GPRS با اعمال شاقه

عکس: نگار متین‌نیا

م.ر.بهنام رئوف

سرانجام بعد از وعده‌‌‌ها و حرف و حدیث‌‌‌های بسیار ارائه سرویس GPRS همراه اول، بزرگترین، پرمشترک ترین و دولتی‌ترین اپراتور تلفن همراه کشور فرا رسید.

از ابتدای هفته جاری شرکت ارتباطات سیار ایران با انتشار آگهی‌‌‌ها و اطلاعیه‌‌‌های بسیار از فراخوان برای ثبت درخواست استفاده از سرویس GPRS برای مشترکان خود خبر داد. سرویسی که به باور بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران به یکی از پاشنه‌های آشیل این شرکت طی دو سال گذشته تبدیل شده بود.

یک تاریخچه کوتاه

GPRS، سرویسی است که به واسطه ارائه آن خدماتی همچون استفاده از اینترنت و پیام‌های چندرسانه‌ای (MMS) برای کاربران تلفن‌همراه فراهم می‌شود. GPRS که از عبارت General Packet Radio Service (سرویس‌ بسته‌های رادیویی)، گرفته شده امکان اتصال دائمی به اینترنت را در تلفن همراه فراهم کرده و هر سرویسی که روی اینترنت انجام می‌گیرد در شبکه‌های تلفن‌همراه دارای سرویس GPRS قابل دسترس خواهد بود.

ایرانسل اولین اپراتوری بود که توانست این سرویس را در کشور دایر کند. این اپراتور از بهار سال ۸۶ یعنی درست زمانی که شش ماه از آغاز فعالیتش می‌‌‌‌‌گذشت توانست لقب اولین اپراتوری که این سرویس را در کشور ارائه می‌‌‌‌‌دهد به خود اختصاص دهد. هرچند که بعد از گذشت یک ماه سرویس MMS این اپراتور بنا به دلیل نبود قانون‌های لازم لغو شد.

اما درست بعد از ارائه این سرویس از سوی ایرانسل نخستین اظهار نظر درباره ارائه ‌این سرویس توسط اپراتور اول در فروردین ماه سال ۸۶ و از سوی مرد شماره یک همراه اول صورت گرفت. وحید صدوقی، درباره‌ این که اپراتور اول چه زمانی سرویس GPRS مانند دسترسی به اینترنت و MMS را برای مشترکان خود فراهم می‌آورد، در آن زمان گفت که «همان طور که قبلا قول داده‌ایم تا شهریورماه این سرویس‌ برای تعداد محدودی از مشترکان تهرانی (حداقل دو میلیون مشترک) فعال خواهد شد، امیدواریم پیمانکاران ما در این زمینه تمام تلاش خود را انجام دهند تا در زمان مقرر به وعده‌های خود عمل کنیم».

اما درست در همان روزهای وعده داده شده، برندگان مناقصه ‌این سرویس اعلام شدند. علت وقفه در انجام مناقصه بعدها ناقص بودن مدارک شرکت‌های حاضر در روند مناقصه اعلام شد.

در آن زمان سیدعلی علویان، رییس هیات‌مدیره‌ شرکت ارتباطات سیار از باز شدن پاکت‌های مناقصه برای انتخاب شرکت ارائه‌‌کننده‌ سرویس GPRS خبر داد و اعلام کرد تا ۲۵ شهریورماه برنده نهایی این مناقصه مشخص می‌شود. وی با بیان اینکه ‌این مناقصه در مرحله نهایی قرار دارد عنوان کرده بود سه ماه فرصت برای نصب و راه‌اندازی این سرویس نیاز است که با لحاظ این زمان انتظار می‌رود اواخر آذرماه ۸۶ ارائه‌ این سرویس ابتدا از شهر تهران آغاز و به تدریج در دیگر شهرها نیز ارائه خواهد شد.

براساس روال معمول در مناقصات اپراتور اول، باز هم صاایران به عنوان برنده نهایی معرفی شد و وظیفه راه‌اندازی این سرویس بر عهده ‌این شرکت نیمه‌دولتی افتاد. اما این بار اوضاع برای گرفتن این پروژه توسط صاایران تا حدی فرق داشت. عدم موفقیت این شرکت در پروژه بیلینگ اپراتور اول

(که هنوز هم از سرنوشت آن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست) باعث شده بود تا مدیریت مخابرات ایران، به‌رغم آنکه از دوستان و همکاران قدیمی ‌‌‌‌‌این شرکت هم هستند شرایط سخت‌تری را برای این شرکت در نظر بگیرد. شرایطی که رایزنی‌ها برای پذیرفتن آن، روند اجرایی این پروژه را طولانی‌تر کرد. این روند تا آنجا ادامه یافت که وفا غفاریان، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هشدار داد که اگر صاایران تضمین‌های مورد نظر مخابرات ایران را تامین نکند، از پروژه GPRS ارتباطات سیار کنار گذاشته خواهد شد.

سرانجام صاایران ضمانت‌های لازم برای اجرای پروژه را ارائه داد، اما به دلیل آنکه زمان ارائه‌این ضمانت نامه‌ها طولانی شده بود، ارائه سرویس GPRS برای بار دیگر به تعویق افتاد و این درحالی است که همان مدیران فعلی و دوستان قبلی نسبت به این مهم هیچ واکنشی نشان ندادند.

این بار علویان در گفت‌و‌گویی عنوان کرد که تمام سعی ما بر این است که تا پایان سال ۸۶ این سرویس برای برخی از مشترکان فعال شود، اما با این حال باز هم خبری از سرویس GPRS همراه اول تا پایان فصل سرما نبود و به‌این ترتیب مشترکان بزرگترین اپراتور کشور بدون تجربه استفاده از یک سرویس جدید در سال ۸۶ به استقبال نوروز رفتند.

در حالی که بسیاری از مشترکان همراه اول به دنبال وعده‌‌‌های مدیران دولتی همچنان در انتظار استفاده از این سرویس در نخستین ماه‌های سال ۸۷ بودند، اما باز هم اظهار نظر یک مدیر طراز اول وزارت ارتباطات در نخستین روزهای کار سال ۸۷ جریانات جدیدی را پیش روی سرویس نفرین شده GPRS همراه اول قرار داد.

این بار وفا غفاریان در گفت‌و‌گو با سیتنا (وب‌سایت وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) از نامشخص بودن زمان ارائه ‌این سرویس توسط همراه اول خبر داد و تاکید کرد که تاخیر در ارائه ‌این سرویس به هیچ وجه تقصیر شرکت مخابرات نیست!

غفاریان، عدم حمل تجهیزات خریداری شده از سوی شرکت خارجی را دلیل اصلی تاخیر در ارائه‌ این سرویس عنوان کرده و گفته بود که دلیل اصلی این تاخیر، کوتاهی شرکت فروشنده خارجی در حمل به موقع تجهیزات فوق به ‌ایران است. این درحالی است که این بار غفاریان کمی ‌‌‌‌‌از موضع خود نسبت به همکاران قدیمی‌‌‌‌‌اش در صاایران کوتاه آماده بود و با عدم ذکر نام آن‌‌‌ها تقصیرها را بر گردن شرکت حمل و نقلی که تجهیزات را به سمت ایران بارگیری کرده بود، انداخت!

او همچنان تاکید می‌کند که شرکت مخابرات ایران، به صورت مداوم پیگیر این موضوع بوده و تا زمانی که‌این تجهیزات نصب نشود، امکان ارائه ‌این سرویس‌ها وجود ندارد.

وی در پاسخ به‌این سوال که آیا زمان جدیدی برای ارائه سرویس‌های ارزش افزوده اعلام خواهد شد یا خیر، تاکید کرد: تا زمانی که تجهیزات مربوطه در اختیار نباشد، به زمان‌بندی‌ها نمی‌توان اعتماد کرد.

رییس هیات‌مدیره شرکت مخابرات ایران، در خصوص علل و دلایل احتمالی فروشنده خارجی تجهیزات سرویس‌های GPRS و MMS برای تاخیر در ارسال کالاهای فوق می‌گوید: شرکت فروشنده دلیل خاصی ذکر نکرده، اما عملا نیز تجهیزات را حمل نکرده است.

پیش از این قرار بود پیمانکار اجرای این پروژه یعنی صاایران ظرف مدت سه ماه تعهدات خود را در این خصوص نهایی کند.

این دومین باری بود که صاایران به عنوان برنده مناقصات میلیاردی شرکت ارتباطات سیار در زمان‌بندی ارائه خدمات خود بدقولی می‌کند، اما نکته قابل تامل در این بخش آن‌ است که هیچ کدام از مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از وزیر گرفته تا مدیران و مشاورانش قصوری را متوجه ‌این شرکت نمی‌دانند.

زمان‌‌‌هایی که مخفی شدند

اما در حالی که ارائه این سرویس در سال ۸۷ هر روز با دو ماه تاخیر به زمانی دیگر موکول می‌‌‌‌‌شد همین چندی پیش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و به دنبال او رییس هیات مدیره شرکت مخابرات ایران در گفت و گو‌‌‌هایی اعلام می‌‌‌‌‌کردند که سرویس GPRS قطعا تا پایان سال به مشترکان ارائه خواهد شد. از سوی دیگر وحید صدوقی، مدیرعامل همراه اول در سال گذشته چندین بار با برگزاری نشست‌‌‌های مطبوعاتی میزبان سوالات خبرنگاران بود طی ۷ ماه و نیم گذشته سکوت کرد و تنها با یک خبرگزاری آن هم چند ماه یک بار سخن به میان می‌‌‌‌‌آورد.

با این حال صدوقی تنها دو روز پس از اعلام فراخوان عمومی ‌‌‌‌‌برای ثبت نام استفاده از GPRS قرار است امروز در یک نشست مطبوعاتی میزبان خبرنگاران باشد.

به هر حال و به رغم آنکه مدیران طراز اول وزارت زمان ارائه این سرویس را نامشخص و تا پایان سال اعلام می‌‌‌‌‌کردند، اما سرانجام از دو روز پیش

ثبت نام از متقاضیان این سرویس آغاز و قرار شد این سرویس در فازبندی‌‌‌های مختلف در اختیار کاربران قرار گیرد.

به باور بسیاری از کارشناسان تاخیر در ارائه این سرویس بدون شک تنها بر گردن صاایران است. این سوال که صاایرانی که خود از پیمانکاران ایرانسل است چرا باید در پروژه‌‌‌های همراه اول هم حضور داشته باشد؟ سوالی است که شاید پاسخ آن بتواند جواب اصلی این تاخیرها باشد.

سوال دیگر مطرح در این بخش این است که چه‌طور ایرانسل با کمک صاایران توانست ۶ ماهه این سرویس را ارائه دهد. اما همراه اول بعد از یک سال و نیم هنوز در ارائه این سرویس ناکام است؟

با این حال این که چرا مدیران همراه اول و وزارت ارتباطات در برابر کارشکنی‌‌‌ها و تاخیرهایی که این شرکت بزرگ نیمه دولتی در پروژه‌‌‌ها به خرج می‌دهد، واکنشی نشان نمی‌‌‌‌‌دهند، همچنان جای سوال دارد.

اینترنت نیم‌بند!

در حالی که ایرانسل تنها رقیب جدی اپراتور اول بدون هیچ محدودیت و اعمال زمان و قوانین دست و پا گیر از اوایل سال ۸۶ این سرویس را به مشترکانش ارائه می‌‌‌‌‌داد، اما همراه اول در فاز اول ارائه این سرویس آن هم بعد از ۱۵ سال ساعات استفاده از GPRS در مرحله آزمایشی را برای روزهای عادی، از ساعت ۲۳ لغایت ۸ صبح و برای روزهای تعطیل رسمی‌‌‌‌‌کلیه ساعات شبانه روز تعیین کرده است.

از سویی دیگر تعرفه استفاده از این سرویس برای روز و شب‌‌‌های غیر تعطیل به ازای هر کیلوبایت ۸/۱۴ ریال و برای ایام تعطیل به ازای هر کیلو بایت ۴ ریال تعیین شده است. این درحالی است که ایرانسل برای ارائه این سرویس در حال حاضر ۲ تا ۵ ریال به ازای هر کیلو بایت دریافت می‌‌‌‌‌کند.

با این حال برای فعال سازی پس از بارها سر زدن به سایت و ثبت نام، شما پیامکی دریافت می‌‌‌‌‌کنید که مشترک جی پی آر اس شده و بعد از آن البته با تاخیری زیاد، پیامکی برای تنظیم دریافت می‌‌‌‌‌کنید که البته تا به حال بسیاری از مشترکان این پیامک را دریافت نکرده‌اند. به هر حال زمان تعیین کننده موفقیت این سرویس همراه اول خواهد بود. اما شاید بهتر باشد مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار به برخی از ابهاماتی در ارائه این سرویس و به طور کلی پروژه‌‌‌های تحت اختیار صاایران، پاسخ‌‌‌های شفافی در نشست مطبوعاتی امروز خود ارائه دهد.