گمرک: نمی‌پذیریم

مریم عسگری

بازار دیجیتال- کشور ما در زمینه IT، استفاده از برخی خدمات آن و همچنین تولید تجهیزات این صنعت کشوری نوپا و جوان است و اگرچه از دانش فنی در حد معمول در زمینه تولید برخوردار است، اما به دلیل مشکلاتی که سر راه تولید وجود دارد، در این عرصه رشد چندانی نکرده است.

البته افزایش استفاده از رایانه و در پی آن رشد ضریب نفوذ اینترنت در کشور ما اخیرا در حد قابل توجهی بوده است و این امر باعث شده کالاهای IT با بازاری پرتقاضا مواجه شوند.

این بازار پرتقاضا نیز تولیدکنندگان داخلی را به تولید در این عرصه تشویق کرد که از حق نگذریم در پاره‌ای موارد موفق عمل کرده‌‌اند. اما این موفقیت در امر تولید تنها در چند کالا محدود شده است و تولیدکنندگان سایر کالاهای این حوزه به دلیل بروز مشکلاتی از تولید یا حتی مونتاژ کالا منصرف شده‌اند.

موضوع چاپگر و تولیدکنندگان یا بهتر بگوییم تنها تولیدکننده داخلی این کالا در این زمینه مثال خوبی است.

همان‌طور که می‌دانید چاپگر، دستگاه فتوکپی، انواع دستگاه چند منظوره و ... از تجهیزات پرکاربرد رایانه‌ای به ویژه در محیط اداری است. با توجه به مصرف بالای این کالا نیز واردکنندگان برندهای مختلفی از این کالا را مانند HP، Epson، Canon، Toshiba، brother و ... وارد کشور کردند.

در این بین مادیران تنها تولیدکننده یا بهتر بگوییم مونتاژکننده چاپگرهای سوزنی و بانکی است که در حال حاضر به دلیل مشکلات موجود بر سر راه تولید تنها به تولید دوتا سه نمونه چاپگر سوزنی می‌پردازد.اما در زمینه تولید همین چند نمونه محدود نیز با مشکلاتی مواجه شده است و به همین دلیل بعید نیست در آینده تولیدی در این زمینه نداشته باشد.

فرخ امیری، مدیرعامل مرکز ماشین‌های اداری ایران در این زمینه می‌گوید: در حال حاضر ما به تولید چند چاپگر مشغول هستیم. ولی حقیقت این است که در امر تولید این چاپگرها با شرایط سختی مواجه هستیم و از طرفی نیز هزینه تولید این کالاها برای شرکت ما نه تنها شامل سود نمی‌شود، بلکه مادیران را متضرر نیز می‌کند.

طبق اعلام امیری، براساس تصمیم وزارت بازرگانی و هماهنگی با وزارت صنایع و معادن تعرفه ورودی چاپگرهای ساخته شده سوزنی مانند مدل ۲۱۸۰ اپسون و چاپگرهای بانکی، در سال ۱۳۸۳ از ۴۵ درصد به ۱۵ درصد کاهش یافت که این اقدام اگر چه به نفع تعداد محدود مصرف‌کنندگان این کالاها صورت گرفت، اما باعث زیان تنها تولید یا مونتاژ کننده این کالا شد.

چرا که بر اساس قانون ۲A گمرک در مورد ورود قطعات منفصله تولید این چاپگرها که می‌گوید اگر قسمتی از یک کالای منفصله شبیه کالای ساخته شده باشد یا از جنس پلاستیک باشد تعرفه ورودی کالای ساخته شده به آن تعلق می‌گیرد، واردکننده این قطعات بابت واردات قطعات منفصله ناچار است حدود ۵/۱۸ تا ۲۰ درصد به گمرک بپردازد. البته این مبلغ با احتساب هزینه کارگر و سایر هزینه‌های تولید بسیار بالاتر از هزینه واردات کالای ساخته شده می‌شود.

پس می‌بینیم که مونتاژ کالا به نفع نیست.

به همین دلیل به وزارت بازرگانی و سایر ارگان‌های مربوطه پیشنهاد دادیم تعرفه ورودی این چاپگرها را نیز مانند سایر چاپگرهای تک کاره به چهار درصد رسانده و ما نیز دست از تولید این کالا برداریم.

شیرمست، سخنگوی اتحادیه صنف رایانه، داده ورزی و ماشین‌های اداری نیز در این زمینه می‌گوید: کشور ما در حال حاضر تنها در زمینه تولید چند نمونه چاپگر فعال است که تولید این چاپگرها چندان توجیه اقتصادی برای تولیدکننده ندارد.

به همین دلیل از وزارت بازرگانی درخواست کردیم که تعرفه ورودی این چاپگرها را کاهش دهد.

به گفته وی، چاپگرهای سوزنی که سرعت بالای dpsا۶۰۰ دارند مصرف پایینی دارند و به دلیل این که قطعات زیادی در آن‌ها به کار رفته است، هزینه مونتاژ آنها بسیار بالا است.

به این دلیل و با توجه به تعرفه ورودی بالای قطعات منفصله این کالا تصمیم بر این شد درخواست کاهش تعرفه و در مقابل قطع تولید این کالا را به وزارت بازرگانی بدهیم که احتمالا برای گرفتن پاسخ مساعد موفق خواهیم شد.

به گفته شیرمست، تعرفه ورودی چاپگرهای سوزنی تا یک‌سال پیش ۴۵ درصد بود که این تعرفه ورودی بالا به تولیدکننده داخلی برای مونتاژ کالا کمک می‌کرد. اما طی یک‌سال گذشته تعرفه ورودی چاپگر سوزنی ساخته شده به ۱۵ درصد کاهش یافت که باعث زیان تولیدکننده داخلی شد. در نتیجه، تصمیم گرفتیم تولید داخلی را قطع و تقاضای کاهش مجدد تعرفه واردات را به ۴درصد را بدهیم.

تداخل تعرفه‌ها

تا سال ۱۳۸۵ چاپگر و ملحقات آن تحت تعرفه کلی ۸۴۷۱ طبقه‌بندی شده و از ماخذ ۴درصد حقوق گمرکی بهره‌مند بود. در این سال‌ها تغییر تکنولوژی و سوق تولید و مصرف از دستگاه چاپگر، فاکس و فتوکپی تک منظوره به دستگاه‌های چند منظوره و همچنین رویه گمرک جهانی و بالطبع آن گمرک ایران باعث تغییر تعرفه از ۸۴۷۱ به ۸۴۴۳ شد که نتیجه آن افزایش تعرفه ورودی از ۴ به ده درصد شد. در حالی که تعرفه ورودی چاپگر تک‌منظوره و اسکنر چهار درصد باقی ماند.

در چنین شرایطی برخی واردکنندگان با اشتباه اظهاری اقدام به ترخیص کالاهایشان از گمرکات مرزی می‌کردند و حقوق گمرکی واقعی را به گمرک نمی‌پرداختند. به عبارتی دستگاه چند منظوره یا دستگاه فاکس یا فتوکپی وارد کشور می‌کردند و به گمرک اعلام می‌کردند که دستگاه وارد شده یک چاپگر معمولی است. این مساله باعث شد واردکنندگان رسمی کالا که تعرفه واقعی را به گمرک جمهوری اسلامی می‌پردازند متضرر شوند. چرا که این اقدام واردکنندگان متخلف باعث کاهش قیمت‌ها در بازار می‌شد.

به همین دلیل باز هم واردکنندگان رسمی این قبیل کالاها از ارگان‌های مربوطه درخواست یکسان‌سازی تعرفه ورودی انواع چاپگر، دستگاه فتوکپی، فاکس و ... را کردند.

جوانی، مدیر فروش شرکت عصر ارتباطات آسیا، واردکننده چاپگر دستگاه‌های چند منظوره و دستگاه‌های فاکس و فتوکپی برندهای فیلیپس و ساژم در این زمینه می‌گوید: این اقدام واردکنندگان متخلف زیان زیادی به واردکنندگان رسمی می‌زند و این اقدام آنها به نوعی قاچاق محسوب می‌شود. زیرا واردکنندگانی که حقوق واقعی گمرکی را به گمرک نمی‌پردازند اجناس خود را به قیمت پایین‌تری در بازار به فروش می‌رسانند و این به ضرر واردکننده‌ای است که تعرفه ورودی واقعی را به گمرک پرداخته و نمی‌تواند کالا را با قیمت پایین‌تر از عرف بازار به فروش برساند. جوانی افزود: یکسان‌سازی نرخ تعرفه واردات انواع چاپگر و دستگاه چند منظوره تا حدود زیادی باعث حل این

معضل می‌شود.

فرخ امیری، مدیرعامل مرکز ماشین‌های اداری نیز در این زمینه می‌گوید: در حال حاضر بازار به سوی دستگاه‌های چند منظوره می‌رود. با توجه به این امر و بر اساس نظریه شماره OSNLO۶۵۶ -LEC مورخ ۲۶ اکتبر ۲۰۰۵ گمرک جهانی چاپگرهای اداری که مصرف عمومی دارند به تعرفه ۸۴۴۳ انتقال داده شده و بر اساس توصیه نامه اصلاحی کنواسیون HS مقرر شده از اول ژانویه ۲۰۰۷ ماشین‌های چند کاره و ... تحت تعرفه ۸۴۴۳ طبقه‌بندی شوند. اما عدم شفافیت کافی در تعرفه جدید و همچنین برخی اشتباهات تایپی و ... باعث عدم وحدت رویه در گمرکات شده است؛ از این رو واردکنندگان رسمی پیشنهاد دادند کل تعرفه ۸۴۴۳ در یک جلسه کارشناسی بررسی و نسبت به پیشنهاد برگشت ماخذ چاپگرها اعم از یک منظوره و چند منظوره و همچنین دستگاه فاکس و فتوکپی اعم از تک‌ منظوره و چند منظوره به ۴درصد به کمیسیون ماده یک اقدام مقتضی اعمال شود. امیری افزود: یکسان سازی نرخ تعرفه واردات این دستگاه‌ها و همچنین چاپگرهای سوزنی و بانکی باعث می‌شود واردکنندگان متخلف سودی عایدشان نشود و واردکنندگان رسمی نیز متضرر نشوند.

به گفته امیری، مدتی است درخواست خود را از طریق سازمان نظام صنفی و اتحادیه پیگیری می‌کنیم و امیدواریم از ابتدای سال ۸۸ تمامی این اقلام با تعرفه چهاردرصد وارد کشور شوند.

عباس عنایت‌اللهی، مدیر بازرگانی شرکت بدر الکتریک، عرضه‌کننده دستگاه‌های چندمنظوره توشیبا نیز در این زمینه می‌گوید: تحقق این خواسته (یکسان‌سازی تعرفه واردات انواع چاپگر و دستگاه چند منظوره) کمک بسیار بزرگی به واردکنندگان و مصرف‌کنندگان این کالا خواهد بود.

چراکه نه تنها امر واردات را تسهیل می‌کند، بلکه قیمت‌ها در حد قابل توجهی کاهش یافته و این به نفع مصرف‌کننده نهایی است.

به گفته مدیر بازرگانی شرکت بدرالکتریک، دستگاه‌های چند منظوره دیجیتالی از آن جهت که در ردیف کالاهای کامپیوتری قرار دارند باید تعرفه ورودی کالاهای کامپیوتری روی آنها اعمال شود.

در تمام دنیا حتی پاکستان تعرفه ورودی چهاردرصد برای این کالا اعمال می‌شود. اما در ایران این کالاها در ردیف ماشین‌های چاپ قرار گرفته و تعرفه ورودی بالاتری برای واردات پرداخت می‌کنند.به گفته عنایت‌اللهی، واردکنندگان برای کاهش تعرفه این اقلام سال‌ها است تلاش کرده‌اند، اما تاکنون موفق نشده‌اند. به گفته وی، گمرک کشور ما برخلاف قوانین گمرک جهانی عمل می‌کند.

گمرک پاسخ می‌دهد

به گفته موسوی، کارشناس بخش تعرفه گمرک جمهوری اسلامی ایران، ماخذها از طرف هیات دولت هر کشور تعیین می‌شود و گمرک جمهوری اسلامی تنها در زمینه مطابقت شماره و ردیف تعرفه‌ها نظارت می‌کند.

به گفته وی ممکن است کشوری یک کالا را تولید نکند و تعرفه ورودی آن را برای حمایت از حقوق مصرف‌کننده پایین در نظر بگیرد و برعکس. در زمینه چاپگر نیز تعرفه ده‌درصد چندان بالا نیست و واردکنندگان نباید از گمرک جمهوری اسلامی در زمینه کاهش تعرفه ورودی این اقلام انتظاری داشته باشند.

موسوی افزود: وزارت بازرگانی و هیات دولت کشور باید در این زمینه اعلام نظر کند.

در حاشیه

مسوول کمیسیون شبکه سازمان نظام صنفی رایانه‌‏ای استان تهران به نوسانات شدید تعرفه‌‏های گمرکی اعتراض کرد.

به گزارش ایلنا، حمید بابادی نیا، مسوول کمیسیون شبکه سازمان نظام صنفی رایانه‌‏ای استان تهران از افزایش تعرفه‌‏های گمرکی در زمینه تجهیزات شبکه خبر داد و گفت: یکی از مشکلاتی که اخیرا شرکت‌‏های فعال در زمینه شبکه با آن مواجه شده‌‏اند، افزایش ناگهانی تعرفه واردات تجهیزات از جمله سوئیچ‌‏های شبکه از ۴‌درصد به ۵۰‌درصد است، این امر درحالی است که این تعرفه‌‏ها درسال گذشته ۴‌درصد بوده و طی چند ماه اخیر به ۱۰‌درصد افزایش یافت که پس از اعتراض شرکت‌‏ها نسبت به این امر، مجددا به ۴درصد کاهش یافت. ولی متاسفانه طی چند روز اخیر تعرفه‌‏های فوق بدون هرگونه اطلاع‌رسانی مناسب و بدون داشتن توجیه مناسب به یکباره به ۵۰‌درصد افزایش پیدا کرده است.

وی افزود: از سوی دیگر با توجه به موضوع تحریم اقتصادی، شرکت‌‏های داخلی با پذیرش تعهدات سنگین در راستای تامین تجهیزات زیرساخت کشور در این حوزه اقدام به ورود این تجهیزات می‌‏نمایند که بدین ترتیب این تصمیم‌‏گیری‌‏های آنی و لحظه‌‏ای برخی مدیران، حوزه کسب و کار شرکت‌‏های بخش خصوصی را دچار اخلال جدی می‌‏کنند. بابادی‌‏نیا افزود: افزایش تعرفه‌‏های گمرکی موجب ورود کالا از مبادی غیرقانونی شده و به معضل قاچاق دامن می‌‏زند.

وی با اعلام اعتراض شدید به این موضوع، خواستار حل این مشکل به صورت ریشه ای شد و گفت: تشکیل یک کمیته متشکل از نمایندگان گمرک، وزارت صنایع، وزارت بازرگانی، وزارت اموراقتصادی و دارایی و متولیان حوزه فناوری اطلاعات از جمله سازمان نظام صنفی رایانه‌‏ای برای بررسی این موضوع، می‌تواند اقدام مناسبی در جهت رفع مشکلاتی از این دست باشد.