کروم دوربین گوگل

فواد قادری

سرانجام پس از دو سال شایعه و دقیقا یک هفته پس از عرضه IE۸، گوگل غول موتورهای جست‌وجوی مرورگر خود را با نام کروم معرفی کرد و بدین ترتیب رسما وارد بازاری شد که به صورت سنتی در اختیار شرکت مایکروسافت با سهم بازاری بیش از ۷۰درصد است. به‌‌رغم محدودیت گوگل در بارگذاری و نصب این نرم‌افزار برای کاربران ایرانی، تاکنون تعداد زیادی از هموطنان مشتاق با استفاده از ترفندهای مختلف اقدام به نصب و استفاده از این مرورگر کرده‌اند. طی روزهای گذشته اظهار نظرهای متنوعی از سوی کاربران این محصول ارائه شده است. بخشی از این نظرات شامل مرور قابلیت‌های آن و مقایسه با سایر مرورگرها است. بخش دیگری از نظرات مطرح شده به اشکالات فنی و ضعف‌های امنیتی کروم پرداخته‌اند که با توجه به اینکه نرم‌افزار ارائه شده نسخه نهایی این مرورگر نیست، وجود اشکال طبیعی بوده و قطعا نظرات ارائه شده منجر به بهبود کیفیت نسخه‌های بعدی خواهد شد.

تهدید حریم خصوصی

متاسفانه مساله مهمی که در این بین مورد غفلت قرار گرفته تهدید احتمالی حریم خصوصی کاربران با استفاده از این محصول است که جا دارد با مروری به مدل کسب و کار شرکت گوگل نگرانی‌هایی که در این رابطه وجود دارد را بررسی کنیم. برخلاف بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات، گوگل فروشنده نرم‌افزار، سخت‌افزار یا تولیدکننده محتوا نیست. حتی عدم ورود در حوزه تولید محتوا را به عنوان یک اصل برای خود فرض می‌کند.

مزیت رقابتی شرکت گوگل برای کاربران، الگوریتم‌های بهینه جست‌وجویی است که با کارآیی بسیار بالایی صفحات مرتبط با کلمات کلیدی وارد شده را لیست می‌کنند. از سوی دیگر گوگل در کنار مجموعه حاصل از جست‌وجو تبلیغاتی که کاملا مرتبط با موضوع هستند نیز نمایش می‌دهد. رمز موفقیت گوگل در بازار تبلیغات اینترنتی این است که فضای آگهی را به متقاضیانی که پول بیشتری پرداخت کنند اختصاص نمی‌دهد. فضای آگهی‌ها به ترتیب به مرتبط‌ترین آگهی‌ها اختصاص می‌یابد.

گوگل برای هدفمندتر کردن تبلیغات حتی پا را از این نیز فراتر گذاشته و تنها به کلمات کلیدی جست‌وجو اکتفا نمی‌کند. این شرکت مایل است تبلیغات را برای تک‌تک افراد شخصی‌سازی کند.

برای این کار گوگل در تلاش است تا علایق و عادات تک‌تک مخاطبان خود را شناخته و آگهی‌ها را با توجه به پیشینه افراد منتشر کند. در این راستا کاملا قابل درک است که جمع‌آوری هر چه بیشتر اطلاعات از کاربران و رفتارهای آنها در دنیای مجازی به معنای موفقیت بیشتر گوگل در رسیدن به اهداف تجاری خود است.

گوگل و شناسایی علایق کاربران

این شرکت از ابزارهای زیر برای شناسایی رفتارها و علایق کاربران استفاده می‌کند.

موتور جست‌وجو: (محور و اولین حوزه فعالیت گوگل) در کنار موتور جست‌وجو قابلیتی تحت عنوان سابقه وب وجود دارد که در صفحه مربوطه در سایت گوگل با این سه قابلیت برای کاربران معرفی شده است:

مشاهده و مدیریت لیست فعالیت‌هایی که در وب انجام داده‌اید دریافت مرتبط‌ترین نتایج جست‌وجو شناسایی روندهای جالب در فعالیت‌های گذشته‌تان در وب.

این قابلیت در نگاه اول بسیار جذاب به نظر می‌رسد. اما پس از وارد شدن به این بخش از سایت گوگل با منظره‌ای باور نکردنی رو به رو می‌شوید! لیست کامل کلیه جست‌وجوهایی که طی ماه‌های گذشته انجام شده و نیز سایت‌هایی که با استفاده از جست‌وجوی در گوگل به آنها وارد شده‌اید، به تفکیک زمان و در دسته‌بندی‌های وب، تصاویر، اخبار، وبلاگ‌ها، نقشه و ... قابل مشاهده است. طبیعتا قبل از اینکه کاربران استفاده‌ای از سابقه جست‌وجوهایشان بکنند، نرم‌افزارهای تحلیل‌گر گوگل هستند که الگوهای رفتاری را از لیست کلمات کلیدی و سایت‌های مشاهده شده (و با استفاده از سایر ابزارها) استخراج می‌کنند.

Google Desktop: ابزاری برای مدیریت فایل‌های موجود روی کامپیوتر شخصی و جست‌وجوی کارآمد آنها (حتی در محتوا).

iGoogle: صفحه‌ای که کاربر خود لیستی از عناوین مورد علاقه‌اش را جمع‌آوری می‌کند.

Products و Checkout: ابزارهای گوگل برای جست‌وجو در اینترنت و یافتن کالاهای مورد نظر کاربر در فروشگاه‌های online و مدیریت پرداخت‌ها.

Gmail، Google Talk و Orkut: سرویس مجانی پست الکترونیک گوگل (Gmail) با ظرفیت و سرعت بالا سرویسی وسوسه انگیز برای جذب کاربران است که در ترکیب با Google Talk و بدون نیاز به نرم‌افزار اضافی امکان چت با دوستان را فراهم می‌آورد. علاوه بر این با عضویت در شبکه اجتماعی Orkut می‌توان با دوستان قدیم و جدید در ارتباط بود. نیاز به توضیح اضافی در رابطه با امکانی که کاربران با استفاده از این سرویس‌ها برای شناسایی مراودات اجتماعی‌شان در اختیار گوگل قرار می‌دهند، نیست.

و بسیاری از خدمات دیگر که اگر با دید منصفانه نگاه کنیم، هر یک از آنها بسیار مفید و کارآ هستند. از جمله می‌توان به Calendar، Documents، Notebook و ... اشاره کرد. به‌‌رغم کارایی بالایی که در هر یک از این خدمات نهفته است، در ظاهر گوگل همه آنها را بدون دریافت هیچ‌گونه هزینه‌ای ارائه می‌کند. اما باید توجه داشت در همان زمان که کاربران با استفاده از این خدمات از اینترنت بهره می‌برند، با اعطای مجوز به گوگل برای ورود به حوزه‌های خصوصی‌ خود در اینترنت هزینه بالایی را بابت استفاده از این خدمات پرداخت می‌کنند.

هر یک از محصولات و خدمات گوگل بخشی از داده‌های مرتبط به افراد را تحت پوشش قرار می‌دهند و وقتی اطلاعات استخراج شده از مجموعه آنها در کنار هم قرار گیرند، می‌توان علاقه‌مندی‌ها و حوزه‌های فکری و کاری آنها را در اختیار داشت.

کروم؛ یک مرورگر ساده

گوگل کروم در نگاه اول تنها یک مرورگر ساده است مانند IE، Firefox یا Safari. اما واقعیت این است که این تصور که مرورگر کروم تنها با هدف کسب بخشی از بازار مرورگرها تولید شده، بسیار ساده‌انگارانه است. باید توجه داشت که از سال ۱۹۹۸ به بعد کسی پولی بابت خرید مرورگر پرداخت نکرده است و بنابراین در حال حاضر تولید مرورگر به صورت مستقیم سودی برای تولیدکننده در بر نخواهد داشت.

به نظر می‌رسد انتظار گوگل از حضور در بازار مرورگرها از سویی تکمیل بانک اطلاعاتی رفتارهای کاربران با توسعه سابقه وب از «لیست جست‌وجوهای» کاربر به «لیست سایت‌های بازدید شده» و همچنین حضور موثرتر در بازار آینده صنعت نرم‌افزار است که در آن تمرکز عملکرد از کامپیوترهای شخصی به سرورهای ارائه دهنده خدمات منتقل می‌شود. کروم کلیه آدرس‌هایی را که کاربر در Address bar تایپ می‌کند، به منظور پیشنهاد آدرس‌ مشابه با آن‌چه تایپ شده، برای گوگل ارسال می‌کند. هرچند کاربر می‌تواند این قابلیت را غیرفعال کند، ولی باید توجه داشت که به صورت پیش‌فرض این قابلیت فعال است.

نگرانی دیگری که وجود دارد، تحت فشار بودن شرکت گوگل برای همکاری با دولت آمریکا و افشای اطلاعات مربوط به جست‌وجوهای کاربران است.

هرچند گوگل ادعا می‌کند که تاکنون در برابر این فشارها مقاومت کرده است ولی به هر صورت این شرکت تابع قوانین ایالات متحده است و شاید در آینده برای ادامه فعالیت ناگزیر به تن دادن به خواست‌های دولت باشد.

کما اینکه شرکت یاهو برای ادامه فعالیت در چین مجبور به تن دادن به خواست دولت و افشای اطلاعات یک فعال سیاسی شد که نتیجه این عمل بازداشت این شخص بود.

این پرسش کماکان باقی است، آیا گوگل یک دستیار امین در دنیای گسترده مجازی است یا برادر بزرگی که از پنجره مانیتور ناظر کاربران و کلیه فعالیت‌های آنها در اینترنت است؟ شاید هنوز هم نتوان پاسخ قاطعی که مورد پذیرش همگان باشد ارائه کرد.

ولی حداقل می‌توان توصیه کرد که اگر مایل نیستید یک شرکت ناظر کلیه فعالیت‌هایتان در اینترنت شامل بازدید صفحات وب، کار و تحقیق، خرید، مکاتبات، ارتباطات اجتماعی و ... باشد، در استفاده از خدمات مجانی گوگل قدری حساب شده‌تر عمل کنید.