قصه تکراری گارانتی‌های 300 تومانی
مریم عسگری
عکس:آکو سالمی
گارانتی هم، گارانتی‌های قدیمی!
سابق بر این، شاید حدود ۱۵، ۲۰ سال پیش از بقالی سر کوچه که یک کاسه ماست می‌خریدی، بابت ترش یا شیرین بودن و نبودن آن از فروشنده ضمانت می‌گرفتی و فروشنده هم انصافا به حکم‌ هم‌محلی بودن و ... رسم گارانتی را به جا می‌آورد و تا می‌توانست دل مشتریان را به دست می‌آورد.

خب، تعجبی هم ندارد. هم اعتبارش را دوست داشت و هم آخرتش را! اما حالا ...
برای خرید یک کالای پرمصرف، مثلا همین گوشی تلفن همراه روانه بازار می‌شوی و بابت ضمانت آن برگه مکتوب دریافت می‌کنی اما ...
وای از زمانی که برای گوشی موبایلت مشکلی پیش آید و تو با اتکا به برگه گارانتی به شرکت گارانتی‌کننده مراجعه کنی و متوجه شوی اصلا چنین شرکتی وجود خارجی ندارد و برگه گارانتی یک کاغذ باطله بیش نیست.
آنجا است که از سر اجبار دست به دامن تعمیرکاران گوشی موبایل می‌شوی. بگذریم از اینکه باید هزینه زیادی صرف رفع و رجوع کردن اشکال گوشی کنی و تازه اگر خدا بخواهد گوشی برای مدتی کار کند اما اگر به فروشنده گوشی مراجعه کنی با بی‌اعتنایی او مواجه می‌شوی.
اگر خیلی حوصله داشته باشی می‌توانی به سراغ اتحادیه تجهیزات مخابراتی بروی و آنجا مشکلت را مطرح کنی.
شاید آنجا کسی جوابگویت باشد. هرچند این اتحادیه هم معتقد است سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده باید پاسخگو باشد.
اما این سازمان حتی به تماس‌های مکرر ما برای اطلاعات از چند و چون عملکرد این سازمان در مواجهه با گارانتی‌های متفرقه پاسخی نداد.
گوشی‌های گران‌قیمت با گارانتی‌های پوشالی
شاید خدمات پس از فروش و گارانتی در زمینه گوشی تلفن‌همراه یکی از مسائلی باشد که بسیاری از مصرف‌کنندگان گوشی موبایل نسبت به آن بی‌اعتماد بوده و اعتراضات فراوانی در مورد آن داشته باشند.
واژه‌هایی مانند گارانتی متفرقه و بدون گارانتی نیز از واژه‌هایی هستند که طی سال‌های اخیر بسیار به گوش می‌رسند و متاسفانه هنوز که هنوز است شنیده می‌شوند.
به طوری‌که بسیاری از فروشندگان گوشی موبایل هنگام فروش از ارائه گارانتی خوددداری کرده و در صورت اصرار خریدار یک کارت بی‌نام و نشان را ممهور کرده و به وی تسلیم می‌کنند.
محمودی یک فروشنده گوشی در پاساژ علاءالدین در این زمینه می‌گوید: اکثر فروشندگان در بازار گوشی‌های خود را بدون گارانتی یا با گارانتی متفرقه به فروش می‌رسانند و خریداران نیز توجه خاصی به این موضوع ندارند.
به گفته وی موضوع گارانتی‌های متفرقه مدتی است مطرح است و هر از چند گاهی تصمیماتی در این زمینه اتخاذ می‌شود اما از آنجا که به علت کثرت کارت‌های گارانتی متفرقه نمی‌توانند
صد درصد این مشکل را رفع کنند، رسیدگی به این بحث را به فراموشی می‌سپرند.به گفته این فروشنده کارت‌های گارانتی متفرقه با مبلغ ۳۰۰ تا ۵۰۰ تومان در بازار به فروش می‌رسند و فروشندگان این کارت‌ها را به خریدارانی که برای دریافت کارت گارانتی اصرار دارند تقدیم می‌کنند.
صابری یک فروشنده دیگر می‌گوید: متاسفانه با افزایش میزان کارت‌های گارانتی متفرقه اعتماد خریداران به کارت‌های گارانتی رسمی هم سلب شده است. در چنین شرایطی فروش گوشی موبایل بدون گارانتی در بازار رواج یافته است.
به گفته وی، در حال حاضر بیش از صدها گارانتی متفرقه در بازار موجود است که هیچ‌کدام وجود خارجی ندارد. سیکاتل، پورتل، نیکیا، پرشین کامتل، نیاتل، نیکانتل، پرشین اتصالات، میکروتل، آی ۵، ایرانتل، نینا و... از نام‌هایی هستند که عنوان گارانتی‌های پوشالی یا همان متفرقه گوشی تلفن‌همراه را یدک می‌کشند.
این فروشنده معتقد است، اکثر خریداران گوشی هنگام خرید و تسلیم برگه گارانتی متوجه تقلبی بودن آن می‌شوند اما اعتراض نمی‌کنند.
به گفته وی برخی خریداران گوشی موبایل پس از مدتی که برای گوشی موبایل آنها مشکلی پیش می‌آید به فروشنده مراجعه می‌کنند و فروشنده نیز پاسخی برای آنها ندارد.
در نتیجه آنها برگه گارانتی به دست، روانه اتحادیه تجهیزات مخابراتی می‌شوند.
کریمی، سخنگوی اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی و تجهیزات جانبی در این زمینه می‌گوید: در صورت مراجعه شاکیان شکایات در یک جلسه با حضور نماینده سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده مطرح و به آن رسیدگی می‌شود.
وی در مورد راهکارهای مقابله این اتحادیه با گارانتی‌های تقلبی می‌گوید: ما به همه عرضه‌کنندگان گوشی با گارانتی‌های متفرقه و فروشندگان این کارت‌ها در یک نامه کتبی اعلام کرده‌ایم که با آنها برخورد جدی و قانونی می‌شود.
به گفته وی این اخطاریه برای تمام فروشندگان گوشی تلفن همراه ارسال شده است و به آنها یک فرجه یک ماهه داده‌ایم تا از ارائه گوشی با کارت‌های متفرقه خودداری و کارت‌ها را جمع‌آوری کنند.
به گفته وی، با توجه به اینکه از این فرجه یک ماهه حدود بیست روز زمان باقی مانده است هنوز شاهد فروش گوشی با گارانتی متفرقه هستیم.
افشار فروتن لاریجانی، رییس انجمن صنفی فروشندگان گوشی موبایل و سیم‌کارت نیز در این زمینه می‌گوید: متاسفانه کارت‌های گارانتی متفرقه و مراکز ارائه‌دهنده این خدمات طی چند سال اخیر رشدی قارچ‌گونه داشته‌اند و با توجه به اینکه این مراکز گاه به صورت دوره‌ای فعالیت می‌کنند نمی‌توان آمار دقیقی از تعداد آنها ارائه کرد. اما اخیرا اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی و تجهیزات جانبی اقداماتی در راستای شناسایی برخی از این واحدها کرده و نتایجی نیز در این زمینه به دست آورده است که طی روزهای پایان فرجه یک ماهه اعلام می‌شود.
وی معتقد است: به طور میانگین و پس از افزایش تعرفه واردات گوشی موبایل تعداد شرکت‌های گارانتی‌کننده متفرقه بسیار بیشتر شده است.
رییس انجمن صنفی فروشندگان سیم‌کارت و گوشی تلفن همراه افزود: به طور کلی آن دسته از فروشندگان گوشی که در تهران فعالیت می‌کنند توسط اداره اماکن و سازمان بازرسی زیر نظر گرفته می‌شوند که اتحادیه‌های صنفی به عنوان زیرمجموعه‌های کوچک‌تر این سازمان بخشی از این مسوولیت را به عهده دارند.
وی افزود: به طور کلی این سازمان بازرسی یا سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده است که متولی برخورد با گارانتی‌های متفرقه است. برای یافتن پاسخ سوالمان در رابطه با راهکارهای این سازمان برای مقابله با این معضل تماس‌های مکرری با نهادهای مذکور گرفتیم اما به نظر می‌رسد دغدغه مبارزه با این معضل و حمایت از حقوق مصرف‌کننده تنها محدود به چند صنف کوچک و اتحادیه است. چرا که به رغم تعدد دستگاه‌های تصمیم‌گیر در زمینه نحوه ورود گوشی تلفن همراه به کشور در وزارتخانه‌هایی مانند بازرگانی، سازمان بازرسی کل کشور و ... هیچ کدام حاضر به پاسخگویی به سوالات ما نشدند.
از دل پر درد نمایندگی‌های رسمی
در حال حاضر تعداد محدودی شرکت اصلی به واردات قانونی گوشی تلفن همراه می‌پردازند.
صدری، مدیرعامل شرکت نیا که گوشی‌های نوکیا را عرضه می‌کند در این زمینه می‌گوید: در حال حاضر نوکیا برای مقابله با گارانتی‌های متفرقه‌ای چون نیاتل، ایرانتل، نیناو ... هولوگرام خاصی طراحی کرده است و نمایندگی‌های مجاز تنها با این هولوگرام آبی رنگ بیضی شکل گوشی‌های نوکیا را ارائه می‌کنند.
به گفته وی در حال حاضر گوشی‌های نوکیا با گارانتی جدید نوکیا به بازار عرضه می‌شوند و در نتیجه هر گارانتی یا هولوگرامی غیر از این غیرمجاز به حساب می‌آیند. به گفته وی این کار امکان شناسایی گارانتی غیرمجاز را برای مصرف‌کننده نیز آسان کرده است؛‌ چرا که دیگر لازم نیست خریدار گوشی، گارانتی‌ های مختلف را به خاطر بسپارد.
صدری می‌گوید: در این زمینه اطلاع‌رسانی زیادی نیز در جراید شده است تا مصرف‌کنندگان گارانتی رسمی نوکیا را بشناسند.
گرامی، مدیر فروش و توزیع شرکت اتصالات نوکیا نیز در این زمینه می‌گوید: در حال حاضر گارانتی آبی رنگ نوکیا گارانتی رسمی گوشی‌های این برند است و گارانتی‌هایی مانند پرشین اتصالات، نیاتل، نیاسل، نینا و ... از گارانتی‌های متفرقه بازار هستند.
وی افزود: شرکت‌های رسمی عرضه‌کننده گوشی‌های نوکیا به تعداد گوشی‌های وارداتی از شرکت نوکیا برگه گارانتی رسمی دریافت کرده‌اند و این گوشی‌ها را با این گارانتی به فروش می‌رسانند.
وی در زمینه کارت‌های گارانتی اتصالات نیز می‌گوید: شرکت اتصالات به تعهدات خود در قبال گوشی‌های فروخته شده با گارانتی اتصالات عمل می‌کند و همچنین گوشی‌هایی که با این گارانتی وارد کشور شده‌اند و در انبار موجودند با کارت‌های اتصالات به فروش می‌رسند.
وی افزود: این جریان تا زمان پایان یافتن کارت‌های گارانتی اتصالات ادامه خواهد یافت و اتصالات تا پایان یافتن زمان گارانتی این گوشی‌ها به تعهدات خود عمل خواهد کرد.گرامی افزود: وزارت بازرگانی متولی اصلی مقابله با گارانتی‌های غیرقانونی است و این مشکل ریشه در تعرفه بالای واردات گوشی دارد. چرا که ما در حال حاضر ۲۵درصد حقوق گمرکی به اضافه سه درصد مبلغ مالیات بر ارزش افزوده را برای ترخیص گوشی پرداخت می‌کنیم.
وی افزود: واردکنندگان قاچاق گوشی تلفن‌همراه با توجه به هزینه بالای واردات گوشی آنها را از طریق قاچاق وارد کرده و با چاپ کارت‌های گارانتی غیرمجاز به فروش می‌رسانند.
پاینده، مدیرعامل شرکت کامتل نیز سیتادل، نیکاتل و کامتل را به عنوان نمایندگی‌های رسمی فروش گوشی‌های نوکیا معرفی کرد که از طرف وزارت بازرگانی گواهی دریافت کرده‌اند.
به گفته وی، گارانتی‌های متفرقه گوشی‌های سونی اریکسون در بازار به وفور وجود دارند که کاتبل، نیکانتل، نیاتل، سیتاتل، سکاتل، نکاتل و... تعدادی از آنها هستند و ما این گارانتی‌ها را به اتحادیه گزارش کرده‌ایم ولی خود ما به طور انفرادی نمی‌توانیم اقدامی در این زمینه کنیم.
جوادی، مدیر فروش شرکت مایکروتل نیز این شرکت را تنها گارانتی کننده رسمی گوشی‌های سامسونگ در ایران معرفی کرد و گفت: در ارتباط با گارانتی‌های متفرقه چون تعداد آنها بسیار زیاد است، آمار دقیقی در دست نیست و اقدامی نیز نمی‌توانیم در این زمینه کنیم.
به گفته وی، میکروتل، ماکروتل، مایکروسل، پارس ماکروتل و... از گارانتی‌های غیرمجاز گوشی‌های این برند هستند که چون ضمانت اجرایی پشت آنها نیست خریدار را دچار مشکل می‌کنند.به گفته وی تنها اقدام موثری که نمایندگی‌های رسمی در این زمینه می‌توانند بکنند اطلاع‌رسانی دقیق برای گارانتی‌های رسمی است.
عزیز زادگان، مدیر بازاریابی شرکت پرشین تلکام نمایندگی رسمی فروش گوشی‌های HTC نیز پرشین تله‌کام و یاس جهان را به عنوان گارانتی‌های رسمی گوشی‌های این برند معرفی کرد و گفت: تا به حال اخباری در زمینه فروش گوشی‌های HTC با گارانتی متفرقه به گوش نرسیده است.
این در حالی است که در پاساژ علاءالدین برخی از گوشی‌های این برند بدون گارانتی به فروش می‌رسند.
ختم کلام
این‌طور که پیداست با وجود اخطارهای اتحادیه تجهیزات مخابراتی و تلاش ارگان‌های ذی‌ربط هنوز بازار خرید و فروش گوشی تلفن‌همراه با گارانتی متفرقه یا بدون گارانتی گرم و پررونق است و مصرف‌کنندگان و نمایندگی‌های رسمی در این زمینه متضرر می‌شوند.
فروشندگان معتقدند، این خریدار است که در این زمینه مقصر است؛چرا که می‌داند گوشی بدون گارانتی یا با گارانتی متفرقه می‌خرد ولی اعتراض نمی‌کند.