چه برندی در چه جایگاهی از بازار ایران قرار دارد؟
م.ر.بهنام رئوف
کارشناسان و فعالان بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات حجم این بازار برای سال ۲۰۰۸ در ایران را نزدیک به ۷‌میلیارد دلار پیش‌بینی کرده‌اند.

البته این رقم مربوط به سه بخش ارتباطات، فناوری اطلاعات و لوازم دیجیتالی خانگی است که شامل تلفن ثابت، تلفن همراه، اینترنت، کامپیوترهای خانگی، کامپیوترهای قابل حمل و لوازم و تجهیزات جانبی است.
به‌رغم آنکه پیش‌بینی حجم بازار بر اساس اطلاعات موجود و نظرسنجی‌های مختلفی که از سوی نهادهای صنفی و دولتی امری ممکن است اما برآورد رقم فروش در همین بخش به دلیل نبود ساختاری مناسب در بخش‌های مالیاتی و گمرکی و نیز به دلیل وجود بازاری سنتی امری محال و شاید ناممکن باشد. با این حال طی چند سال گذشته و با تاسیس باشگاه فعالان ICT که متشکل از اعضایی در امر توزیع و فروش محصولات رایانه و ارتباطات است و درج آمار هفتگی در طرح‌های نظرسنجی‌ای که در سایت این باشگاه به آدرس www.sandp.ir صورت می‌گیرد باعث شده تا پیش‌بینی تقریبی بازار به لحاظ محبوبیت کالاها و برندهای مختلف تا حدی امکان‌پذیر شود. بر همین اساس در گزارش امروز سعی داریم با بررسی آمارهای تازه این سایت و مقایسه آن‌ها با آمارهای سال گذشته جایگاه برندهای مختلف در محبوب‌ترین وسایل رایانه‌ای را منعکس کنیم. گفتنی است که تهیه این گزارش به منظور ارایه رای قطعی نسبت به بازار این برندها نبوده بلکه تنها بر اساس نظرسنجی‌هایی است که از ۲‌هزار و ۵۰۰ عضو این باشگاه که از فروشندگان و توزیع‌کنندگان بازار نیز محسوب می‌شوند، صورت گرفته است.
نوت‌بوک، بازاری در حال رشد
شرکت‌هایی که در بخش تولید و توزیع نوت‌بوک فعالیت دارند این روزها بیشتر از هر زمان دیگری مشغله دارند. چرا که بازار این کالا این روزها و با تغییر ذائقه کاربران جهانی از PC به لپ تاپ بیش از هر زمان دیگری داغ شده است. ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. بدون شک می‌توان نوت‌بوک‌ها را جزو یکی از کالاهایی به حساب آورد که طی دو سال گذشته بیشترین واردات را به ایران داشته اند. مراکز فروش کامپیوتر در بازار ایران، این روزها مملو از فروشگاه‌هایی است که تنها به فروش نوت‌بوک‌ها و لوازم جانبی آن که مهمترین‌شان کیف نوت‌بوک است می‌پردازند.
s،Sony، Dell، Toshiba، Asus، Acer، HP، IBM، Lenovo، Farassoo و apple از جمله برندهایی هستند که در بازار لپ‌تاپ ایران حضوری فعال دارند.
بر اساس آخرین نظرسنجی که طی یک ماه گذشته توسط باشگاه فعالان ICT در ایران صورت گرفته است هم اکنون نوت‌بوک‌های Dell با ۷/۳۰درصد از سهم بازار در مقام نخست محبوبیت بازار لپ تاپ کشور قرار دارند. این برند سال گذشته نیز با ۳/۲۶درصد از سهم بازار در جایگاه اول بازار قرار داشت که مقایسه این دو آمار نشان از کاهش محبوبیت این برند را دارد.
بعد از Dell، نوت‌بوک‌های VAIO سونی در مکان دوم بازار ایران قرار دارند. رشد فروش این برند نسبت به سال گذشته خود تنها 3/0درصد بوده است اما این برند همچنان با 5/24درصد از سهم بازار در مکان جدول نوت‌بوک‌های محبوب ایران قرار گرفته است. VAIO سال گذشته را نیز در همین مکان با 2/24درصد قرار داشته است. مکان سوم جدول فروش لپ تاپ‌ها در ایران به Toshiba تعلق دارد. برندی که زمانی و در غیاب رقبای سرسخت خود یکه‌تاز بازار لپ‌تاپ ایران بود، اما این روزها با 7/13درصد از سهم بازار جایگاه سوم را همانند سال گذشته برای خود حفظ کرده است. نکته‌ای که در این بین از اهمیت ویژه ای برخوردار است این است که این برند طی یک سال گذشته 9/7درصد از سهم محبوبیت خود در بازار را از دست داده است.
بعد از Toshiba نوت‌بوک‌های HP Compaq در جایگاه چهارم بازار ایران قرار گرفته‌اند. این برند امسال با ۱/۸درصد از سهم بازار در این جایگاه قرار گرفته است و نسبت به مدت مشابه خود در سال گذشته ۲/۰درصد کاهش داشته است؛ چرا که سال گذشته سهم این برند در شاخص نظرسنجی فعالان ICT ایران ۳/۸درصد بوده است. Acer هم بر اساس این نظرسنجی هم اکنون با ۷‌درصد از سم بازار در رتبه ۵ قرار دارد. این برند سال گذشته ۳درصد از سهم شاخص نظرسنجی را به خود اختصاص داده بود.
نکته دیگر قابل توجه در این بخش به 16‌درصد سهم باقی مانده از بازار این کالا باز می‌گردد. چرا که بر اساس نظرسنجی صورت گرفته برندهایی همچون: Asus، Apple، IBM، Lenovo، Suzuki، Farassoo، Gigabyte، Sanyo و Fujitsu/seimens در مجموع مابقی سهم 16‌درصدی بازار را در اختیار خود گرفته‌اند.
کامپیوترهای رومیزی
میزان فروش رایانه‌های رومیزی یا همان PC‌ها را می‌توان از روی فروش مانیتور یا LCD سنجید. اما متاسفانه یا خوشبختانه باز هم در این بخش از سوی فروشندگان یا همان نمایندگان اصلی در ایران آماری منتشر نشده است.
بر اساس آمارهای جهانی روند فروش مانیتورهای CRT طی دو سال گذشته با کاهش روبرو بوده است؛ چرا که افزایش در تولید LCD مانیتورها و کاهش در قیمت فروش آن‌ها از یک سو و نیز ساخت محصولات سبز که با کاهش در مصرف انرژی سعی در حفظ محیط زیست دارند باعث شده تا بازار LCD‌ها گرم‌تر از قبل باشد.
در بازار مانیتور ایران رقابت اصلی تنها بین دو برند است. ال‌جی و سامسونگ. بر اساس آخرین نظرسنجی‌ها که طی یک ماه گذشته صورت گرفته است هم اکنون ال‌جی با 4/36‌درصد در جایگاه نخست در بازار ایران قرار گرفته است. سهم ال‌جی از محبوبیت در بازار ایران در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته‌اش 7/2درصد کاهش داشته است. چرا که این برند سال گذشته با سهم 1/39‌درصد در جایگاه نخست جدول قرار داشته است.
با یک اختلاف ۳/۱‌درصدی سامسونگ تنها رقیب جدی ال‌جی در جایگاه دوم شاخص محبوبیت مانیتور LCDها قرار گرفته است. این برند بر خلاف کاهش رشد ال‌جی طی یک سال گذشته، ۹/۵‌درصد رشد داشته است. چرا که سامسونگ امسال با سهم ۱/۳۵‌درصدی از شاخص محبوبیت در جایگاه دوم قرار دارد. این درحالی است که این برند سال گذشته و در همین زمان با سهم ۲/۲۹‌درصدی جایگاه دوم را به خود اختصاص داده بود. اما برند محبوب سوم در بازار مانیتور LCDها به یک نام ایرانی تعلق دارد. نامی ‌که البته طی یک سال گذشته ۲/۴‌درصد از سهم محبوبیت خود در بازار را از دست داده است در حقیقت فراسو است. این برند ایرانی امسال با ۶/۸‌درصد رتبه سوم شاخص را در اختیار خود دارد در حالی که سال گذشته با سهم ۸/۱۲‌درصدی در همین جایگاه قرار داشت. برندی که در جایگاه چهارم این بازار قرار دارد Sony است. این برند هم طی یک سال ۷/۲درصد از سهم خود را در شاخص محبوبیت از دست داده است. به طوری که هم‌اکنون با ۳/۷‌درصد در جایگاه چهارم قرار دارد و این در حالی است که سال گذشته با سهمی ‌۱۰‌درصدی در همین جایگاه قرار داشت. به طوری کلی هر چهار برند مطرح بازار ایران طی یک سال گذشته با کاهش سهم محبوبیت رو به رو بودند.
شاید این امر به دلیل ظهور نام‌های جدید در این بازار باشد. نام‌هایی که هم‌اکنون و در مجموع 6/12‌درصد سهم بازار را در اختیار خود دارند.
Motherbord
بازار مادربوردها را شاید بتوان به عنوان بازاری با بیشترین تغییر و تحول به حساب آورد، چرا که طی یک سال گذشته شرکت‌های حاضر در این بازار محصولات زیادی را روانه بازار کرده‌اند.
شرکت‌های قدرتمند و با سابقه‌ای همچون آواژنگ، سازگار ارقام، الماس خاورمیانه و رایان بدر کماکان توانسته‌اند صدرنشینان فهرست پرفروش‌ترین برندهای بازار مادر بورد در ایران باشند که عواملی از قبیل گارانتی و خدمات پس از فروش، سازگاری با دیگر قطعات و کیفیت مناسب کالا را می‌توان دلایل موفقیت آنها در بازار دانست.
باشگاه فعالان ICT، براساس آخرین شاخص نظرسنجی خود در مورد محبوبترین برند مادربورد، همچنان نام GIGABYTE را بالاتر از دیگر برندهای بازار ایران می‌بیند.
این برند با کاهش ۲‌درصدی نسبت به ۶ ماهه دوم سال ۸۶ در حال حاضر ۳۲‌درصد از سهم شاخص بازار را در اختیار دارد و همچنان مقام اول را در این نظرسنجی به خود اختصاص داده است.
جایگاه دوم در این شاخص را ASUS که یکی از رقبای اصلی GIGABYTE محسوب می‌شود به خود اختصاص داده است. ASUS یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال باسابقه‌ترین برندهای مادربورد در بازار محسوب می‌شود که برای بیشتر کاربران، نامی‌آشنا و شناخته شده است. به گفته برخی از فروشندگان و فعالان بازار ایران، این برند دارای ویژگی‌های منحصر به فردی مثل سازگاری بسیار عالی با پردازنده‌های حال حاضر و آینده بازار بوده و همچنین قابلیت استفاده از بیشتر کارت‌های گرافیک موجود در بازار را با حداکثر بازدهی دارا است.
ASUS در حال حاضر توانسته با سهم شاخص ۲۶‌درصدی، جایگاه خود را در رده دوم حفظ کندکه البته این برند هم با کاهش ۲‌درصدی نسبت به ۶ ماه دوم سال ۸۶ روبرو بوده است.
شاید حضور برندهای نو پا در بازار ایران از علل اصلی این افت سهم در شاخص اخیر باشد اما ASUS که با برچسب گارانتی شرکت الماس خاورمیانه به بازار عرضه می‌شود احتمالا در آینده نیز قادر به حفظ جایگاه خود خواهد بود.
شرکت سازگار ارقام در آذر ماه ۸۵ با عرضه مادربوردهایی با نام ELITGROUP و ASROCK توانست تحول عمده‌ای در بازار این محصول به وجود آورد. ASROCK که در مدت کوتاهی پس از عرضه توانسته بود ۶‌درصد از سهام شاخص را در اختیار بگیرد، امروز فقط با یک‌‌درصد کاهش توانسته ۵‌درصد از این سهم را در اختیار داشته باشد و همچنان مکان خود را در جایگاه پنجم حفظ کند.
اما ELITGROUP که گویا قصد تصاحب بازار را دارد با رشد 2‌درصدی در 6 ماه دوم سال 86 و رشد 4‌درصدی در بهار 87 توانسته 9‌درصد از سهم شاخص مادربورد را از آن خود کند و با یک پله صعود در مکان سوم و بالاتر از برند مطرحی چون MSI قرار گیرد.
بسیاری از فروشندگان، فراوانی عرضه را از مهمترین علل موفقیت این برند در چند ماه اخیر می‌دانند که البته قیمت گذاری مناسب و نسبتا متعادل ELITGROUP نیز کمک موثری در این راستا بوده است و هم‌اکنون این دو برند با گارانتی شرکت سازگار ارقام در بازار موجود می‌باشند.
اما مکان چهارم در شاخص مادربوردها به MSI تعلق دارد. برندی که از شهرت خاصی در ارائه کارت گرافیک در بازار برخوردار است. مادربوردهای MSI که در 6 ماه دوم سال 86 توانسته بودند 11‌درصد از سهم شاخص بازار را به خود اختصاص دهند، در بهار 87 با کاهش باور نکردنی 5‌درصدی، فقط 6‌درصد از این سهم را در اختیار گرفته و با یک پله سقوط در مکان چهارم جای گرفتند.
در شاخص محبوبیت مادربورد، شرکت‌هایی همچون Asrock، Abit، Foxconn، Soyo، Intel، Albatron، Biostar، DFI، Iwill، Soltek، XFX، Axper، Silicon، Aopen، Pascal، Matrix، Solonex، supermicro و Epox نیز در مجموع ۳/۲۵‌درصد از شاخص محبوبیت را در اختیار خود دارند.
CPU
بازار CPU در ایران در انحصار دو برند INTEL و AMD است. بر اساس آخرین نظرسنجی که طی یک ماه گذشته صورت گرفته است هم‌اکنون Intel Dual-Core E۲۱۸۰ - ۲.۰GHz با ۷/۲۳‌درصد در رتبه نخست شاخص محبوبیت CPU‌ها قرار دارد. بعد از آن Intel Core ۲ Duo E۴۶۰۰ - ۲.۴GHz با ۶/۱۰درصد در جایگاه دوم شاخص و Intel Dual-Core E۲۱۶۰ - ۱.۸GHz با ۶/۶‌درصد جایگاه سوم را به خود اختصاص داده است. در ادامه این شاخص Intel Pentium ۴ - ۳.۰GHz به همراه
Intel Celeron D - 3.06GHz هر کدام با 6‌درصد از سهم جایگاه چهارم و پنجم شاخص محبوبیت CPU را در اختیار دارند و
AM۲ - ATHLON ۶۴ Bit X۲ Dual Core ۴۶۰۰ + نیز با ۱/۵‌درصد رتبه ششم شاخص را به خود اختصاص داده است. در بازار CPUها ۹/۴۱‌درصد نیز در اختیار سایر مدل‌های intel و amd قرار گرفته است.
Graphic Card
بنا بر آخرین نظرسنجی صورت گرفته در بازار کارت گرافیک ایران که دو ماه پیش انجام شده است، Gigabyte توانسته است همچنان ۱/۲۲‌درصد از سهم شاخص محبوبیت در جایگاه نخست بازار قرار گیرد. البته این برند امسال ۴/۰‌درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل خود با کاهش رشد روبرو شده است؛ چرا که سال گذشته همین جایگاه اما با سهمی ۵/۲۲‌درصدی در اختیار Gigabyte بود.
XFX جایگاه دوم شاخص را با 1/21‌درصد در اختیار خود دارد. این برند سال گذشته همین جایگاه را با 9/2‌درصد در اختیار خود داشت که این آمار نیز نشان‌دهنده کاهشی 8/0‌درصدی است. جایگاه سوم این جدول به ASUS تعلق گرفته است. چرا که این برند توانسته امسال 18‌درصد از سهم محبوبیت بازار را به خود اختصاص دهد. البته ASUS نیز مانند دو رقیب دیگر خود با کاهش سهم در بازار روبه‌رو شده است، چرا که سال گذشته این برند همین جایگاه را با 9/20‌درصد در اختیار خود داشت.
در بازار کارت گرافیک ایران، طی یک سال گذشته ۷/۳۸‌درصد از شاخص محبوبیت نیز به در مجموع به برندهایی همچون Albatron، MSI Palit، axtrom، Club-۳D، Leadtec، Point of view، Gainward، Sparkle، Biostar، SOYO، Winfast، Foxconn، Pixelview، Matrox، Abit، Elite، PNY و . . . قرار گرفته است.
حافظه جانبی، شاه لوازم جانبی
این روزها یکی از مهمترین قطعات مورد مصرف در بازار کامپیوترها را فلش دیسک‌ها یا فلاش مموری‌ها تشکیل می‌دهند. قطعات کوچکی که زمانی با قیمت‌های سرسام آور و حافظه‌های اندک به عنوان کالایی لوکس در بازار کامپیوتر شمرده می‌شدند، اما این روزها به دلیل افزایش ظرفیت‌ها و نیز کاهش بیش از حد قیمت به کالایی پرفروش و در عین حالی حیاتی برای کاربران تبدیل شده است. بر اساس آخرین نظرسنجی صورت گرفته، هم‌اکنون حافظه‌های۴ GB در راس هرم محبوبیت این محصولات قرار دارند، به طوری که ۶/۳۲‌درصد از بازار این محصولات در اختیار این گروه از حافظه‌های پرتابل قرار گرفته است. این در حالی است که سال گذشته و در همین زمان حافظه‌های۲ GB با ۹/۳۴درصد از سهم بازار در جایگاه اول قرار داشتند. همین مساله نشان از توجه بازار ایران طی یک سال گذشته به فلش‌های پر ظرفیت دارد. جایگاه دوم در بازار فلش مموری‌ها به حافظه‌های ۲GB تعلق دارد. حافظه‌هایی که سال گذشته در همین زمان در مکان اول بازار این محصولات قرار داشتند اما امسال با سهمی‌بالغ بر ۸/۲۷‌درصد جایگاه دوم بازار را از لحاظ محبوبیت کسب کرده‌اند. شاید فکر کنید که مکان سوم بازار فلش مموری‌ها به حافظه‌های کم ظرفیت‌تر تعلق داشته باشد. به شما می‌گوییم که حدستان اشتباه است. در جایگاه سوم بازار حافظه‌های قابل حمل، فلش مموری‌های۸ GB با ۷/۲۰درصد از سهم بازار قرار دارند. این درحالی است که این حافظه‌ها سال پیش از آن تنها ۱.۵‌درصد از سهم بازار را در اختیار گرفته بودند. شاید تا سال آینده حافظه‌های پر ظرفیت بتوانند جایگاه اول بازار ایران را کسب کنند. رتبه چهارم بازار کارت‌های حافظه به۱ GB‌ها اختصاص یافته است. این کارت‌ها که سال گذشته و در همین زمان جایگاه دوم بازار را تحت اختیار خود داشتند، اما امسال و به واسطه حضور پرظرفیت‌ها به جایگاه چهارم بازار طرد شده‌اند و با ۸/۱۱‌درصد از سهم بازار همچنان امید به حضور در بازار ایران را دارند.
اما در مورد جایگاه برندها در این بازار آمارهای موجود کمی‌ قدیمی‌ هستند. سال گذشته و در همین زمان Kingston در مکان اول قرار داشت و بعد از آن Sony در مکان دوم. Apacer،
Farassoo و A-Data نیز در مکان سوم تا پنجم قرار گرفتند. باشگاه فعالان ICT و گروه S&P اما برای حال حاضر هنوز آمار تازه‌ای از جایگاه برندها اعلام نکرده‌اند. شاید این امر به دلیل حضور مارک‌های چینی و برندهای تقلبی در بازار ایران باشد. چرا که طی یک سال گذشته و با گسترش اقبال این حافظه‌ها در بین کاربران ایرانی بسیاری از شرکت‌های چینی اقدام به تولید و توزیع مارک‌های نامرغوبی در بازار ایران کرده اند که همین امر کار را برای برندهای خوشنام تا حدی سخت کرده است.
پرینتر بازاری همیشه فعال
در بازار پرینتر ایران بر اساس آخرین نظرسنجی‌ای که صورت گرفته است HP با ۶/۴۱‌درصد از سهم شاخص محبوبیت در مکان اول جدول ایستاده است. این برند نسبت به مدت مشابه سال قبلش در بازار ایران کاهشی ۹/۰‌درصدی را شاهد بوده است. بعد از این برند، Canon با سهم ۶/۲۰ در جایگاه دوم جدول ایستاده است. این برند نیز نسبت به سال گذشته‌اش کاهشی ۴/۰‌درصدی را شاهد بود، چرا که سال گذشته با سهمی ‌۲۱‌درصدی در همین جایگاه قرار داشته است. Epson جایگاه سوم را با ۴/۲۰‌درصد از محبوبیت در اختیار دارد. این برند سال گذشته جایگاه دوم بازار را در اختیار داشت. Epson هم ۱۵‌درصد نسبت به مدت مشابه سال قبلش کاهش رشد داشته است؛ چرا که در آن زمان با ۹/۲۱‌درصد اندکی بالاتر از Canon قرار داشته است. اما جایگاه چهارم جدول به پرینترهای Samsung قرار دارد. این برند توانسته با ۱/۶‌درصد رشد با سهم ۱/۱۰‌درصدی امسال جایگاه چهارم جدول را به خود اختصاص دهد و این درحالی است که سال گذشته در همین جایگاه و با سهمی‌ ۴/۹‌درصدی تکیه کرده بود.
3/7درصد باقی مانده از شاخص محبوبیت بازار پرینترها به طور مشترک برندهایی همچون Brother، Sharp، Dell، Lexmark، Kodak، Xerox، Kyocera، Olivetti و Oki قرار گرفته است.
موبایل، بازاری همیشه در سود
بر اساس آمارهای منتشر شده تعداد کاربران تلفن همراه هم اکنون بالغ بر 37‌میلیون نفر است. البته به باور بسیاری از کارشناسان نمی‌توان این آمار را تعداد کاربران نهایی ارزیابی کرد؛ چرا که ممکن است برخی از کاربران دو یا چند سیم کارت در اختیار خود داشته باشند. به هر حال بازار تلفن همراه را می‌توان به عنوان بکر‌ترین بازار تجهیزات ارتباطی در کشور به حساب آورد.
هر چه بازار بزرگتر باشد دریافت آمار رسمی‌و درست هم از آن بازار مشکل‌تر است. به خصوص اگر حجم زیاد این بازار در اختیار قاچاقچیان باشد. با این حال بر اساس نظرسنجی صورت گرفته از بین ۲‌هزار و ۵۰۰ نفر هم‌اکنون در بازار تلفن همراه کشور نوکیا با ۳۹‌درصد رای در مقام نخست جدول شاخص محبوبیت قرار گرفته است و بعد از آن سونی اریکسون با ۱/۲۸‌درصد جایگاه دوم را از آن خود کرده است. رتبه سوم این جدول به سامسونگ تعلق گرفته که توانسته طی یکسال گذشته ۲/۱۷‌درصد از سهم محبوبیت بازار را به خود اختصاص دهد. باقی مانده سهم شاخص محبوبیت گوشی در ایران که سهمی‌ برابر با ۲/۱۷‌درصد دارد در مجموع به برندهایی همچون Motorola، LG، HTC، Apple، i-mate و سایر مارک‌های موجود در بازار تعلق دارد.