و نشان خود را غیرفعال کند و بسوزاند.

همچنین خسروی یادآور شده بود که سیم‌کارت‌های جدید نباید بدون ثبت مشخصات دارنده واگذار و مشخصات دارندگان سیم‌‌کارت‌های قبلی نیز باید تا پایان سال معلوم شود. خسروی اظهار داشته بود که بعضی از دارندگان سیم‌کارت‌های بی‌نام و نشان با ارسال پیامک‌هایی به سایر مشترکان، آنان را به بهانه برنده شدن جایزه، فریب می‌دهند و از طریق پیامک، شارژ سیم‌کارت طرف مقابل را به سیم‌کارت خود انتقال می‌دهند.

در مقابل افزایش مزاحمت‌های تلفنی که اکثر کارشناسان دلیل اصلی آن را ورود سیم‌کارت‌های بی‌نام و نشان ایرانسل می‌دانستند، دزفولی، مدیرعامل شرکت ایرانسل افزایش میزان مزاحمت‌های تلفنی را ناشی از سیم‌کارت‌های ایرانسل ندانسته و اظهار داشته است که این امر از زمان ورود تلفن‌های سیمی نیز وجود داشته است. به گفته وی عدم ثبت‌نام بعضی از مشترکان در شبکه ایرانسل به این دلیل بوده که این اپراتور طبق پروانه باید سه روزه سیم‌کارت را به صورت فعال به مشترک ارائه می‌داد و به همین دلیل فرصتی برای پیش ثبت‌نام و جمع‌آوری مدرک نداشته است تا در صورت تکمیل مدارک، سیم‌کارت را در اختیار مشترک قرار دهد. به گفته وی، آشنا نبودن فروشندگان با سیستم فروش و فقدان زمان کافی برای هم زمان اجرا کردن همه این موارد موجب شده است تا هنوز اطلاعات برخی از مشترکان در بانک اطلاعاتی ایرانسل ثبت نشده باشد.

اما علاوه بر عدم ثبت دقیق مشخصات متقاضی برای ثبت‌ سیم‌کارت یکی دیگر از دلایلی که باعث افزایش مزاحمت‌های تلفنی از طریق شبکه ایرانسل شده است، نحوه فروش سیم‌کارت‌های این اپراتور است به طوری که در اوایل ورود سیم‌کارت‌های این اپراتور به بازار شاهد بودیم که مکان‌هایی مثل سوپر مارکت، دکه روزنامه‌فروشی، دست فروش‌های کنار خیابان و... نیز اقدام به فروش این سیم‌کارت‌ها می‌کردند.

افشار فروتن لاریجانی با تاکید این گفته‌ها نحوه فروش سیم کارت‌های این اپراتور را یکی از عوامل مهم مشکلات ایرانسل دانست و اظهار داشت:«ایرانسل برای فروش سیم کارت‌های خود حتی از سوپر مارکت‌ها هم غافل نشده است. ایرانسل با توجه به این که بیشتر به دنبال جذب مشترک و مخاطب است از ارائه خدمات و سرویس مطلوب غافل مانده است. به نظر من بد نیست این شرکت به جای تبلیغ گسترده برای فروش و آسان کردن خرید سیم کارت برای افراد متقاضی، بخشی را هم به فرهنگ سازی استفاده از تلفن‌همراه اختصاص بدهد چرا که فرهنگ سازی در این رابطه بسیار موثر است.»

وی در ادامه افزود: «هر چند که سیم‌ کارت‌های شرکت ایرانسل ناگهانی و بدون هیچ اطلاع‌رسانی وارد بازار شد و از آنجایی که این شبکه تنها به فکر فروش خود بود، در نتیجه مشکلات این حوزه را دو چندان کرد، اما با برنامه‌ریزی خاصی این مشکلات قابل حل است، اما تا زمانی که مکان‌های غیرمعتبری همچون روزنامه‌فروشی‌ها و سوپرمارکت‌ها دست به فروش این سیم کارت‌ها بزنند مشکل مزاحمت‌های تلفنی ادامه خواهد داشت؛ چرا که این مکان‌ها بدون دریافت مدارک کامل از فرد، سیم‌کارت را به وی تحویل می‌دهند.»

اما این مقام در شرکت ایرانسل خبر از ساماندهی مراکز فروش سیم کارت ایرانسل می‌دهد و اظهار می‌دارد: «در‌حال‌حاضر فرد برای خرید سیم کارت باید در محل حضور و مدارک کامل خود مانند کپی شناسنامه و کارت ملی را به متصدی ارائه کند. در مورد سیم کارت هدیه هم به همین صورت است. در واقع تا وقتی که ثبت‌نام فرد تکمیل نشده باشد کاربر تنها ورودی دارد یعنی فقط قادر به دریافت تماس است و باید برای وصل تماس خروجی ثبت‌نام خود را کامل کند. همچنین کسانی که مدارک ناقصی داشتند، یا برای آنها SMS ارسال می‌شود یا از خط ۱۲۰ با آنها تماس گرفته می‌شود تا مدارک خود را تکمیل کند.»

عدم رسیدگی به شکایت‌ها

کارشناسان بازار تلفن‌همراه براین باورند که علاوه بر عرضه سیم کارت‌های ارزان قیمت بدون برنامه‌ریزی و آیین‌نامه تقاضا و اشتراک مدون برای مشترکان ایرانسل که سبب نارضایتی از مزاحمت‌های مکرر تلفنی برای کاربران این اپراتور شده، ضعف مدیریتی و عدم پاسخگویی مسوولان این شبکه به مشکلات کاربران خود به نارضایتی کاربران شبکه ایرانسل دامن زده است.

یکی از مشترکان ایرانسل که به گفته خود چندی است با مشکلات و مزاحمت‌های مکرر تلفنی مواجه شده در این رابطه می‌گوید: «در زمانی که برای این موضوع به یکی از دفاتر امور مشترکان ایرانسل مراجعه کردم متوجه شدم که هیچ ضابطه‌ و شرایطی برای حل این مشکل وجود ندارد و ایرانسل نمی‌تواند مزاحمان تلفنی خود را شناسایی و مجازات کند.»

اما مقام مسوول در شرکت ایرانسل این ادعا را رد می‌کند و می‌گوید: «تا قبل از خرداد ۸۷، مشترکان برای پیگیری مزاحمت‌های خود فقط می‌توانستند به مراجع قضایی یا انتظامی مراجعه کنند اما از خرداد ۸۷ به بعد که سازمان تنظیم مقررات آیین‌نامه برخورد با مزاحمت‌های تلفنی را ابلاغ کرد، کاربران علاوه‌بر مراجع قضایی می‌توانند به دفاتر حقوقی ایرانسل مراجعه و گزارش مزاحمت را پر کنند. بعد از آن واحد مشترکان مزاحمت را احراز می‌کند و با توجه به امکانات موجود فرد شناسایی و دستگیر می‌شود.» وی درخصوص مجازات این افراد هم می‌گوید: «اگر فرد برای اولین بار باشد که این کار را انجام داده برای یک هفته خطش قطع می‌شود، برای بار دوم ۳ ماه و برای بار سوم برای همیشه امکان ارتباطش قطع می‌شود.

همچنین با قرار گرفتن نام او در لیست سیاه آن فرد دیگر امکان ثبت‌نام مجدد سیم‌کارت را ندارد.» این مقام مسوول تاکید می‌کند که شرکت ایرانسل قدرت پیگیری افراد را دارد و در شرایطی نیز برخی پیگیرها را به مراجع قضایی ارجاع می‌دهد و تا به حال نیز هیچ موردی نبوده که به دفاتر ما ارجاع داده شود و ما امکان پیگیری آن را نداشته باشیم.

با توجه به این مشکلات که بخشی از آن فقط مربوط به ایرانسل نیست و همراه اول را نیز شامل می‌شود، این انتظار از مسوولان وزارت ارتباطات می‌رود که با برنامه‌ریزی برای ارائه خدمات از سوی اپراتور سوم حداقل چنین مشکلاتی برای مشترکان به وجود نیاید.